Strug Andrzej

Strug Andrzej

• ur. 1871 • zm. 1937 •

 
Andrzej Strug ( właśc. Tadeusz Gałecki) urodził się 28 XI 1871 r. w Lublinie. Podczas nauki w gimnazjum zetknął się z ruchem
socjalistycznym. W 1893 rozpoczął studia w Instytucie Rolnictwa i Leśnictwa w Puławach. W 1895 został aresztowany za
działalność w tajnym związku i osadzony w X pawilonie warszawskiej Cytadeli. Skazany na zesłanie, do 1900 przebywał w
Archangielsku. Po powrocie do kraju działa w konspiracyjnej Polskiej Partii Socjalistycznej. Redaguje m.in. pisma PPS. W 1907
ponownie aresztowany i przymusowo wysiedlony z Królestwa Polskiego. Publikuje opowiadania z serii Ludzie podziemni, a w 1910
ukazuje się jego pierwsza powieść Dzieje jednego pocisku. W 1908 wstępuje do PPS-Frakcji Rewolucyjnej, współpracując z Józefem
Piłsudskim. Dla lwowskiego "Nowego Wieku" pisze satyryczną powieść Zakopanoptikon (1913). W sierpniu 1914, z Kompanią
Kadrową wkracza do Kongresówki. Po kampanii wołyńskiej (1915-1916) zwolniony z Legionów na skutek choroby. Przechodzi do
pracy w Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1917 ukazuje się jego powieść Chimera, ukazująca polityczno-społeczny klimat lat
poprzedzających wybuch I wojny światowej. W lubelskim Rządzie Tymczasowym, kierowanym przez Ignacego Daszyńskiego,
zostaje wiceministrem propagandy. Po wojnie nadal działa w PPS, a także w ruchu masońskim. Za zasługi legionowe odznaczony
krzyżem Virtuti Militari. W 1921 publikuje Odznakę za wierną służbę, powieść w tematyce legionowej, a rok później Mogiłę
nieznanego żołnierza, ukazującą ponurą rzeczywistość bolszewickiej Rosji. W 1925 wychodzi powieść Pokolenie Marka Świdy, jedna
z najważniejszych w dorobku Struga. Jest wyrazem rozczarowania pokolenia młodych legionistów wobec realiów życia w odrodzonej
ojczyźnie. Po przewrocie majowym 1926 Strug z rosnącym krytycyzmem odnosił się polityki swych byłych legionowych towarzyszy.
W procesie działaczy Centrolewu był świadkiem obrony. Z późniejszych utworów Struga na szczególną uwagę zasługuje obszerna
panorama losów ludzkich uwikłanych w zmagania I wojny światowej, Żółty krzyż (1932-33). Pisarz zmarł 9 grudnia 1937 roku. Nad
jego grobem na Powązkach odegrano Pierwszą Brygadę i Czerwony Sztandar.