Źródła władzy w organizacji wg Frencha i Ravena
J. French i B. Raven wyróżnili pięć źródeł władzy w organizacji:
1. władza oparta na nagrodach (reward power). Władza czyli przyzwolenie na wykonanie polecenia wynika z oczekiwania nagrody za spełnienie wymagania. Kierownik ma tyle władzy, ile możliwości nagradzania podwładnych za posłuszeństwo.
2. Władza oparta na karach lub przymusie (coercive power). Podwładny zachowuje się zgodnie z wolą przełożonego, aby uniknąć kary. Do najważniejszych sankcji przełożonego wobec podwładnego można zaliczyć; zagrożenie zwolnieniem z pracy, zahamowanie awansu lub zdegradowanie, przesunięcie na gorzej płatne stanowisko itp.
Zastosowanie kar wymusza uległość wobec przełożonego i pozwala na utrzymanie minimalnego poziomu efektywności.
J. Mączyński opisał podstawowe reguły stosowania kar, które wcześnie D.McGregor nazwał „zasadą gorącego pieca”. Są one następujące:
v Informowanie podwładnych o grożących im karach.
v Poprzedzenie sankcji ostrzeżeniami.
v Konieczność udowodnienia podwładnemu jego wykroczenia.
v Unikanie demonstrowania wrogości wobec podwładnego w trakcie wymierzania mu kary.
v Stosowanie adekwatnych środków dyscyplinarnych. Nadmiernie surowa kara jest zemsta, zachęca raczej do odwetu, nie zaś do poprawy zachowania.
3. Władza oparta na przepisach (legitimate power) Jest to władza wynikająca z przekonania podwładnego, że osoba stojąca wyżej w hierarchii organizacyjnej ma prawo wydawać mu polecenia i trzeba te polecenia wykonywać nawet bez nadziei na nagrodę lub obawy przed karą.
Kierownik przy wdawaniu poleceń winien przestrzegać zasady, które pozwolą zmniejszyć opór ze strony podwładnych, a w szczególności:
n powinien wydawać polecenia w formie uprzejmej, bez lekceważenia,
n powinien unikać stanowczego tonu za wyjątkiem niektórych sytuacji np. w warunkach zagrożenia jakimś niebezpieczeństwem,
n powinien unikać wydawania poleceń wykraczających jego uprawnienia,
n powinien wyjaśniać powody wydawanych poleceń.
4. Władza oparta na wiedzy i informacji (expert power) Każdy, kto ma wiedzę lub informację istotną w określonej pracy zyskuje przewagę nad tym, który tej wiedzy lub informacji nie posiada.
5. Władza oparta na identyfikacji (referent power)Według M. Webera jest to władza charyzmatyczna. Ten rodzaj władzy wynika z przeświadczenia podwładnych o niezwykłej sile charakteru czy intelektu przywódcy. Podporządkowanie wynika tu z identyfikacji, zaufania, miłości, podziwu. Ten rodzaj władzy nazywamy autorytetem
tutaj
Adam Mickiewicz "Dziady część III"