Romantyzm - siłą niszczącą czy kreującą? Wykaż, charakteryzując i oceniając stosunek do życia wybranych bohaterów "Lorda Jima"
|
|
|
|
Lord Jim nie sprostał
własnym, romantycznym wyobrażeniom. Marząc od wczesnego dzieciństwa o
bohaterskich czynach na morzu, przegrał swoją szansę i pod wpływem
niezrozumiałego impulsu opuścił - wraz z innymi oficerami - Patnę. Dopuścił
się sprzeniewierzenia, zawiódł pokładane w nim zaufanie, pogwałcił kodeks
etyczny marynarza, zdradził tych, którzy zawierzyli mu swoje bezpieczeństwo.
To jednak tylko wymiar tragedii Jima, wynikający z niedopełnienia przyjętych
na siebie obowiązków zawodowych, sytuujący się zatem na linii jednostka -
społeczeństwo. Ale ma ta tragedia jeszcze inny aspekt i to on właśnie staje
się głównym tematem powieści. Jim bowiem sprzeniewierza się przede wszystkim
sobie samemu: własnym wyobrażeniom i istniejącym w nim wartościom. Ma głębokie
poczucie moralnego upadku. Uznaje swą winę nie dlatego bynajmniej, że
pogwałcił obowiązujące w danym momencie prawo, lecz dlatego, że zdradził
samego siebie. Problem Jima jawi się w tym momencie jako problem kogoś, kto
próbuje w uczciwy sposób konfrontować swe życie z tzw. głosem sumienia -
jedynego w zasadzie regulatora ludzkich działań i jedynej w gruncie rzeczy
miary istniejącego w nim człowieczeństwa. Tak właśnie postrzega Jima kapitan Marlow. Śledząc rozterki wewnętrzne bohatera i próbując dotrzeć do skrywającej się poza nimi prawdy, honoruje w nim ową uczciwość w konfrontowaniu siebie samego z własnymi wyobrażeniami i własnym sumieniem. "Był jednym z nas" - powtarza wielokrotnie, mając na myśli przynależność Jima do tej, nielicznej skądinąd, gromadki ludzkiej, która nie godzi się z własnym losem i próbuje go - w imię "kilku prastarych wyobrażeń moralnych" - kształtować. Na tym polega duma i godność Jima, w tym mieści się jego człowieczeństwo - jedyna wartość, jaką uwikłana w swój los jednostka może przeciwstawić chaotycznemu żywiołowi przeznaczenia. W jego wypadku romantyzm jest siłą niszczącą, nie pozwala mu normalnie żyć, zawsze przypomina mu o jego zbrodni. Ale jest ktoś, dla kogo romantyzm jest siłą kreującą. Jest to Stein, stary przyjaciel Marlowa, też samotny marzyciel i entuzjasta, poświęcający się szlachetnym ideom, rozpoznaje w Jimie pokrewną do pewnego stopnia naturę. "To romantyk" - twierdzi - a dla takich jedyna droga to "iść za marzeniem i znowu iść za marzeniem - i tak - evig - usque ad finem...". Najważniejsze, by oderwać teraz Jima od jego własnej przeszłości, by dać mu szansę ucieczki, nie w samotność jednak, lecz w nową niejako rzeczywistość. Stein zna takie miejsce. To Patusan - region znany tylko nielicznym poszukiwaczom romantycznych przygód, zapomniany teraz i zagubiony. Stary Stein założył tam kiedyś stację handlową, której dyrektorem ma zostać Jim. W przypadku Steina romantyzm okazał się siłą, dzięki której zbudował on swoje imperium i co pozwoliło mu na pomoc takim romantykom jak Jim. |
|
Mit grecki - pojęcie i podział
Biblia
Literatura parenetyczna; ideał rycerza i władcy, ascety - świętego, oraz kochanka
Quo Vadis
"Treny" J. Kochanowskiego
Topos śmierci w kulturze i sztuce średniowiecza
Adam Mickiewicz „Dziady” cz. II, IV, I
Molier "Świętoszek" - charakterystyka Tartuffe'a
Filozofowie greccy.
Barok - literackie i ideowe wyznanie epoki
Henryk Sienkiewicz „Potop”
Barok - charakterystyka epoki.
„Pan Tadeusz” czyli Ostatni zajazd na Litwie...
Filozofia starożytnej Grecji i Rzymu
Wizja Boga, świata i człowieka...
Prometeizm i mesjanizm w "Dziadach części III" Adama Mickiewicza
Wybrane mity greckie, ich sens oraz ponadczasowy charakter
"Świętoszek” Molier’a – charakterystyka postaci
Porównaj dwie wybrane relacje literackie z życia w obozach