|
|
|
|
Marzenia i rozgoryczenie
Żeromskiego dotyczą sytuacji poltycznej i ekonomicznej Polski. Po I wojnie
światowej Polska zyskała niepodległość po 123 latach niewoli, ale cóż to za
niepodległość skoro w państwie nadal panuje głód, nędza i powszechny bałagan.
Autor w
trzech częściach powieści: "Szklane domy", "Nawłoć" i
"Wiatr od wschodu" przedstawia trzy koncepcje rozwoju kraju. Pierwsza
z nich przedstawiona w "Szklanych domach" to rozwój ekonomiczny w
bardzo szybkim tempie. Seweryn Baryka w drodze powrotnej do kraju opowiada
synowi o teorii szklanych domów, czyli o szybkim uzdrowieniu gospodarki.
Szklane domy są czyste wygodne, tanie w produkcji, ciepłe zimą. Rozwój
techniczny ma zaowocować w całym kraju także w dziedzinie przemysłu,
elektryfikacji i rolnictwa. Niestety młody Baryka po dotarciu do Polski
zorientowuje się, że były to tylko idealistyczne marzenia Seweryna i tak
szybkie zmiany nie są po prostu możliwe. Drugim
rozwiązaniem, zawartym w części pt. "Nawłoć", jest koncepcja
przemian Szymona Gajowca, ówczesnego wiceministra. Program jego jest
programem pozytywistycznym, zawierającym postulaty powolnych, ale gruntownych
i dokładnie przeprowadzonych reform, rozwoju struktur państwowości, oświaty,
spółdzielczości, wzmocnienia obronności ojczyzny, poszanowania prawa itp.
Wzmocnienie gospodarcze proponuje w nawiązaniu do pracy organicznej zgodnie z
programem pozytywistycznym. Te koncepcje nie budzą jednak entuzjazmu w
autorze i przez usta Cezarego Baryki krytykuje ten program, uważając go za
zbyt bojaźliwy i powolny ("macie wy odwagę Lenina?"). Poza tym te
reformy nie wpłyną na zmianę stopy życiowej warstwy najuboższej. Trzecia
koncepcja ("Wiatr ze wschodu") to propozycja komunistycznej
rewolucji, ale budzi ona kategoryczny sprzeciw autora, bo przecież wiemy już
z doświadczeń romantycznych czym ona grozi. Zwolennikiem tego programu jest
komunistyczny fanatyk, Lulek. Głównym punktem tego rozwiązania jest
zakwestionowanie niepodległości państwa polskiego (polscy komuniści
opowiedzieli się w czasie wojny polsko-bolszewickiej po stronie Armii
Czerwonej). Baryka zdaje sobie sprawę, że nie można dopuścić do rozlewu krwi,
mordów i grabieży Poza tym klasa robotnicza nie może sięgnąć po władzę,
ponieważ sama jest zdegradowana, zwyrodniała i nieprzygotowana do rządzenia.
Baryka zarzuca komunistom brak patriotyzmu. Odrzucenie wszystkich trzech koncepcji przez autora wydaje się bardzo wymowne. W ostatniej scenie powieści Baryka staje na czele manifestacji robotników, ale nie idzie razem z nimi. Oznacz to, że Żeromski dostrzega konieczność zmian (lepsze są niezbyt dobre niż żadne), ale wskazuje Polakom na konieczność zastanowienia się nad własną przyszłością. Gorycz autora to po prostu brak jasnej i jednoznacznej drogi reform mogących uzdrowić państwo polskie. |
|
Mit grecki - pojęcie i podział
Biblia
Literatura parenetyczna; ideał rycerza i władcy, ascety - świętego, oraz kochanka
Quo Vadis
"Treny" J. Kochanowskiego
Topos śmierci w kulturze i sztuce średniowiecza
Adam Mickiewicz „Dziady” cz. II, IV, I
Molier "Świętoszek" - charakterystyka Tartuffe'a
Filozofowie greccy.
Barok - literackie i ideowe wyznanie epoki
Henryk Sienkiewicz „Potop”
Barok - charakterystyka epoki.
„Pan Tadeusz” czyli Ostatni zajazd na Litwie...
Filozofia starożytnej Grecji i Rzymu
Wizja Boga, świata i człowieka...
Prometeizm i mesjanizm w "Dziadach części III" Adama Mickiewicza
Wybrane mity greckie, ich sens oraz ponadczasowy charakter
"Świętoszek” Molier’a – charakterystyka postaci
Porównaj dwie wybrane relacje literackie z życia w obozach