Jednostki podziału terytorialnego Rzeczypospolitej
Jednostka Części składowe Uwagi
Rzeczpospolita Królestwo Polskie, Wlk. Księstwo Litewskie Wszystkie urzędy analogiczne, lecz oddzielne w Koronie i na Litwie
Królestwo Polskie Prowincja małopolska, prowincja wielkopolska
Prowincja Województwa (11 w Małopolsce, 12 w Wielkopolsce) Prowincje sądowe(Trybunał Koronny lubelski i radomski). Sejmiki generalne były oddzielne w Wielkopolsce, Małopolsce, Mazowszu i Prusach Królewskich
Województwo Jedna lub więcej ziem Ostatecznie ukształtowane w początkach XV w. z tych ziem, które zachowały hierarchię urzędniczą z wojewodą na czele; później województwa były też tworzone na wschodzie Rzeczypospolitej
Ziemia Kilka powiatów Własna hierarchia urzędnicza do kasztelana włącznie; zasadniczy okręg sądowy
Powiat
Pierwotnie (XIV w.) okręg podlegający danemu sądowi ziemskiemu. Stopniowo ukształtowal się w powiatach system urzędów ziemskich (w większości tytularnych)
* Prowincja małopolska: Małopolska właściwa i województwa wschodnie
Prowincja wielkopolska: Wielkopolska właściwa, Prusy i Mazowsze
* Województwa w prowincji małopolskiej: krakowskie, sandomierskie, lubelskie, podlaskie, ruskie, bełskie, podolskie, wołyńskie, bracławskie, kijowskie, czernichowskie
Województwa w prowincji wielkopolskiej: poznańskie, kaliskie, inowrocławskie, brzesko - kujawskie, łęczyckie, sieradzkie, pomorskie, chełmińskie, malborskie, płockie, rawskie, mazowieckie
* Uwaga: na Litwie było 9 województw: wileńskie, trockie, nowogródzkie, brzesko - litewskie, połockie, witebskie, mścisławskie, mińskie i smoleńskie (utracone w 1667 r.), a w Inflanach województwo inflanckie (od 1598 do 1620: wendeńskie, derpskie, parnawskie)
Adam Mickiewicz "Dziady część III"