Wyszukiwarka:

Morsztyn Jan Andrzej

• ur. 1621 • zm. 1693 •

Jan Andrzej Morsztyn urodził się 24 VI 1621, prawdopodobnie w Wiśniczu. Początki edukacji otrzymał od dziadka, Waleriana
Otwinowskiego; od 1638 roku studiował na uniwersytecie w Lejdzie. Służba na dworze Lubomirskich pozwoliła mu poznać Niemcy,
Francję i Włochy, otworzyła także (w 1646 r.) drogę na dwór królewski. W 1648 r. został stolnikiem sandomierskim, zasiadał również
w sejmie. Od 1653 r. był dworzaninem pokojowym króla. W latach 1655 i 1656–1657 posłował do Sztokholmu i Wiednia; w tym też
czasie przeszedł z kalwinizmu na katolicyzm. W 1668 r. został podskarbim wielkim koronnym. Po abdykacji Jana Kazimierza (1668)
stał się zagorzałym rzecznikiem polityki profrancuskiej. W latach 1667 i 1679–1680 odbył poselstwa do Francji; w czasie drugiego z
nich nabył dobra Chateauvillain pod Paryżem, kupił też tytuł sekretarza królewskiego (wiązało się to z obowiązkiem złożenia
Ludwikowi XIV przysięgi na wierność). Oskarżony o zdradę (wśród głównych przeciwników Morsztyna znaleźli się Jan III Sobieski i
Maria Kazimiera), uszedł w 1683 roku do Francji i osiadł w Chateauvillain. Zmarł 8 I 1693 r.
Ważniejsze utwory poety to: znakomite, acz bardzo frywolne Fraszki (powst. ok. 1645), Kanikuła (powst. 1647), obszerny Nadgrobek
Otwinowskiemu (powst. 1647), pisane w latach 1647–1654 wiersze okolicznościowe i religijne (np. Pospolite ruszenie, 1649, Pieśń w
obozie pod Żwańcem, 1653; Na Wielki Piątek, 1651, Pokuta w kwartanie), cykl Gadek (ułożony w 1651; jest to w większości
parafraza lub przekład zagadek ze zbioru Cotina), Pieśni (powst. ok. 1658), Lutnia (wiersze z lat 1638–1660, ułożone w zbiór w 1661).
Na uwagę zasługują ponadto tłumaczenia Morsztyna: przekład Amintasa Torquata Tassa (powst. przed 1650), Cyda Pierre Corneille’a
(powst. ok. 1660) oraz fragmentu Adone Giambattisty Marina (powst. ok. 1661).