UKŁAD BILANSU
W Polsce uregulowany jest rozporządzeniem Ministra Finansów. Umożliwia to jednoznaczną ocenę jego prawidłowości. Pozwala na porównanie danych bilansowych różnych firm ze względu na jednorodną pod względem ekonomicznym treść poszczególnych pozycji A i P.
A. i P. ujęte są w określonej, logicznej kolejności, łączone w grupy o zbliżonej treści ekonomicznej.
Po stronie A. składniki majątkowe uszeregowane są wg zwiększającego się stopnia płynności, tzn. łatwości zamiany na gotówkę (uwzględniając cykliczność operacji)- majątek trwały- cykl dłuższy niż rok, majątek obrotowy- od zapasów, przez należności do gotówki.
W urzędowym wzorze bilansu pozycje A. ujęte są w cztery grupy od A do D:
A – aktywa zmniejszające kapitały własne
Stanowią zadeklarowane, a nie wniesione do spółki, kapitały własne. Występują, gdy przy emisji akcji gotówkowych ograniczono się do częściowego zainkasowania kwot subskrybowanych przez akcjonariuszy. Nie jest możliwe takie rozwiązanie w przypadku sp. z o.o.. Nie wniesione kapitały pomniejszają kapitały własne, jakimi p. dysponuje, stąd w rachunku rentowności bierze się pod uwagę kapitał faktyczny, nie zadeklarowany.
B – stan majątku trwałego
Wykazuje stan majątku wg wartości netto. Obejmuje:
majątek rzeczowy:
nabyte grunty i tereny,
budynki i budowle,
maszyny i urządzenia,
środki transportu, których wartość przekracza 10 mln PNL, a okres użytkowania –1 rok,
wyposażenie,
inwestycje w toku,
wartości niematerialne i prawne (podlegające amortyzacji):
nabyte prawa majątkowe, szczególnie: wynalazki, patenty, znaki towarowe, prawa autorskie, wzory, modele, know-how,
wniesiona przez wspólników skapitalizowana równowartość najmu lub dzierżawy środków trwałych pozostawionych do dyspozycji sp,
nabyte oprogramowanie komputerów,
wartość firmy, koszty organizacji i zgromadzenia kapitału założycielskiego,
finansowe składniki majątku:
pożyczki,
papiery wartościowe gwarantujące ich nabywcom wyłącznie dochody za korzystanie z zainwestowanego kapitału.
C – majątek obrotowy
Majątek uszeregowany wg rosnącej płynności finansowej. W skład MO wchodzą:
zapasy:
wartość surowców i materiałów w magazynach,
wartość produkcji w toku,
wartość zapasów wyrobów gotowych,
wartość zapasów towarów w magazynach,
wartość zapłaconych zaliczek na poczet przyszłych dostaw materiałów i towarów nie rozliczonych do końca roku bilansowego,
należności krajowe i zagraniczne z tytułu:
dostaw, robót i usług,
opłat oraz innych rozrachunków publiczno-prawnych,
wynagrodzeń za pracę,
od pracowników, os. fizycznych, prawnych, instytucji, organizacji,
roszczenia sporne, wykazane wg wartości w chwili ich powstania,
środki pieniężne:
gotówka w kasie i na rachunkach bankowych,
wartość weksli i czeków obcych,
środki pieniężne w drodze,
krótkoterminowe papiery wartościowe zakupione w celu odsprzedaży; mogą być substytutami środków pieniężnych,
nie rozliczone zaliczki na poczet dostaw zapasów w przyszłych okresach.
D – inne aktywa
środki wydzielone podległym jednostkom,
nieobligatoryjne odpisy z wyniku finansowego.
Po stronie P. wykazuje się pozycje wg stopnia pilności ich zwrotu. W pierwszej kolejności podaje się kapitały własne, dalej zobowiązania długoterminowe (kredyty i pożyczki) z terminem płatności przekraczającym rok, następnie zobowiązania krótkoterminowe.
Strona P zawiera 5 grup źródeł finansowania:
A - Kapitały własne
Obejmują:
k. pierwotne powstające z wkładów właściciela, wspólników, wpłat udziałów, wpłat dokonanych przez akcjonariuszy,
k. powstałe na podstawie przepisów zobowiązujących do ich utworzenia,
tworzone przez jg z zysku po opodatkowaniu rezerwy lub fundusze celowe,
zyski nie rozliczone w latach poprzednich i zatrzymane z roku bieżącego.
W zależności od formy organizacyjno-prawnej KW są:
fundusz założycielski, f. p. oraz f. specjalne w p.p.,
k: zakładowy, zapasowy, rezerwowe w spółkach kapitałowych,
fundusze: udziałowy, zasobowy i specjalne w spółdzielniach.
W spółce z o.o. kapitał zakładowy dzieli się na udziały. Podczas trwania sp. nie wolno zwracać udziałów wspólnikom. W sp. akcyjnej kapitał zakładowy dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej. KW w sp.a. obejmuje:
k. akcyjny uprzywilejowany,
k akcyjny zwykły,
zakumulowane zyski, które powstają , gdy p. nie wypłaca w formie dywidend dla akcjonariuszy osiągniętego w poszczególnych latach zysku lecz przeznacza go na uzupełnienie KW.
B – Zobowiązania z tytułu wykorzystanych kredytów bankowych i innych źródeł
P. może zaciągać kredyty i pożyczki podlegające zwrotowi w okresie przekraczającym rok (do 3 lat- średnioterminowe, powyżej- długoterminowe).
W ostatniej pozycji wykazuje się kredyty i pożyczki nie spłacone w terminie. Wielkość tej pozycji świadczy o płynności finansowej podmiotu.
C – Zobowiązania
Na stan zobowiązań składają się:
z. z tytułu dostaw, robót i usług,
z. wynikające z wydanych weksli,
z. z tytułu podatków, opłat oraz innych rozrachunków publiczno-prawnych,
z. z tytułu wynagrodzeń za pracę według wartości ustalonej przy ich powstaniu.
D – Fundusze specjalnego przeznaczenia
Bez względu na formę prawną, w B. ujmuje się wysokość pobranych przychodów, dotyczących przyszłych okresów po roku obrachunkowym i wysokość rezerw na koszty przyszłych okresów przypadające na bieżący rok sprawozdawczy.
Źródłem finansowania majątku mogą być rezerwy tworzone w ciężar strat nadzwyczajnych. Są one przeznaczone na pokrycie strat wynikających z należności od dłużników, postawionych w stan upadłości.
E – Wynik finansowy wykazany w rachunku zysków i strat
Adam Mickiewicz "Dziady część III"