Polityka zagraniczna USA po rozpadzie ZSRR
.Rozpad bloku wschodniego i Związku Radzieckiego wywarł zasadniczy wpływ na kształtowanie się stosunków globalnych. Państwa zachodnie zainteresowane były ich stabilizacją oraz postępem pokoju oferując pomoc nowo odradzającej się Rosji. Wyrażono chęć integracji ZSRR z gospodarką światową. Waszyngton obawiał się także sytuacji zbrojeniowej na terenie Rosji, a nawiązując współpracę mógłby ją kontrolować. Uznano, że nowa, silna i demokratyczna Rosja będzie, potrzebna w nowym ładzie międzynarodowym.
· Wprowadzenie sojuszniczych stosunków z Rosją oraz wsparcie w propagowaniu jej na arenie międzynarodowej. Wspieranie reform ekonomicznych w Rosji nakładem 24 mld $ oraz wpływ dużego kapitału
· Przyjęcie Rosji do WNP wymusza stabilizację finansową:
- rozwój gospodarczy, podpisywanie umów ekonomicznych oraz Deklaracji Waszyngtońskiej, która zobowiązała strony do pokojowej współpracy i poszanowania granic
· Po wyborach Billa Clintona na prezydenta rośnie obawa przed Rosją ciągle potężną w systemie jądrowym
- dla większego bezpieczeństwa powołano pełnomocnika ds. Rosji czuwającego nad bezpieczeństwem narodowym
· "Szczyt 1” między prezydentami Rosji i USA spowodował dyskusję na temat problemów międzynarodowych oraz poparcie finansowe dla reform w Rosji
· Próby prowadzenia wspólnej polityki jądrowej oraz sprawa zabezpieczania arsenałów radzieckiej broni jądrowej w obozie i ze względu na niestabilność obietnic Rosji w sprawie zbrojeń
· 31.07.91 podpisanie .układu "Start", przez Busha i Gorbaczowa, mającego za zadanie redukcję istniejących systemów rakietowych broni jądrowej. Zamyka on także okres kontroli zbrojeń (mniej kontroli = mniej wojny ). Doprowadziło to do redukcji sił jądrowych i wycofania (jednostronnego) wszystkich systemów broni taktycznej z Europy.
· Opowiedzenie się prezydenta USA za porozumieniem o rozmieszczeniu systemu obrony przed rakietami balistycznymi, co doprowadziło do utworzenia przez Gorbaczowa nowego planu, ogłaszającego odwołanie pogotowia bojowego oraz ciężkich bombowców.
· Zainteresowanie się USA kontrolą arsenałów nuklearnych .byłego ZSSR, a więc nakłaniania pozostałych republik do poddania się Rosji jako kontroli centralnej.
· 1991 – Kongres USA uchwala pomoc-. 400 mln $ przeznaczoną na zniszczenie części dawnego arsenału jądrowego
· Zgłoszenie propozycji przez Jelcyna o połączeniu systemów wczesnego ostrzegania obu mocarstw.
· Deklaracja Ukrainy, Białorusi i Kazachstanu na stanie się państwami bezatomowymi
· Oczekiwany kompromis między 2 mocarstwami "Start 2"
· Gwarancja bezpieczeństwa dla Ukrainy przez USA na wolę ratyfikacji "Start 1" i zgoda na wycofanie rakiet z jej terytorium - szef dyplomacji USA przekazał Ukrainie 27 mln $ w celu poprawienia bezpieczeństwa. 18.XL93 ratyfikacja "Start" jednak z wieloma zastrzeżeniami.
· Potwierdzenie bezatomowego statusu Ukrainy mającej korzystać teraz z gwarancji Rosji i USA
· Anulowanie zadłużenia za dostawę ropy i gazu
· Clinton obiecuje na spotkaniu z Krawczukiem podwojenie wsparcia finansowego; - podobnie było w sprawie Kazachstanu. Obaj prezydenci podpisali kartę partnerstwa demokratycznego; wykraczającą poza koncepcję NATO (zawierała ona elementy współpracy gospodarczej). Pomoc USA została wprowadzona przed .wyborami prezydenckimi (w celu większego poparcia).
· Deklaracja Moskiewska podpisana między Jelcynem a Clintonem podkreślała wielkie znaczenie współpracy rosyjsko-amerykańskiej dla utrzymania stabilności na świecie(i zatrzymania doświadczeń z bronią jądrową, zakaz produkcji materiałów rozszczepialnych) oraz opowiedzenia się za koncepcją „partnerstwo dla pokoju", która miała być filarem nowej struktury bezpieczeństwa w Europie.
· Partnerstwo to miało silne znaczenie dla Waszyngtonu ze względu na aspekty wojskowe, jednak nie było ono do końca respektowane ze strony Rosji
· 'Nawiązanie współpracy policji USA i Rosji, co doprowadziło do podpisania pierwszego porozumienia (5VII) o współpracy policji obu państw
· Umocnienie się pozycji Rosji zmusza Waszyngton do kompromisów i ustępstw
· „Szczyt 3” Clinton-Jelcyn, który miał skonkretyzować zasady partnerstwa (nowy aspekt –zakaz broni masowego rażenia)
· USA obawia się nielojalności Rosji w sprawach likwidacji broni jądrowej
· Rosja nie .udziela swojego poparcia na członkostwo w NATO; mówiąc o "natocentryzmie”- a mając uprzywilejowaną pozycję
Znaczący etap stosunków to także kwestia ekonomiczna:
· Wspieranie reform w Rosji
· Zapobieganie izolacji z zachodem
· Inwestycje wysoko gotówkowe w Rosji (wspólna budowa stacji kosmicznej)
· Poparcie dla Rosji w udziale w G-7
· Wprowadzenie Rosji do finansów międzynarodowych
"Szczyt" 4:
- stała dyskusja o rozszerzeniu NATO (specjalne względy dla Rosji) - poparcie stanowiska Rosji w CFE rozmowy na temat rozszerzenia stosunków z Ukrainą (chce przystąpić do paktu ewolucyjnie)
- wybory prezydenckie w Rosji - nieoficjalne poparcie USA
- sukces w walce z bronią jądrową (czerwiec 96—całkowite jej wycofanie z Ukrainy)
Na przełomie lat zaobserwować można wielkie przemiany USA dokonujące się z całym zachodem.
- modyfikacja koncepcji bezpieczeństwa narodowego - sojusz z krajami WNP
- więcej integracji między międzynarodowymi organizacjami politycznymi – rozwój stosunków z krajami bałtyckimi
- utworzenie globalnego systemu bezpieczeństwa - zbliżenie z NATO
Duże przemiany w Rosji pod wpływem kapitału z USA, który zajął czołową pozycję w inwestycjach na rynku rosyjskim. Chwilowy spokój zachodu w kwestii pokoju
Adam Mickiewicz "Dziady część III"