Wyszukiwarka:

Tuwim Julian

• ur. 1894 • zm. 1953 •

Julian Tuwim urodził się 13 IX 1894 w Łodzi. Tu też w 1914 r. ukończył gimnazjum. W latach 1916–1918 studiował prawo i filozofię na
Uniwersytecie Warszawskim. Współpracował w tym czasie z czasopismem akademickim “Pro arte et studio” (1916–1919). Był
jednym z współtwórców kawiarni poetów “Pod Picadorem” (1918–1919). Od 1920 współzałożyciel i czołowy poeta grupy Skamander.
W latach 1924–1932 podróżował do Austrii, Francji, Niemiec, Włoch. W 1924 nawiązał trwałą współpracę z tygodnikiem “Wiadomości
Literackie”. Współpracował także z pismami satyrycznymi (“Cyrulik Warszawski”, 1926–1933; “Szpilki”,1933–1936). Od początku
swojego pobytu w Warszawie był stałym współpracownikiem (niekiedy również kierownikiem literackim) stołecznych kabaretów
artystycznych (“Czarny Kot”, 1917–1919; “Miraż”, 1918; “Qui pro Quo”, 1919–1932; “Banda”, 1932–1934; “Cyganeria”, 1934–1935,
“Cyrulik Warszawski”, 1935–1939). W 1928 otrzymał nagrodę literacką miasta Łodzi; w 1935 – nagrodę polskiego PEN-Clubu (za
przekład Jeźdźca miedzianego Puszkina). We wrześniu 1939 opuścił kraj: przez Rumunię, Jugosławię i Włochy dostał się do Francji,
skąd w 1940 wyjechał do Portugalii, a stamtąd do Brazylii. Do 1942 mieszkał w Rio de Janeiro, później przeniósł się do Nowego
Jorku. W latach 1939–1941 współpracował z wychodzącym w Londynie i Paryżu tygodnikiem "Wiadomości Polskie Polityczne i
Literackie”; w latach 1942–1946 z wydawanym w Londynie miesięcznikiem “Nowa Polska” (redaktorem pisma był Antoni Słonimski).
Związał się także z grupą działaczy politycznych polsko-amerykańskiej sekcji Międzynarodowego Związku Robotniczego, optując
m.in. za porozumieniem między Polską i Związkiem Sowieckim. W 1946 powrócił do kraju. W tymże roku został członkiem zarządu
Związku Zawodowego Literatów Polskich, otrzymał również Order Odrodzenia Polski III klasy (a w roku następnym Krzyż
Komandorski tego orderu). W 1948 uczestniczył w Kongresie Intelektualistów w Obronie Pokoju we Wrocławiu. W 1949 otrzymał:
tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego, nagrodę literacką miasta Łodzi, Order “Sztandaru Pracy” I klasy. W 1951
uhonorowano poetę Państwową Nagrodę Literacką. Zmarł 27 grudnia 1953 w Zakopanem. Pośmiertnie odznaczony został Orderem
Odrodzenia Polski I klasy.
Debiutował (pod kryptonimem St. M. – są to inicjały imienia i nazwiska przyszłej żony Tuwima, Stefanii Marchwówny) wierszem
Prośba w “Kurierze Warszawskim”, 1913, nr 6. Opublikował następujące tomy wierszy (w nawiasie daty pierwszego wydania; tomiki
często miały po kilka wydań; pomijam też wybory i wydania zbiorowe): Czyhanie na Boga (1918), Sokrates tańczący (1920), Siódma
jesień (1922), Wierszy tom czwarty (1923), Słowa we krwi (1926), Rzecz czarnoleska (1929), Biblia cygańska i inne wiersze (1933),
Treść gorejąca (1936). Ma w swoim dorobku utwory satyryczne (m. in. wybór z lat 1914–1933 pt. Jarmark rymów, 1934; Bal w
Operze, powst. 1936, wyd. 1946), wiersze dla dzieci (zbiory Lokomotywa, O panu Tralalińskim, Słoń Trąbalski, Zosia Samosia),
obszerny (i nie ukończony) poemat Kwiaty polskie ( 1949 ).
Istotnym fragmentem literackiej działalności Tuwima były przekłady, głównie z języka rosyjskiego (Balmont, Błok, Briusow, Gogol,
Gribojedow, Lermontow, Majakowski, Niekrasow, Pasternak, Puszkin, Sołogub, Tiutczew); tłumaczył także Horacego, Longfellowa,
Rimbauda, Whitmana. Na osobną z kolei uwagę zasługują rezultaty jego zainteresowań bibliofila, miłośnika literatury i zbieracza
osobliwości: Czary i czarty polskie oraz wypisy czarnoksięskie (1924), Czarna msza. Z cyklu satanicznego (1925), Tysiąc dziwów
prawdziwych (1925), Tajemnice amuletów i talizmanów. Z cyklu satanicznego (1926), Polski słownik pijacki i antologia bachiczna
(1935), Cztery wieki fraszki polskiej (1937, z przedmową Aleksandra Brücknera), dwutomowa Polska nowela fantastyczna (1949,
wyd. 2 rozszerzone 1952) ), Pegaz dęba czyli Panopticum poetyckie (1950), trzytomowa Księga wierszy polskich XIX wieku (1954,
oprac. wraz z Juliuszem Wiktorem Gomulickim), Cicer cum caule czyli Groch z kapustą (1958–1963). Godzi się także wymienić
wybór pisanych wespół z Antonim Słonimskim parodii, satyr i żartów W oparach absurdu (1958). Był również Tuwim autorem librett
operetkowych (m.in. Zemsta nietoperza, 1932), wodewilów muzycznych (Żołnierz królowej Madagaskaru, 1936; Jadzia wdowa, 1937),
piosenek i tekstów kabaretowych oraz współautorem licznych szopek politycznych (wydawanych w latach 1922, 1924, 1927, 1928,
1930, 1931).