Rewolucja
jako zjawisko oznacza haos, gwałtowną zmianę władzy i śmierć setek tyś. ludzi,
nie zależnie po której stronie bedzędziemy szukać prawdy – rewolucjonistów czy
obrońców starego systemu. Rewolucja wydaje się być jednym wielki paradoksem –
rewolucjoniści walczą o realizację wielkich, szczytnych haseł przy zastosowaniu metod zaprzeczającym
gloszonym zasadom. Paradoksalne jest również to , że w zasadzie każdą rewolucję
z gruntu można uznać za zła i utopijną, gdyż zakłada całkowitą destrukcję
starego porządku, uznanie go w całości za zły i bezwartościowy i budowę nowego
świata, opartego na lepszych zasadach, które mają gwarantować ludziom
szczęście. Historia pokazuje, że takie myślenie jest mrzonką, która może rodzić
tragiczne skutki. Odkąd w historii istniały rewolucyjne przewroty, literatura
nie pozostawała wobec nich obojętna. Zygmunt Krasiński zdawał sobie sprawę, że
rewolucja jest dziejową koniecznością, ale nie mógł się z nią pogodzić, gdyż
niosła zagładę starego świata i dawnych wartości. Obraz rewolucji rosyjskiej z
1917 roku odnajdujemy w powieści S. Zeromskiego Przedwiośnie . Międzywojenny dramat witkacego Szewcy również pokazuje rewolucję. Katastroficzną obraz rewolucji
przedstawiła stanisław Mrożek w dramacie Tango. Autor ocenia, że jest ona
zwyciestwem tepej, bezmyslnej siły, dziełem straszliwej przemocy. W ocenie wielu twórców literackich rewolucja
jest dziejową koniecznością, jednak z drugiej strony w utworach swych
ostrzegają, że nie przyniesie nic nowego, że będzie to tylko zmiana ról.
Romantyzm
Nie-Boska komedia Zygmunt Krasiński W cz. III oraz we fragmentach wstępu
do niej autor dokładnie scharakteryzował rewolucjonistów oczekujących na
decydującą rozprawę z arystokracją, która schroniła się w Okopach Świętej
Trójcy. We fragmencie czwartym i ósnym
wstępu przedstawione zostało obozowisko rewolucjonistów, którzy oczekują na
przybycie swego przywódcy Pankracego. Krasiński bardziej wnikliwie
charakteryzuje i ocenia rewolucjonistów i ich hasła w cz. III, a dokładnie w
scenach ukazujących wędrówkę hrabiego Henryka przez obóz rewolucji, który
przeraża swoim wyglądem. Rewolucja przedstawiona w Nie-Boskiej Komedii jest
powszechna i totalna, wymierzona przeciwko wszystkiemu, co dotąd istniało. Choć
Krasiński dostrzega w rewolucjonistach siłe i zapał, to jednak, jego zdaniem,
nie są oni w stanie stworzyć nowego świata. Rewolucja zniszczyła stary świat i
jego dorobek, ala sama na to miejsce nie stworzyła niczego. Krasiński uważa
też, że rewolucja nosi w sobie znamiona własnej klęski. Jeszcze bowiem nie
odniosła własnego zwycięstwa, a już widoczne są tendencje do tworzenia się
nowej arystokracji. Krasiński przestrzega przed rewolucją, widząc w niej siłę,
która przyniesie zagładę, zdaje sobie również sprawę, że jest ona nieunikniona.
Jest koniecznością dziejową, konsekwencją występków arystokracji, która nie
jest już w stanie stworzyć niczego nowego i dlatego powinna oddać swoja władzę
w ręce ludu. Rewolucja nie jest dziełem boskim, lecz ludzkim. Według autora
świat rozwija się w kolejnych cyklach, z których każdy kończy się kataklizmem.
Nie-boska komedia jest właśnie takim przełomem epok. Następuje zwyciestwo
rewolucjonistow, gina obrońcy Okopów Świętej Trójcy. Upada stary świat, a
wprowadzany przez rewolucję porządek zapowiada kompletną katastrofę.
xx-lecie
Przedwiośnie Stefan żeromski, dostrzegając w Polsce, konflikty
społeczne, nierówność i wyzysk, narastającą sympatię do ideologii komunistów,
starał się ostrzec rodaków przed groźbą komunistycznej rewolucji, niosącą
zbrodnie i niesprawiedliwość. Aby wnikliwie ukazaź, czym w istocie jest
rewolucja i jakie są jej konsekwencje, żeromski kreśli obraz codziennego życia
tysięcy mieszkańców Baku, ich tragedii i przeżyć. Przedwioścnie nie przedstawia
dokładnego przebiegu rewolucji w rosji, zwraca tylko uwagę na niektóre jej
elementy i na skutki. W Baku znikają towary z półek, zamykane są sklepy i
banki. Zaczyna się konfiskata drogocennych rzeczy i majątków ludzi. W mieście
nie była rzadnej władzy, panowała anarchia. Zeromski przestrzega współczesnych
przed rewolucją, że zamiast oczekiwanej równości i sprawiedliwości, przynosi
ona rzezie, mordy, nedzę i bezprawie, stwarza okazję do porachunków pomiędzy
narodowosciami, wyzwala w ludziach najgorsze instynkty. Gdy jesienią 1917 fala rewolucji dociera do Baku.
Cezarego, wówczas siedemnastoletniego chłopaka, urzekają jej hasła. Wolność
oznacza dla niego uwolnienie się od obowiązków szkolnych i domowych, życie
barwne i pełne przygód. Cezary poprzez zaangażowanie się z sprawy rewolucji,
zaniedbuję matke, która w tych czasach wielki wysiłkiem utrzymuje jedynaka. Za
udzielenie pomocy rosyjskiej arystkoratce i ukrywanie kosztowności pani
Barykowa została skazana na ciężkie roboty w porcie i niedługo zmarła. Choć
wstrząsneła Cezarym śmierć matki oraz kradzież obraczki z jej palca, dalej
uważał, że rewolucujny przewrót jest dziejową koniecznością. Wkrótce w Baku
ujawnia się konflikt Tatarów i Ormian, rozpoczynają się walki. Cezary
poczatkowo zostaje wcielony do armii, później pracuje przy grzebaniu trupów.
Stopniowo zaczyna sobie uświadamiać, że rewplucja to straszny i groźny
kataklizm pozbawiający życia tysiące ludzi. Cezary daje się namówić na wyjazd
do Polski. W drodze do Polski Cezary uswiadamia sobie przepaść pomiedzy
szczytnymi hasłami rewolucji a rzeczywistością. Podobne refleksje dotyczące rewolucjin w roscji i jej następstw
pojawiają się w 2 i 3 części Przedwiośnia. Ideologii komunistycznej nie dostrzega ani w armii
sowieckich żołnierzy idących na Polskę ami tuż po wojnie sowiecko-polskiej we
wszechobecnej ruinie, ani wreszcie w infromacjach z gazet czytanych przez
komunistę Lulka. Żeromski przedstawia rewolucję totalną, która niszczy
wszystkie istniejace dotąd wartości, a niczego nie tworzy. To straszny i groźny
kataklizm, topienie kraju we krwi niewinnych ludzi, zagrożenie jego istnienia.
Rewolucja to rzezie, głód bezprawie, ludzkie upodlenie.
Mit grecki - pojęcie i podział
Biblia
Literatura parenetyczna; ideał rycerza i władcy, ascety - świętego, oraz kochanka
Quo Vadis
"Treny" J. Kochanowskiego
Topos śmierci w kulturze i sztuce średniowiecza
Adam Mickiewicz „Dziady” cz. II, IV, I
Molier "Świętoszek" - charakterystyka Tartuffe'a
Filozofowie greccy.
Barok - literackie i ideowe wyznanie epoki
Henryk Sienkiewicz „Potop”
Barok - charakterystyka epoki.
„Pan Tadeusz” czyli Ostatni zajazd na Litwie...
Filozofia starożytnej Grecji i Rzymu
Wizja Boga, świata i człowieka...
Prometeizm i mesjanizm w "Dziadach części III" Adama Mickiewicza
Wybrane mity greckie, ich sens oraz ponadczasowy charakter
"Świętoszek” Molier’a – charakterystyka postaci
Porównaj dwie wybrane relacje literackie z życia w obozach