ZAMEK KRÓLEWSKI W WARSZAWIE

Zamek powstał w Warszawie na miejscu grodu książąt mazowieckich. Założony został w końcu XIII wieku jednocześnie z miastem. W pierwszej połowie XIV w. wzniesiono Wieżę Grodzką, która pełniła funkcję czatowni i jednocześnie więzienia. W początkach XV w. książę Janusz Starszy wybudował monumentalny ceglany Dwór Wielki (Curia maior). W końcu XV wieku wzniesiono w pobliżu Kanonii Dwór Mały (Curia minor). W 1526 roku odbył się uroczysty wjazd króla Zygmunta Starego na zamek. W 1569 roku król Zygmunt August rozpoczął renesansową rozbudowę zamku, przerwaną przez jego śmierć w 1572 roku. Przeniesienie przez króla Zygmunta III na stałe do Warszawy rezydencji królewskiej spowodowało całkowitą przebudowę i rozbudowę zamku (1598-1619). Późnorenesansowa jego bryła z pięciobocznym dziedzińcem głównym i wyniosłą wieżą - zwaną Zygmuntowską lub Zegarową, projektowana prawdopodobnie przez G. Trevano, nie uległa później większym zmianom: bogato wyposażone wnętrza zdobiły malowane plafony T. Dolabelli. W zamku mieściły się wspaniałe kolekcji dzieł sztuki. W sali teatralnej odbywały się słynne przedstawienia operowe. Oprócz rezydencji królewskiej mieściły się tu izby sejmowe - Poselska i Senatorska oraz centralne urzędy. W czasie najazdu szwedzkiego 1655 -1656 zamek został poważnie zniszczony, a zbiory rozgrabione. W latach 1741-1746 trwała rozbudowa skrzydła od strony Wisły i wzniesiono monumentalną fasadę rokokową o trzech ryzalitach według projektu G.Chiaveri`ego. Okres świetności zamku rozpoczął się za panowania króla Stanisława Augusta. W ciągu dwudziestu lat przekształcono sale mieszkalne i apartamenty reprezentacyjne króla w stylu wczesnego klasycyzmu, zwanego stylem Stanisława Augusta. Powstawały wówczas między innymi: Gabinet Marmurowy, Sala Canaletta, Dawna Sala Audiencyjna, Sala Tronowa, Gabinet konferencyjny, Sala Rycerska i Sala Balowa, projektowane przez J.Fontanę, D.Merliniego i J.Ch. Kammsetzera. Plafony i obrazy, komponowane do wnętrz malował M.Bacciarelli, rzeźby wykonywali A.Lebrun i J.Monaldi. Sale zamkowe zdobiły obrazy Galerii Królewskiej, liczącej ponad 2000 sztuk. W 1776 roku dołączono do zamku pałac pod Blachą. 14.X.1773 roku na zamku uchwalono utworzenie Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych, a w sali Senatu 3 maja 1791 Sejm Czteroletni uchwalił konstytucję. W okresie Okupacji pruskiej 1795-1806 zamek uległ poważnej dewastacji. W latach 1817-1818 wyburzono zabudowania dziedzińca przedniego - w ten sposób powstał plac Zamkowy, a na skarpie od strony Wisły według projektu J.Kubickiego zbudowano wielki taras. Po upadku powstania listopadowego zamek stał się rezydencją namiestników cesarskich, a potem generał-gubernatorów. Najcenniejsze zbiory- w tym obrazy Canaletta i Bacierellego zostały wywiezione do Petersburga.Wnętrza zamku dewastowano i przerabiano. W dwudziestoleciu międzywojennym architekturze zamku i jego wnętrzom przywrócono pod kierownictwem K.Skórewicza, a następnie A.Szyszko-Bohusza pierwotny wygląd i wspaniałość. W dużym stopniu umożliwił to zwrot przez Związek Radziecki dzieł sztuki i wyposażenia zamku, wywiezionych przez rządy carskie. Zamek był rezydencją Prezydenta Rzeczypospolitej. W czasie oblężenia Warszawy we wrześniu 1939 roku spłonęły dachy zamku. Najcenniejsze zbiory zamkowe przeniesiono wówczas do Muzeum Narodowego. W następnych miesiącach hitlerowcy systematycznie dewastowali zamek, a po upadku powstania warszawskiego w listopadzie 1944 roku wysadzili mury zamku. Natychmiast po wyzwoleniu Warszawy w 1945 roku rozpoczęto odgruzowywanie terenu zamku, a w 1947 roku zrekonstruowano Bramę Grodzką. W styczniu 1971 roku podjęto decyzję odbudowy zamku Królewskiego. Budowę rozpoczęto jeszcze tego samego roku, ukończono w stanie surowym w lipcu 1974 roku.