|
|
|
|
Renesansowi twórcy byli
olśnieni starożytną kulturą jako całością. Antyk określił renesans, stał się
głównym źródłem tej epoki. Najświatlejsze umysły epoki studiowały historię
starożytnych, ich dorobek literacki, filozoficzny oraz języki. Jan
Kochanowski uchodzi za najwybitniejszego twórcę epoki odrodzenia, gdyż dbał
on o artyzm języka, kształt swojego stylu i formę uprawianych gatunków, a
nade wszystko posiadł wszechstronną wiedzę. Jego obfita twórczość
nierozerwalnie łączy się z antykiem: - przede
wszystkim Jan Kochanowski znał języki klasyczne: łacinę, grekę, hebrajski, -
studiował literaturę i filozofię antyczną, - pieśni,
fraszki, treny, elegie i dramaty są napisane według reguł klasycznych, - duży
wpływ na Jana Kochanowskiego wywarł Horacy - pierwszy twórca pieśni: 1.
niektóre pieśni Jana Kochanowskiego są przekładami utworów rzymskiego poety 2. motyw
poety jako indywidualisty i przekonanie o jego wyjątkowości, jako jednostki
obdarzonej poetyckim talentem, który to naznacza wybrańca stawiając go ponad
tłumem i dając jednocześnie niemal boską moc tworzenia, przejął Jan
Kochanowski za Horacym. Talent zapewniał poecie wieczną pamięć potomnych -
sławę nieśmiertelną. Horacjański motyw exegi - monumentum (pomnik sobie
stawiam), czyli przekonanie, ze twórczość przetrwa wieki i zapewni poecie
nieśmiertelność, wyraża Jan Kochanowski w Pieśni XXIV. 3. za
starożytnym poetą Jan Kochanowski propaguje filozofie antyczna: a)
epikurejska - używać życia, poznać jego rozkosze dążyć do szczęścia i
"chwytać dzień" (carpe diem), bo wszystko przemija, b)
stoicka - zachować umiar i spokój, męstwo i cnotę, dobra sławę, największe
szczęście tkwi w zachowaniu harmonii ducha, Liczne
przykłady możemy odnaleźć we fraszkach i pieśniach: - Pieśń
IX - radość życia, należy się bawić, ale należy zachować umiar i rozwagę,
nikt nie wie co nas czeka jutro (napomina o krótkości żywota): Kto tak mądry,
że zgadnie co nań jutro przypadnie - Pieśń V
(Ten pan zdaniem moim, kto przestał na swoim) - nie ważne są wartości
materialne, lecz moralne: uczciwość, harmonia ducha, poczucie
sprawiedliwości. Życie przemija, wiec po co gromadzić bogactwa, trzeba się
cieszyć z tego co się ma. - Pieśń
XX - w życiu jest czas zabawy i powagi. - "Na
swe księgi" - można się w życiu bawić, ale można i zachować powagę. - "O
żywocie ludzkim" - przemijanie, czas wszystko zmienia, zaduma wobec
potęg, które kierują ludzkim życiem. -
"Na dom w Czarnolesie" - ograniczenie potrzeb materialnych,
zabieganie o zdrowie. - liczne
nawiązania do mitologii: 1. we
fraszkach: "Ku muzom" (Muzy mieszkające "na wielkim
Parnasie"), "Do gór i lasów" (Proteus), "Na lipę"
(Orfeusz), "Do fraszek" (Fortuna). 2. w
pieśniach: Pieśń IX (Fortuna), Pieśń V (Mars), Pieśń XXII (Pogoda). 3. w
trenach: Tren V (Persefona), Tren X (Charon). 4. w tragedii humanistycznej "Odprawa posłów greckich" - treść utworu nawiązuje do mitu trojańskiego, który był często wykorzystywany przez tragików greckich - tym samym pisarz nawiązuje do wydarzeń z "Iliady" Homera. |
|
Mit grecki - pojęcie i podział
Biblia
Literatura parenetyczna; ideał rycerza i władcy, ascety - świętego, oraz kochanka
Quo Vadis
"Treny" J. Kochanowskiego
Topos śmierci w kulturze i sztuce średniowiecza
Adam Mickiewicz „Dziady” cz. II, IV, I
Molier "Świętoszek" - charakterystyka Tartuffe'a
Filozofowie greccy.
Barok - literackie i ideowe wyznanie epoki
Henryk Sienkiewicz „Potop”
Barok - charakterystyka epoki.
„Pan Tadeusz” czyli Ostatni zajazd na Litwie...
Filozofia starożytnej Grecji i Rzymu
Wizja Boga, świata i człowieka...
Prometeizm i mesjanizm w "Dziadach części III" Adama Mickiewicza
Wybrane mity greckie, ich sens oraz ponadczasowy charakter
"Świętoszek” Molier’a – charakterystyka postaci
Porównaj dwie wybrane relacje literackie z życia w obozach