Wybrane mity greckie, ich sens oraz ponadczasowy charakter.
1. Mit o Dedalu i Ikarze.
Mit ten jest odzwierciedleniem życia codziennego ludzi zafascynowanych różnymi zjawiskami, które mylnie oceniamy jako coś wspaniałego, a one prowadzą nas do zguby.
2. O Edypie.
Edyp był synem Lajosa i Jokasty. Jako niemowlę zostawiono go w górach, ale litościwi pasterze zanieśli dziecko do władców Koryntu, którzy zostali jego przybranymi rodzicami. Jako młodzieniec powrócił do ojczyzny i nie zdając sobie z tego sprawy, zabił ojca i ożenił się z własną matką. Kiedy dowiedział się o tym, wykłuł sobie oczy i wkrótce zmarł w pobliżu Aten.
3. O Niobe.
Była ona matką czternaściorga dzieci i nie rozumiała, dlaczego ludzie oddają cześć Latonie, która ma tylko dwoje dzieci. Bogini nie zniosła takiej zniewagi i jej dzieci: Apollin i Artemida zabiły całe potomstwo królowej kilkoma strzałami z łuku. Nieszczęśliwa Niobe powróciła do rodzinnego miasta Sipylos, gdzie przez cały czas przesiadywała na wzgórzu, dopóki bogowie nie zamienili jej w kamień. Jednak i wtedy smutek duszy przebywającej w głazie powodował, iż spod niego wypływało źródło łez. Mit ten przedstawia istotę macierzyństwa i wielkie nieszczęście rodziców, którzy utracili swoje dzieci.
4. O Promteuszu.
Jest to chyba najbardziej znany z mitów. Opowiada on o tym, jak ulubieniec Ateny zemścił się na samym Dzeusie za zesłanie na ziemię nędzy, chorób i smutku, których źródłem była beczka - posag pięknej Pandory, żony niemądrego Epimeteusza.
Otóż Prometeusz zabił wołu i poćwiartowanego złożył do dwóch worków. W jednym znajdowało się najprzedniejsze mięso nakryte skórą, w drugim kości, na których widniały płaty słoniny. Poproszony o dokonanie wyboru Dzeus, wskazał łakomie na drugi worek i od tej pory ta część zwierzęcia poświęcana była bogom.
Ośmieszony władca Olimpu straszliwie ukarał śmiałka. Prometeusza przykuto do skały Kaukazu i codziennie przylatywał do niego wygłodniały sęp, aby wyszarpywać mu ciągle odrastającą wątrobę.
5. O Demeter i Persefonie.
Demeter, bogini życia i urodzaju, miała córkę Persefonę, którą podstępem sprowadził do piekła tamtejszy władca, Hades. Nieszczęsna matka błąkała się po Ziemi w poszukiwaniu ukochanego dziecka, lecz nie mogła go nigdzie znaleźć. Jej smutek był tak wielki, że deszcze przestały padać, strumienie powysychały, nie rodziły się nowe plony i głód zaczął zaglądać do ludzkich siedzib.
Zmartwiony Dzeus postanowił przebłagać Demetrę, ale nic nie skutkowały namowy wysyłanych do niej muz i charyt. Władca Olimpu ustąpił wreszcie i nakazał Hadesowi, aby oddał Persefonę. Król piekieł wypełnił to życzenie, ale wręczył żonie jabłko granatu, które częściowo zjedzone, na zawsze związało ją z państwem cieni.
Wielka radość Demetry spowodowana powrotem córki wywołała na świecie eksplozję zieleni i śpiewu ptaków. Jednak Persefona musiała powracać do męża na trzy miesiące w roku, wtedy to przyroda zamierała, by ponownie się obudzić z zimowego odrętwienia. W taki właśnie sposób starożytni Grecy tłumaczyli sobie cykliczność zmian pór roku.
6. Mit o Heraklesie.
1. Próba uczynienia chłopca nieśmiertelnym. 2. Walka z wężami. 3. Śmierć nauczyciela i wygnanie Heraklesa z domu. 4. Wojna w Tebach i nagroda za pomoc. 5. Morderstwo popełnione na dzieciach i żonie. 6. Służba u króla Eurysteusa. a) zabicie hydry lernejskiej, b) sprowadzenie łani ceryntyjskiej, c) zgładzenie strasznego dzika, d) oczyszczenie stajni Augiasza, e) zagłada ogromnych, drapieżnych ptaków, f) walka z bykiem, g) wyprawa po klacze Diomedesa, h) walka o pas Hipolity, i) porwanie wołów Gerionesa, j) zdobycie złotych jabłek Hery, l) wyciągnięcie Cerbera na powierzchnię ziemi. 7. Pojedynek strzelecki. 8. Niemoc Heraklesa i walka z Apollinem. 9. Służba u królowej Omfali. 10. Miłość Dejaniry powodem cierpień bohatera. 11. Herakles staje się bogiem.
7. Mit o Orfeuszu.
1. Niezwykła lutnia. 2. Śmierć Eurydyki. 3. Wyprawa do Hadesu. 4. Ostateczna utrata Eurydyki. 5. Śmierć wyśmienitego muzyka.
Mit grecki - pojęcie i podział
Biblia
Literatura parenetyczna; ideał rycerza i władcy, ascety - świętego, oraz kochanka
Quo Vadis
"Treny" J. Kochanowskiego
Topos śmierci w kulturze i sztuce średniowiecza
Adam Mickiewicz „Dziady” cz. II, IV, I
Molier "Świętoszek" - charakterystyka Tartuffe'a
Filozofowie greccy.
Barok - literackie i ideowe wyznanie epoki
Henryk Sienkiewicz „Potop”
Barok - charakterystyka epoki.
„Pan Tadeusz” czyli Ostatni zajazd na Litwie...
Filozofia starożytnej Grecji i Rzymu
Wizja Boga, świata i człowieka...
Prometeizm i mesjanizm w "Dziadach części III" Adama Mickiewicza
Wybrane mity greckie, ich sens oraz ponadczasowy charakter
"Świętoszek” Molier’a – charakterystyka postaci
Porównaj dwie wybrane relacje literackie z życia w obozach