Poezja Jana Kochanowskiego - wytwór XVI wieku i wartości ponadczasowe.

Fraszki - można podzielić na trzy podstawowe grupy: żarty i anegdoty zaczerpnięte z codziennego życia oraz wiersze opisujące zabawy i biesiady - podst. rozrywki ówczesnej szlachty; wiersze, które na plan pierwszy wysuwają uczucie, przede wszystkim miłość; utwory refleksyjne i filozoficzno - refleksyjne, w których Kochanowski rozważa o życiu, sensie istnienia człowieka, o ludzkim losie. Wartości ponadczasowe możemy znaleźć tu w dwóch ostatnich grupach, tzn. są to motywy miłości oraz sens istnienia człowieka. Grupa II - fraszka "o miłości" (patrz: "Pieśni" i "Fraszki" Kochanowskiego); Grupa III - fraszka "O żywocie ludzkim" (patrz: "Pieśni" i "Fraszki" Kochanowskiego). Pieśni ? Pieśń XX: "Miło szaleć, kiedy czas po temu." - należy korzystać z nadarzającej się okazji do zabawy, ale trzeba zachować pewien umiar, uwzględnić fakt, że nie każdy czas i nie każda okazja sprzyjają zabawie. Młodość jest tym okresem życia, kiedy ów czas jest najbardziej sprzyjający radości i rozrywce, bo trudno jest przecież cieszyć się i beztrosko bawić w nieszczęściu czy na starość. Postawa skromności i umiaru łączy się tu z hasłem równości - zabawa jest okazją do zniesienia stanowych przywilejów i podziałów - wszyscy w takiej sytuacji stają się równi. Poeta zaleca więc korzystanie z uciech świata, ale w pewnych granicach i w zgodzie z rozumem. twierdzi też, że (epikureizm) człowiek jest panem chwili obecnej (choć też tylko w pewnym stopniu), zaś przyszłość zależna jest tylko i wyłącznie od Boga. Pieśń IX: "Nie porzucaj nadzieje." - zachęta do zachowania nadziei bez względu na okoliczności, gdyż koleje losu ludzkiego są zmienne i "po złej chwili piękny dzień przychodzi". "Nic wiecznego na świecie" i z tego powodu - zgodnie z przysłowiem "Fortuna kołem się toczy" - można spodziewać się rychłej odmiany losu. Dlatego też (stoicyzm) należy zachować spokój i równowagę ducha - tak w szczęściu, jak i w nieszczęściu. Jednak postawa taka nie sprawdza się - przekonuje się o tym sam poeta, co możemy zauważyć w cyklu jego "Trenów". Kochanowski napisał je po śmierci swej 2,5 - letniej córki Urszuli, a wyraża w nich bezradność wobec wyroków boskich (dziecko wbrew naturze umiera przed ojcem). W zderzeniu z brutalną rzeczywistością wyznawana przez poetę filozofia stoicka się nie sprawdziła - Kochanowski zwątpił we wszystkie podstawowe, przez lata wypracowane idee (religię, sprawiedliwość świata, cnotę) i wartości. W zetknięciu się z okrutnymi faktami rozum nie przyniósł ulgi ani pocieszenia - był bezużyteczny. Poeta zdystansował się tym samym od stoików i ich haseł. Ulga przychodzi dopiero z czasem, kiedy to w ostatnim, XIX trenie Kochanowski dochodzi do wniosku, że tak wcześnie odchodząc z tego świata Urszula uniknęła wielu trosk późniejszego życia. Utworem uniwersalnym jest "Odprawa posłów greckich", która - mimo, że powstała kilkaset lat temu - jest aktualna do dziś, porusza bowiem problemy zawsze ważne i istotne. Jest to przeświadczenie, że nie przetrwa żadne państwo, w którym jednostki będą stawiały własny interes nad dobrem ogółu i sprawiedliwością. Ukazane jest to na przykładzie postaw Antenora i Aleksandra (Parysa). Pierwszy z nich jest bohaterem pozytywnym, rozumiejącym, że dobro ojczyzny jest ważniejsze od kaprysu jednostki, choćby miał to być królewski syn. Kiedy ponosi klęskę nie załamuje się, ale nawołuje do rozpoczęcia przygotowań mających na celu obronę ojczyzny. Jest Antenor prawdziwym patriotą, rozsądnym, odważnym, szczerym i nieprzekupnym, obywatelem, jakich zawsze będą potrzebować nawet najpotężniejsze kraje świata. Aleksander z kolei jest bohaterem zdecydowanie negatywnym, ukazanym jako egoista, uciekający się dla własnych interesów do szantażu i przekupstwa. Jego zwycięstwo nad Antenorem jest równocześnie klęską całego państwa - Trojanie nie wydają ostatecznie Grekom Heleny, ale wiadomo, że po wieloletniej wojnie miasto zostanie całkowicie zniszczone.