Państwo jako przedmiot socjologii
Państwo jest to grupa na pograniczu grupy celowej i terytorialnej. Jest to zbiorowość obywateli
podporządkowana władzy suwerennej mieszkająca na określonym terytorium, do którego ogranicza się
władza. Państwo jest polityczną organizacją zbiorowości terytorialnej, w której na gruncie tradycji
kulturalnej lub etnicznej istnieje władza polityczna.
Koncepcje państwa:
- umowa społeczna – (Rousseau) jednostki poddają się woli zbiorowej i stają się poddanymi ale tylko
sobie
- klasowa teoria państwa – (Marks) w wyniku rozwoju sił wytwórczych następuje podział na klasy
- państwo jako społeczność naturalna – (Arystoteles) jednostka ludzka musi żyć we wspólnocie
politycznej, aby nie tylko zaspokoić wszystkie swe potrzeby, ale by rozwinąć swe człowieczeństwo
Państwo to struktura organizacyjna narodu, która pełni określone funkcje i posiada określone cechy.
Cechy:
- władza na określonym terytorium
- inkluzywność (nie organizuje całkowicie życia obywateli)
- ekskluzywność (monopol i wyłączność)
Funkcje (ogólnie celem państwa jest realizacja dobra wspólnego):
- funkcje zewnętrzne – zapewnienie bezpieczeństwa społeczeństwu i przedstawicielstwa w stosunkach
międzynarodowych
- funkcje wewnętrzne:
1. ustrojowa
2. ochronna
3. ogólnego sterowania życiem społ.
4. produkcyjna (dostawca dóbr, nie tylko materialnych)
5. regulacja rynku (system prawny, który zapewnia warunki dla wolnej konkurencji i właściwego
funkcjonowania ryku)
Typologia państw:
- państwa unitarne
- państwa złożone
Relacje naród – państwo
Odrębność narodu jako wspólnoty ideologiczno–kulturowej, od państwa jako społeczności polityczno–
administracyjnej
Relacje w 3 aspektach:
- genezy narodu i państwa
- rozdział funkcji (zależność państwa od narodu i narodu wobec państwa)
- relacje między instytucjami narodu i państwa
Co było pierwsze: Państwo czy Naród ?
Wg Rybickiego problem ten nie wymaga bezwzględnego rozstrzygnięcia, gdyż obce drogi były możliwe.
Zakłada się że między narodem i państwem ma zachodzić stosunek komplementarności – dopełnienia się
wzajemnego.
Adam Mickiewicz "Dziady część III"