Jan Kochanowski i Mikołaj Sęp-Szarzyński o człowieku i jego miejscu w świecie.

Jan Kochanowski i Mikołaj Sęp-Szarzyński o człowieku i jego miejscu w świecie.

Mikołaj Sęp-Szarzyński
Życie ludzkie pojmował poeta jako ustawiczny bój, ciągłą walkę ducha z szatanem. Sonet "O nietrwałej miłości rzeczy świata tego" - człowiek zmuszony jest przeżywać wciąż dramatyczny konflikt, ponieważ tkwią w nim sprzeczne uczucia, a mianowicie "z żywiołów utworzone ciało (...) zawodzi duszę, której wszystko mało". Ciało pojmowane jest zgodnie ze średniowiecznymi poglądami augustynizm jako "siedlisko grzechu, pragnie miłości rzeczy świata tego", a więc bogactwa, władzy, sławy i rozkoszy. Natomiast tęsknoty duszy są trudne do zaspokojenia, ponieważ jej celem jest wieczna i prawa piękność, czyli Bóg i zjednoczenie się z Nim. Autor przedstawia wewnętrzne zmagania, walkę sprzecznych dążeń, wchodząc w ten sposób w obręb tematyki filozoficznej.

Cechy poezji Szarzyńskiego:
- nie ma w niej pochwały świata;
- Bóg to jedyny cel miłości;
- występuje duży dystans między Bogiem a człowiekiem;
- nieufność wobec świata i ludzi;
- świat jest domeną szatana.

Jan Kochanowski
W ślad za Horacym powtarzał, że człowiek dąży do szczęścia, ale nie można go upatrywać tylko w zaszczytach i ciągłej pogoni za bogactwem. Od starożytnych stoików przejął poeta przekonanie, że zarówno szczęście, jak i nieszczęście są nietrwałe, a więc prawdziwy mędrzec w złej czy dobrej chwili zawsze powinien zachowywać równowagę duchową. Zgodnie z renesansowym poglądem na świat Kochanowski powtarzał wciąż, że najważniejsze w ludzkim życiu są cnota i czyste sumienie.