Prawne formy działania administracji
Znane są następujące formy działania administracji:
a) stanowienie przepisów prawnych,
b) wydawanie aktów administracyjnych,
c) zawieranie porozumień administracyjnych,
d) zawieranie umów,
e) prowadzenie działalności społeczno-organizatorskiej,
f) wykonywanie czynności materialno-technicznych.
a) stanowienie przepisów prawnych
Organ administracyjny ma prawo posługiwania się w swej działalności aktami normatywnymi, za pomocą których ustanawia powszechnie obowiązujące przepisy prawa. Jakie to są i jaki jest zakres spraw, które mogą być przez organ przy ich pomocy regulowane - o tym decydują przepisy określające kompetencje organu. Organ stojący najwyżej w hierarchii administracji państwowej - Rada Ministrów - wydaje przede wszystkim rozporządzenia i podejmuje uchwały. Ministrowie wydają rozporządzenia i zarządzenia, podobnie jak przewodniczący komisji i komitetów stojący na czele samodzielnych resortów.
b) wydawanie aktów administracyjnych
Stanowi ono podstawową formę prawną działania administracji. Większość konkretnych spraw, których załatwianie należy do zakresu zadań danego organu, jest rozstrzygana w postaci aktu administracyjnego.
c) Zawieranie porozumień administracyjnych
Porozumienie administracyjne występuje między organami, ktore nie są sobie podporządkowane, a więc między którymi nie ma stosunku służbowej podległości ( np. między dwoma wojewodami ). Jest ono przydatne, gdy wchodzi w grę konieczność podjęcia i prowadzenia wspólnej działalności
organizatorskiej w sprawach regulowanych prawem administracyjnym. Porozumienie administracyjne stanowi więc podstawową i skuteczną formę prawną współdziałania różnych organów administracyjnych.
d) Zawieranie umów
Umowa, która jest typową czynnością cywilnoprawną i ze względu na swą istotę stanowi w prawie administracyjnym element obcy, jest także wykorzystywana jako jedna z form działalności organów administracyjnych. Istotą umowy jest porozumienie dwóch lub więcej stron, które w danej sytuacji są prawnie równorzędne. Umowa jest aktem dwustronnym, inaczej niż akt administracyjny. Wymaga do swego powstania zgodnej woli dwóch stron.
e) Prowadzenie działalności społeczno-organizatorskiej
Prowadząc tę działalność organy nie występują z pozycji władzy, jak przy wydawaniu aktów administracyjnych, lecz w podobnym charakterze jak organizacje społeczne zajmujące się organizowaniem działalności ludzi za pomocą namowy, perswazji i innych środków oddziaływania.
f) Wykonywanie czynności materialno-technicznych
Czynności materialno-techniczne są to wszelkie czynności faktyczne organu administracyjnego i jego funkcjonariuszy, wykonywane w toku urzędowania. W stosunku do właściwych czynności organu mają one charakter pomocniczy. Przykładem czynności materialno-technicznych jest prowadzenie akt i archiwów w urzędzie wojewódzkim, dokonywanie zestawień statystycznych przez urzędnika, zainkasowanie należności podatkowej, doprowadzenie do poddania dziecka obowiązkowemu szczepieniu.
Adam Mickiewicz "Dziady część III"