PROCESY TRANSFORMACJI W POLSCE
Przewrót polityczny w Polsce w 1989r. stworzył warunki do rozwinięcia się zasadniczych reform systemowych, obejmujących także transformację ustroju społeczno-ekonomicznego.
Rząd Tadeusza Mazowieckiego (1989r.) i ministra finansów Leszka Balcerowicza podjął działania mające na celu zmniejszenie wydatków budżetu państwa, ograniczenia dotacji dla deficytowych przedsiębiorstw, zmniejszenia zakresu inwestycji, zahamowania dynamiki wzrostu płac.
We wrześniu 1989r. rząd przedstawił założenia polityki ekonomicznej – „plan Balcerowicza”, który zawierał:
7. walkę z inflacją
8. przywracanie równowagi rynkowej
9. rozwój importu
Na początku 1990r. rząd sprecyzował program stabilizacyjny, którego celem miały być powyższe założenia i przystąpił do realizacji. Do osiągnięcia tych celów zastosowano narzędzia polityki pieniężnej, wspomagane działaniami w sferze cenowo-budżetowej. Podniesiono wysokość st. % do poziomu wskaźnika inflacji i dokonano zmniejszenia kredytów przyznawanych na preferencyjnych warunkach. Zastosowano wysokie opodatkowanie przyrostu wynagrodzeń ponad określone normy („POPIWEK”). Przeprowadzono dewaluację waluty krajowej w stosunku do walut wymienialnych, umożliwiając wprowadzenie wewnętrznej wymienialności złotego. Dzięki „planowi Balcerowicza” stopa inflacji obniżyła się z 3-cyfrowej do 2-cyfrowej. Obniżyły się realne dochody ludności co spowodowało obniżenie popytu.
W programie 3-letnim (1991-93) rząd przewidział zmniejszenie przeciętnej stopy inflacji. Postanowiono kontynuować ostrożną politykę fiskalną i monetarną. Wprowadzono VAT i PIT. Rząd zdecydował się na stałe, stopniowe obniżanie kursu złotego (tzw. „pełzająca dewaluacja”). Nowe zjawiska to: gwałtowny wzrost bezrobocia i obniżanie się rentowności przedsiębiorstw państwowych.
W 1993r. rząd Hanny Suchockiej podjął inicjatywy regulacyjne i stymulacyjne w odniesieniu do obrotów z zagranicą.
W lipcu 1990r. Sejm uchwalił ustawę o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych i powołał Ministerstwo Przekształceń Własnościowych. Formy przekształceń własnościowych:
prywatyzacja kapitałowa i likwidacyjna
PPP – program powszechnej prywatyzacji
program komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych
program „Stabilizacja-Restrukturyzacja-Prywatyzacja” (SRP)
prywatyzacja założycielska
reprywatyzacja
Ocena procesów transformacji w Polsce:
+ zrównoważenie rynku
+ wewnętrzna wymienialność waluty
+ denominacja
- rozszerzenie sfery ubóstwa