Wyszukiwarka:
Artykuły > Wypracowania >

Historia powstania

Islam:

 

 

622

Mahomet ucieka z rodzinnej Mekki do Jatrib (zwanego później miastem proroka czyli Medyną). Religia Mahometa zyskała wdzięcznych słuchaczy wśród biednych, zajmujących się rolnictwem, mieszkańców Mekki

630

grupa fanatyków zajmuje Mekkę (która skapitulowała); posłuch pośród plemion beduińskich zapewniała Kaaba - świątynia "czarnego kamienia" ofiarowanego ponoć Abrahamowi przez Boga

632

Mahomet umiera będąc władcą teokratycznego państwa obejmującego Półwysep Arabski

632

"zastępcą zesłanego przez Boga" (Kalif rasul Allah) został Abu-Bakr. Rozpoczął on wojnę z Cesarstwem Bizantyjskim i Persją

634

śmierć Abu-Bakra. Kalifem został Omar, który kontynuuje podboje aż do podbicia Persji i zdobycia Egiptu oraz Palestyny z rąk Bizancjum

Reformy Omara:

  • Opanowanie przez Arabów państw o wysokim rozwoju cywilizacyjnym spowodowało zagrożenie zatracenia własnej kultury. Zapobiegano temu przez budowę specjalnych obozów, w których mieszkała armia. Wojsko przeszło restrukturyzację, coś w postaci "pospolitego ruszenia" zastąpiono opłacaną armią. Byli wojownicy musieli wrócić do swojej marnej egzystencji. Każdy obywatel innowierca musiał płacić podatek gruntowy (charadż)

 

 

644

w zamachu ginie kalif Omar. Kalifem zostaje Otman z dynastii Omajadów. To wywołuje niezadowolenie najstarszych uczniów proroka Mahometa

656

bunt i zamordowanie Otmana. Kalifem zostaje Ali, zięć Mahometa. Otman przed śmiercią ustala obowiązujący zapis słów Mahometa zwany Koranem. Wywiązuje się wojna domowa. Ali ginie. Władza dostaje się w ręce dynastii Omajadów, która przekształca teokratyczne państwo w monarchię dziedziczną. Przenoszą oni też stolicę z Mekki do Damaszku i otaczają się przepychem charakterystycznym dla władców Azji ale przeciwnym do ascetycznej postawy pierwszych kalifów.

Frakcje opozycyjne:

  1. Szyici - dawny stronnicy Alego, uważający, że kalifem może zostać tylko ktoś pochodzący z rodziny proroka
  2. Charidżyci - wrogowie Omajadów i szyitów, utrzymywali, że teoretycznie każdy może być kalifem

 

 

711

po opanowaniu Afryki północnej Arabowie rozpoczynają podbój Hiszpanii. Na wschodzie dochodzą do granic chińskiego Turkiestanu

744

wybuch bunty szyitów, którzy obwołali kalifem Abul-Abbasa, wywodzącego się z rodu proroka

750

bitwa pod Mosulem, gdzie Omajadowie ponieśli całkowitą klęskę w walce z wojskami buntowników. Większość Omajadów została wymordowana przez Abbasydów. Jedynie Abd-ar-Raman schronił się w Hiszpanii, zakładając niezależny emirat.

 

Zwycięski Abul-Abbas przeniósł stolicę do Bagdadu i wyrównał w prawach wszystkich mahometan, arabów i nie arabów.

Reformy:

  • Powołanie biur (dywanów): kancelarii państwa, ze sprawującym bardzo ważną rolę wezyrem, sędziego (kadim), naczelnika policji i naczelnika poczty (wywiadu). NA prowincji rządzili emirowie mający szerokie upoważnienia. Podatki: cakat (od muzułmanów) w całości da prowincji; charadż, dżyzja (od niewiernych) 20% dla kalifa, reszta głównie na wojsko, które powoli stawało się wielonarodową, najemną armią; flota

 

 

909

Obeida Allaha, potomek Fatymy (córki Mahometa) i Alego daję początek dynastii Fatamidów, szyitów, rządzący początkowo w środkowym Maghrebie (dzisiejsza Algieria) a później w całej Afryce północnej z Egiptem i Syrią. Stolicą kalifatu był Kair.

929/16 styczeń

władca Hiszpanii Abd-ar-Raman II ogłasza się kalifem zrywając związki z Bagdadem

Frankowie:

 

 

486

początek podbojów Chlodwiga: zajęcie terenów pomiędzy Sommą, kanałem i Loarą; wojna przeciw Alamanom

496/25 luty

chrzest Chlodwiga, dający mu przewagę nad wcześniej ochrzczonymi (arianami) wodzami germańskimi; kontakty z cesarzem wschodnim; zdobycie Burgundii

507

bitwa pod Poitiers - rozgromienie Wizygotów, zajęcie całej Galii

Organizacja państwa:

  • Oparta na organizacji rodowej oraz tzw. Prawie salickim. Początkowo prawo wyboru króla miał tzw. Wiec, odbywający się marcu każdego roku, w którym uczestniczyli tylko wojownicy (demokracja wojenna). Późniejsze państwo Franków oparte było na dziedzicznym tytule króla w dynastii Merowingów, którzy traktowali państwo jako swoje patrimonium czyli własność (państwo patrymonialne). Na dworze nie było określonych urzędów państwowych. Nie zachował się system podziału terenów z czasów cesarstwa. Jedynie najniższy stopień, ziemie (pagi) egzystował. Ten obszar dzielił się z kolei na setki, teren zamieszkiwany przez 100 wojowników z rodzinami. W rolnictwie dominowały latyfundia. Urzędnikom państwowym i osobom prywatnym były nadawane przez Kościół (tzw. Precaria) i króla tzw. Beneficja czyli tereny, które stawały się jego posiadłością. Zaczęły podupadać miasta, które nie wytrzymywały konkurencji ze strony rzemiosła dworskiego. Ważną role odgrywały immunitety prawne i ekonomiczne, rozwijające system wasalny (komendacyjny).

 

 

511

śmierć Chlodwiga: postępowało rozbicie państwa, nad poszczególnymi Merowingami faktyczną władzę przejmowali najwyżsi urzędnicy dworu: majordomusi

656

pierwsza próba detronizacji dynastii Merowingów podjęta przez Girmalda, majordomusa Austracji, zakończona klęską. Kolejna próba przewrotu kończy się sukcesem i władzę przejmuje Pepin z Heristalu, który położył kres rozbiciu dzielnicowemu. Walki z państwem Fryzów i pragnącymi zrzucić zwierzchnictwo Franków Alamanami.

 

Po śmierci Pepina władcą zostaje jego syn Karol Młot (Martel) sprawując funkcję faktycznego władcy. Od 721 roku władza teoretycznie sprawowana jest przez marionetkowego króla z dynastii Merowingów

732

bitwa pod Poitiers - zwycięstwo wojsk frankońskich nad Arabami

  • Po śmierci Karola władzę obejmuje Pepin Krótki, zwraca się do papieża z pytaniem kto to powinien mieć koronę: dynasta czy ten co na prawdę sprawuje władzę. Szukający sojuszników papież popiera Pepina Krótkiego

 

 

751

zgoda na detronizacje dynastii Merowingów. Monarchia dziedziczna zastępowana jest przez elekcyjną (kandydaci mogli pochodzić tylko z dynastii karolińskiej)

754

wyprawa w obronie papiestwa przeciw Longobardom ze zdobycznych terenów ustanowione zostaje Państwo Kościelne

756

druga wyprawa na Longobardow, powiększenie terytorium Państwa Kościelnego

768

śmierć Pepina Krótkiego, kraj został podzielony pomiędzy dwóch synów ale na szczęści dla Karola jego brat szybko umarł i cała władza przeszła w jego ręce.

773

wyprawa na Longobardów, Karol koronował się na Króla Longobardów

779-804

zdobycie i chrystianizacja Saksonii

781

koronowanie syna Karola Wielkiego -Pepina (4 lata)- na króla Włoch

788

aneksja Bawarii

795

początek wojny z Muzułmanami

800/25 grudzień

koronacja na cesarza

814

śmierć Karola Wielkiego, władzę objął jego najmłodszy syn Ludwik

843

traktat w Verdun; podział państwa:

  • Lotar - Włochy i pas ziemi biegnący od Alp do Morza Północnego
  • Ludwik Niemiecki - dzisiejsze Niemcy
  • Karol Łysy - Francja

Stopniowe rozbicie dzielnicowe, powstawanie systemu zależności lennych; upadek miast związany z ograniczeniami w handlu

Wyspy Brytyjskie i Skandynawia:

 

 

407

opuszczenie Brytanii przez legiony rzymskie

450-550

zajęcie Brytanii przez Anglów, Jutów i Sasów (z rąk celtyckich Brytów, którzy musieli uciekać w góry)

przed 432

chrystianizacja Irlandii, która stała się ostoją religii wobec pogańskich Germanów; rola św. Patryka

597

pierwsza misja wśród germańskich plemion Heptarchii (nazwa Brytanii kiedy była ona podzielona na 8 królestw). Stopniowe jednoczenie ziem wokół Królestwa Wesexu.

878

oddanie północnej części nizin wyspy Duńczykom; na południu powstaje zjednoczone królestwo Anglosaskie

1035

podbój Brytanii przez duńskiego króla Kanuta

1042

śmierć Kanuta. Do władzy powraca przedstawiciel dynastii królów Wessexu, Edward Wyznawca., który przebywał na wygnaniu w Normandii, zawierając tam układy z miejscowymi na wypadek swojej bezpotomnej śmierci

1066/styczeń

śmierć Edwarda. Możni obierają na monarchę najpotężniejszego pośród siebie - Harolda. Z pretensjami do korony występuje książę Normandii Wilhelm i władca Norwegii. Na wyspie lądują pierwsze jednostko norweskie i przegrywają. Wilhelm, z błogosławieństwem papieża ląduje trochę później.

1066/14 października

bitwa pod Hastings. Wilhelm zostaje królem Brytanii, szybko wybucha bunt popierany przez Norwegów. Ci jednak w zamian za daninę od Wilhelma cofają poparcie. Następuje 6 letnia pacyfikacja kraju.

Organizacja:

  • Państwo Wilhelma Zdobywcy opierało się na systemie lennym, odmiennym jednak od tego na kontynencie. Wasal był też wasalem króla, nawet wtedy gdy król nie był jego bezpośrednim seniorem. Rozdawnictwo ziemi jako podstawową zasadę uważało nie łączenie dóbr w zwarte obszary, co zapobiegało wzrostowi władzy możnowładztwa. System sądowniczy został przejęty po Anglosasach: Kościół stał się bezwolnym narzędziem w ręku monarchy. Utrzymano urząd sheriffa. Zaznaczył się wpływ kultury romańskiej.

Słowiańszczyzna:

Słowianie pochodzący gdzieś ze stepów Azji za teren swej najwcześniejszej ekspansji wybrali obszar sięgający na wschodzie po środkowy Dniepr (ci byli zwani Antami). Po klęsce Hunów (Attyla) Słowianie (Sklawianie) zaczęli posuwać się na południe zajmując znaczną część Półwyspu Bałkańskiego i organizując łupieżcze najazdy na terytorium Cesarstwa Wschodniego.

 

 

679

protobułgarzy za namową Konstantynopola atakują naddunajskich Antów. Wojna tocząca się dziesiątki lat doprowadziła w końcu do powstania państwa bułgarskiego

Na zachodzie (na zachód od Odry) Słowianie zaczęli zajmować tereny stopniowo opuszczane przez Germanów. Zaczęli nawiązywać kontakty z podkarpackimi Sklawinami. Wyodrębniły się 3 grupy językowe:

  • południowa
  • wschodnia
  • zachodnia

Organizacja:

Stopniowy rozkład i powstawanie prymitywnych organizacji politycznych (demokracja wojenna); wspólnotę rodową zastąpiła wspólnota terytorialna tzw. Opole. Siłą decydująca był wiec, wybierający naczelnika (starostę). Nastąpiło wyodrębnienie się warstw społecznych i plemion (rządzone wiecem na okres wojny wybierały księcia - wodza); plemiona słowiańskie zajmowały się rolnictwem (gospodarka wypaleniskowa na terenach leśnych a na równinach uprawiano ziemię aż do jej wyjałowienia); typy wsi: ulicówka i okolnica (służąca do obrony; bogowie: Swarożyc (słońce) i Wit (wiatr; urodzaj)

 

 

622-625

powstanie plemion słowiańskich przeciwko Awarom; udział w walkach wziął frankijski kupiec Samoa, który zyskał sobie tak wielką popularność, że powstańcy obrali go władcą. Państwo Samoa było wieloplemiennym państwem patrymonialnym

660

prawdopodobny upadek Państwa Samoa

830

jeden z plemiennych władców Moraw - Mojmir- jednoczy plemiona; państwo jest jednak zależne od Franków

846

umiera Mojmir. Senior - Ludwik Niemiecki - osadza na tronie syna zmarłego władcy Rościsława; chrystianizacja kraju

655

wyprawa Ludwika Niemieckiego na Rościsława, pragnącego uzyskać całkowitą niezależność; klęska Franków

862

dla zastąpienia misjonarzy niemieckich zwraca się do cesarza wschodniego o przysłanie misjonarzy; do misji zostają wyznaczenie braci Cyryl i Metody

863

przybycie Cyryla i Metodego na Morawy, nauczali oni w języku słowiańskim, korzystając ze słowiańskiego przekładu Pisma Świętego

868

wyprawa do Rzymu w celu uzyskania możliwości wyświęcania kapłanów; dotychczasowy władca kościelny Moraw, kościół bawarski, zgłaszał sprzeciw, ale nie nic to nie dało; w Rzymie umiera Cyryl (Konstanty); Metody zostaje arcybiskupem Sirmium

870

po konflikcie z państwem karolińskim i siostrzeńcem Świętopełkiem, Rościsław zostaje wydany Bawarczykom, którzy skazują go na śmierć, ale kara zostaje zamieniona na oślepienie i osadzenie w klasztorze

871

powstanie na Morawach, które zrzuciło zwierzchność Karolingów. Władcą zostaje Świętopełk.

885

śmierć Metodego. Jego zwolennicy zostają wypędzenie. Znaczenie odzyskuje obrządek łaciński

895

śmierć Świętopełka

Bizancjum i Bałkany

Walki z Arabami zmusiły Cesarstwo do zmilitaryzowania administracji w Azji Mniejszej, którą poddano władzy dowódców wojskowych: okręg korpusu (zwany temą) naprał charakteru jednostki administracji lokalnej.

 

 

678

pokój z Arabami po przełamaniu blokady morskiej Bizancjum ("ogień grecki")

682

zerwanie pokoju przez Cesarstwo; nowa ofensywa arabska, oblężenie Konstantynopola

717

wódz Leon Izauryjczyk zostaje obwołany cesarzem, współpraca z chrześcijańskimi księstewkami Armenii

726

rozpoczęcie reform religijnych; zwalczanie kultu obrazów świętych (ikonoklazmu); osłabienie pozycji Bizancjum w wyniku konfliktów wewnętrznych umożliwiło Frankom ekspansję we Włoszech

864

przyjęcie przez Bułgarów chrztu w obrządku chrześcijańskim (zmuszeni do tego tym, że z jednej strony mieli Wielkie Morawy a z 2. Cesarstwo, obie potęgi były wrogie; poza tym zyskiwali przychylność Ludwika Niemieckiego)

876

rewolucja pałacowa daje władzę w Konstantynopolu Bazyliemu. Który zażegnuje konflikt z papiestwem i toczy zwycięskie walki z Arabami

894

wojna z Bułgarami zakończona remisem; państwo bułgarskie nosiło od tej chwili miano Carstwa (cesarstwa) a jego władca poślubił grecką księżniczkę, otwierając się na wpływy Bizancjum

968

osłabiona Bułgaria, targana wewnętrznymi sporami, zostaje rozbita przez Cesarstwo i władcę Wielkich Moraw Świętopełka. Jedynie w zachodnich prowincjach carstwa, opanowanych przez możnowładczy ród Szyszmana, tworzy się w późniejszym okresie rozległe państwo.

1018

ostateczne rozbicie państwa bułgarskiego przez Bizancjum

1054

schizma wschodnia

Rzesza Niemiecka

 

 

887

wyjście Królestwa Wschodniofrankijskiego ze wspólnoty karolińskiej. Zwiększa się rola poszczególnych rodów, które przejmują stopniowo obowiązki władzy centralnej. Zaczynają powstawać księstwa terytorialne

911

śmierć ostatniego przedstawiciela dynastii karolińskiej w Niemczech Ludwika Dziecię; przekształcenie monarchii w elekcyjną; królem został Konrad I, książę frankoński, ale państwo przekształciło się w konglomerat pół zależnych księstw czyli w Rzeszę.

919

śmierć Konrada I. Królem, zgodnie z życzeniem Konrada I został Henryk I Ptasznik z rodu Ludolfingów (Sasów); nastąpiło zwiększenie roli Saksonii

925

zdobycie Lotaryngii

926

rozejm z Węgrami, który dotyczył jednak tylko północnych księstw Rzeszy

929

Czechy stają się lennem koronnym

928/9

wyprawy na Słowian Połabskich; opanowanie ziem leżących pomiędzy Soławą i Łabą; na zdobytych terenach powstają liczne grody, które zamieszkiwali głównie wojownicy; powstanie Marchii Wschodniej

933

najazd węgierski na Saksonię spowodowany odmową płacenia daniny przez Henryka I Ptasznika; bitwa nad Unstrutą; klęska Węgrów

936

śmierć Henryka I Ptasznika; elektorzy wybierają na króla jego syna z drugiego małżeństwa Ottona I; koronacja w Akwizgranie

Polityka Ottona I:

  • Opierał się na klerze dlatego, że jego majątki nie były dziedziczone co znacznie osłabiało jego pozycję względem króla ale jednoczesne bogactwo zapewniało posłuch wśród feudałów. Jednocześnie Szwabia i Bawaria wdały się w rozgrywki o koronę włoską.

 

 

951

Otton I atakuje Włochy. Król włoski Berengarem z Ivrei staje się lennikiem królów Rzeszy. Otton I żeni się z księżniczką burgundzką Adelajdą, wdową po królu włoskim Lotarze. W Niemczech wybucha powstanie syna Ottona z pierwszego małżeństwa, który bał się o swoje prawa dziedziczenia.

954

wybucha powstanie Słowian Połabskich

955

najazd Węgrów

955/sierpień

klęska Węgrów na Lechowym Polu

955/październik

stłumienie powstania Słowian Połabskich

961

druga wyprawa na Włochy mająca na celu ponowne przywrócenie zwierzchnictwa senioralnego nad królem Włoch. Koronacja Ottona I na króla Włoch w Mediolanie

962/2 luty

koronacja Ottona I na Cesarza w Bazylice św. Piotra

973

śmierć Ottona I; władzę obejmuje wybrany vivente rege Otton II; konflikt z kandydatem opozycji Henrykiem Kłótnikiem, księciem Bawarii; pacyfikacja Rzeszy i ostateczne zwycięstwo Ottona II

982

wyprawa do Kalabrii mająca na celu odrzucenie z Półwyspu Pirenejskiego Saracenów i Greków; klęska

983

śmierć Ottona II; koronę otrzymuje jego 3 letni syn Otton III. O władzę regencyjną nad królem walczą Henryk Kłótnik i wdowa Teofano. Ostatecznie Cesarzowa obejmuje regencję a później przekazuje ją wdowie po Ottonie I - Adelajdzie

983

wybucha kolejne powstanie Słowian Połabskich

995

po uzyskaniu pełnoletności władzę obejmuje Otton III

1002

śmierć Ottona III; władzę obejmuje syn Henryka Kłótnika - Henryk II Bawarski - rozpoczyna się długotrwała wojna z Polską

1024

śmierć Henryka II Bawarskiego; władzę przejmuje Konrad II z dynastii salickiej (książęta frankońscy)

1027

wyprawa do Włoch i koronacja na Cesarza

1032

po wymarciu tamtejszej dynastii Konrad II zostaje królem Burgundii; atak na Polskę Mieszka II Wprowadzenie prawa umożliwiającego dziedziczenie lenna przez wasala - ograniczenie potęgi feudałów

1039

śmierć Konrada II; władzę obejmuje jego syn Henryk III, który podnosi prestiż Cesarstwa do nieznanego dotychczas poziomu. Uporządkowanie spraw Burgundii, narzucenie zwierzchnictwa senioralnego Węgrom, pozwoliło zająć się południową flanką czyli Włochami. Henryk III uzależnił od siebie papiestwo osadzając na tronie piotrowym oddanych sobie prałatów niemieckich. Byli oni wykonawcami jego planów politycznych a okres ten nazwano "cezaropapizmem"

1056

śmierć Henryka III; władzę obejmuje 6 letni syn Henryk IV; w jego imieniu rządzi regent

1065

objęcie samodzielnej władzy przez Henryka IV; upadek znaczenia Cesarstwa.

Kościół:

  • Feudalizacja Kościoła spowodowała jego zeświecczenie i poddanie go władzy świeckiej. Wprowadzono symonię, czyli sprzedaż stanowisk kościelnych, oraz nikolaizm, czyli zerwanie z zasadą celibatu, spowodowało, że biskupi zachowywali się jak wielcy feudałowie i chcieli zapewnić przede wszystkim bogactwo swoim potomkom. Zwierzchność senioralna władcy nad majątkiem kościelnym (inwestytura) stwarzała możność nadawania stanowisk kościelnych nawet ludziom świeckim, wygodnym dla władcy. Stąd dominowało przekonanie o wyższości władzy świeckiej nad duchowną. Jednocześnie widoczne było ożywienie życia kościelnego, pojawiły się pierwsze oznaki reformy zapoczątkowanej przez opactwo w Cluny (założone 910; opat Bernard z Claviroux). Odnowę moralną popierało Cesarstwo, pragnące podjąć walkę z panoszącym się wśród duchowieństwa zepsuciem obyczajów. Ograniczało się ono jednak tylko do tępienia symonii. Tematem inwestytury i nikolaizmu nie interesowano się w ogóle.

 

 

1059/13 kwietnia dekret wprowadzający nowy tryb wyboru papieża; wybory dokonywali elektorzy

kardynałowie; pozbawiło to Cesarza wpływu na elekcję; dekret wydał Mikołaj II

  • Później kuria rozpoczęła walkę o zwiększenie swoich wpływów. Wykorzystując słabość rządów regencyjnych po śmierci Henryka III zdobyła hegemonię we Włoszech. Wysunięto też tezę (Piotr Damiani), że Cesarstwo i Papiestwo są równymi siłami, które nie mogą działać niezależnie. Praktyka była inna. Teokratyzm stał się ideologią przewodnią dla polityki Papiestwa i np. w jego duchu zarządzano scedowania nowo zdobytych ziem Hiszpanii na podstawie sfałszowanych aktów tzw. "zbiorów pseudo - Izydora". Jednocześnie Hildebrand (późniejszy Grzegorz VII) wydał tają notatkę zwaną "Distatus papae" wywyższającą Papieża pośród innych władców Europy. System tych rządów można nazwać "papocezaryzmem".

 

 

1075

- synod rzymski potępia inwestyturę, symonię i nikolaizm.

1076/styczeń

zwołany przez Henryka IV synod Kościoła niemieckiego w Wormacji wypowiada posłuszeństwo Papieżowi

1076/luty

Grzegorz VII obrzuca klątwą Henryka IV i zwalnia poddanych z przysięgi. W Rzeszy do głosu dochodzi opozycja pod wodza Rudolfa, księcia Szwabii. Ostatecznie Papież zdejmuje klątwę z korzącego się w Canossie Cesarza. W Niemczech toczą się walki, z których Henryk IV wychodzi zwycięsko.

1080/25 czerwca

Cesarz ogłasza detronizację Grzegorza VII a na nowego Papieża wybiera Wiberta, arcybiskupa Rawenny, zaciekłego wroga Grzegorza VII

1085

śmierć Grzegorza VII na wygnaniu w Salerno

1022

ugoda w Wormacji zawarta przez Henryka IV i nowego papieża, Francuza, Kaliksta II zakładająca rezygnację z inwestytury ale zachowującą obszary lenne nadawane wybranym z duchowieństwa elektorom.

Biskupów wybierano kanonicznie

Anglia i Francja

 

 

987

śmierć Ludwika V - ostatniego z dynastii Karolińskiej we Francji w linii prostej

987

królem został Hugon Kapet poparty przez możnych północy Francji. System elekcji vivente rege uczynił w praktyce koronę królewską dziedziczną w rodzie Kapetyngów. Dzięki poparciu wyższej hierarchii kościelnej król zmusił do uznania siebie przez feudałów południa. Problemem był książę Normandii, który będąc lennikiem króla Francji, był jednocześnie królem Anglii. Gdy królem Anglii został w 1154 Henryk II posiadający też Akwitanię, dzięki ślubie z rozwiedzioną małżonką ówczesnego króla Francji - Ludwika VII - Eleonorą Akwitańską, wiadomo było, że musi dojść do konfliktu. Henryk II znacznie zwiększył rolę wojska zaciężnego, które w przeciwieństwie do armii dostarczanych przez panów feudalnych lepiej nadawało się do długotrwałej kampanii. Dla zdobycia pieniędzy na żołd, Henryk II w konstytucjach ogłoszonych w Clerdon w 1164 ograniczył prawa Kościoła, zrównał lenników duchownych ze świeckimi i cofnął ulgi podatkowe. Na czele protestów stanął arcybiskup Canterbury Tomasz Becket. Po ucieczce na kontynent i powrocie, po mediacji Papieża i Ludwika VI, został zamordowany w 1170. Kościół uznał go za świętego, Henryk II musiał odwołać Konstytucje klerdońskie i odbyć pielgrzymkę do grobu arcybiskupa.

1180

po zmarłym Ludwiku VII władzę we Francji przejmuje Filip August, skutecznie walcząc z Henrykiem II

1189

pokonany Henryk II korzy się przed Filipem Augustem sprzymierzonym z synem angielskiego króla Ryszardem Lwie Serce; wkrótce później Henryk II umiera. Niedawni sprzymierzeńcy rozpoczynają otwartą wojnę przeciwko sobie, przerwaną dopiero pod naciskiem Kościoła wzywającego na III krucjatę. Filip August, który szybciej powrócił z wyprawy, sprzymierza się z bratem Ryszarda, Janem bez Ziemi, który w zamian za uznanie go władcą czyni duże ustępstwa terytorialne i polityczne na rzecz Francji. Przebywający w tym czasie w niewoli u cesarza Ryszard Lwie Serce, wykupuje się w końcu, powraca do Anglii, zmusza Jana do kapitulacji a Filipa ratuje tylko interwencja Papieża

1199

Ryszard Lwie Serce umiera; królem Anglii zostaje Jan bez Ziemi, który szybko zraża do siebie największych wasali. Feudałowie udają się do Filipa Augusta, jako zwierzchniego seniora z Normandii. Sąd parów zarządza konfiskatę wszystkich lenn Jana. Do roku 1208 Filip August opanowuje ziemie Jana leżące na północ od Garonny. Sytuację króla Anglii pogarsza zatarg z papiestwem ( 1212 klątwa)

  • W tej stosunków w Anglii pozwolił zająć się Janowi Francją. Udało mu się zbudować koalicję z Ottonem IV oraz księciem Flandrii. Doskonały plan ataku z dwóch stron nie powiódł sytuacji Jan bez Ziemi uznał się za lennika Rzymu ( 1213). Uporządkowanie się po przegranej wojsk cesarskich jeszcze na terenie Flandrii w bitwie pod Bouviens (1214). Bitwa przekreśliła nadzieje Jana bez Ziemi dotyczące korony francuskiej. W Anglii wybuchł bunt poddanych domagających się przywrócenia dawnych wolności. Jan musiał ustąpić i zatwierdzić postulaty buntowników 15 czerwca 1215 jako Wielką Kartę Swobód. Było to pierwsze prawne ograniczenie samowoli króla. Wkrótce później monarcha chciał obalić nowe prawo. Szybko jednak wybuchł bunt, który chciał detronizacji władcy i oddania korony synowi Filipa Augusta, Ludwikowi.

 

 

1216

umiera Jan bez Ziemi; królem zostaje niepełnoletni Henryk III; aż do objęcia samodzielnych rządów (1227) rządzi regencja

  • Henryk III Plantagenet odznaczał się wybuchowym charakterem. Tracił powoli posiadłości we Francji, które były przejmowane przez Kapetyngów. Szybki rozwój w ty czasie przeżywała południowa część Francji - Prowansja, charakteryzująca się odmiennością religijną (dualizm, albigensi). Pacyfikacja kraju mające status krucjaty (1209-1229) zniszczyła kraj, kulturę i odrębność. To pozwoliło Kapetyngom włączyć Prowansję do swej zjednoczonej Francji. Jednocześnie występowały tendencję odśrodkowe w postaci tzw., Apanaży czyli nadawanie posiadłości młodszym synom króla.
  • Po Krótkim okresie władzy Ludwika VIII do władzy dochodzi w roku 1226 Ludwik IX, który zwiększa prestiż monarchii kapetyńskiej. Reformuje sądy feudalne zastępując jej monarszymi, sprawowanymi przez zawodowych sędziów.

 

 

1259

pokój paryski z Plantagenetami, zakładający pozostawienie w rękach Henryka II ziem na południe od Garonny i kilku okręgów po jej północnej stronie.

1257

Henryk III żąda nowych podatków ośmielony swoją dobrą sytuacją na arenie międzynarodowej (brat Ryszard z Kornwalii - król niemiecki, małoletni syn Edmund - król Sycylii). Wybuchł bunt ponieważ Anglia trapiona była klęską nieurodzaju, więc pieniędzy po prostu nie było.

1258

król musiał zaakceptować tzw. Prowizje Oksfordzkie ustanawiające kontrolę nad działaniami króla. Powołano parlament zbierający się 3 razy w roku. Chęć odrzucenia reform i króla wywołała nawy bunt. Wojska królewskie ponoszą klęskę pod Lewes w maju 1264 i oddają inicjatywę w ręce przywódcy buntowników Szymona z Montfort. Powołał on niższą izbę parlamentu - Izbę Gmin. Radykalizm Szymona zraził baronów, którzy w koalicji z królem pokonali go w bitwie pod Evesham 1265. Henryk wycofał się ze wszelkich ustępstw a z całej sprawy pozostał podział parlamentu na 2 izby.

Dominium Mundi

 

 

1125

umiera Henryk V; po jego bezpotomnej śmierci koronę przejmuje książę saski Lotar z Supplinburga; Cesarstwo łączą z Papiestwem przyjazne stosunki dlatego, że muszą wspólnie walczyć ze wzrastającym znaczeniem Normanów włoskich. Dlatego Lotar poparł nowego papieża Innocentego II w walce z antypapieżem.

  • Po tych wydarzeniach wybucha bunt w Rzymie, odwołujący się do szczytnej przeszłości miasta. Powstańcy obierają swojego patrycjusza _1140) oddając mu władzę wykonawczą w mieście. Po śmierci Innocentego II jego następcy próbowali zwalczać senat powołany przez powstańców. Nie przynosiło to jednak rezultatów. W tej sytuacji w1145 obrano papieżem Eugeniusza III. Musiał on szukać poparcia w Niemczech, gdzie po śmierci Lotara (1137) władcą został Konrad III z dynastii Sztaufów po konflikcie z Henrykiem Pysznym (Welfem). W Rzymie przywódca powstańców został Arnold, były kanonik z Brescii, który został wygnany ze swego rodzinnego miasta za szerzenie zasad niezgodnych z filozofią klery czyli: ubóstwa i sekularyzacji dóbr kościelnych. Opowaidał się za Rzymem jako republiką komunalną. Jego zwolenników nazywano sektą Lombardów.

 

 

1152

Umiera Konrad III; władza przechodzi w ręce Fryderyka I Barbarossy; ten oddaje Saksonię Henrykowi Lwu, synowi Henryka Pysznego, zażegnując tym samym konflikt w Rzeszy

1154

wyprawa do włoch, gdzie po śmierci Rogera, twórcy państwa Normanów włoskich doszło do zmian, Fryderyk zawiera umowę z papieżem Hadrianem IV, który w zamian za wydanie Arnolda z Brescii koronuje Fryderyka I na cesarza. Wkrótce po koronacji (1155) papież zrywa porozumienie i zawiera sojusz z Normanami. Później papiestwo niedwuznacznie zasugerowało wyższość swojej władzy nad cesarską. W odpowiedzi na to Fryderyk I Barbarossa wyprawił się ponownie do Włoch, gdzie propagował wyższość władzy świeckiej nad jakąkolwiek inną. Droga wiodła przez Lombardię, gdzie cesarz zajął się rewindykacją regaliów (uprawnień takich jak prawo bicia monety, stanowienia targów, pobierania podatków, sądownictwa), które były rozdawane hojną ręką przez Henryka IV. Miasta lombardzkie nie chciały oczywiście stracić uprawnień. Trzeba je było do tego zmusić siłą. W tej sytuacji po śmierci Hadriana IV (1159) wybrano dwóch papieży: Aleksandra III a pro cesarska mniejszość Wiktora IV. Za Aleksandrem opowiadał się zakon cystersów. Mediolan przewodzący opozycji anty cesarskiej został, po kapitulacji, doszczętnie zniszczony (1162) co jeszcze podgrzało atmosferę. W 1164 zmarła Wiktor IV a za namową cesarza na jego następcę wybrano Paschalisa III. Miasta włoskie założyły Ligę Lombardzką, która w przymierzu z królem Anglii Henrykiem II, Manuelem Komnenem, cesarzem Bizancjum, królem normańsko sycylijskim i papiestwem rozpoczęła na szeroką skalę wojnę z Cesarstwem, które odniosło zdecydowaną klęskę pod Legnano (23 maj 1176). To doprowadziło do podpisania pokoju w Wenecji (1177) wedle którego Fryderyk I uznawał wybór Aleksandra III. Z Ligą Lombardzką podpisano rozejm jedynie na 6 lat, a po upływie tego okresu cesarz zmuszony był zawrzeć pokój, ponieważ toczył walki z opozycją welficką. Pokój z Ligą Lombardzką podpisano 25 czerwca 1183 w Konstancji. Cesarz godził się na autonomię miast, które zachowały regalia. Musiały jedynie uznać zwierzchnictwo Fryderyka I Barbarossy. Zawarł on także układ z królem Sycylii Wilhelmem II na podstawie którego, syn Fryderyka I, Henryk VI ożenił się z ciotką Wilhelma II stając się dziedzicem korony sycylijskiej

1190

ginie Fryderyk I Barbarossa; Henryk VI zostaje królem Niemiec; Umiera też Wilhelm II ale wielmoże Sycylii nie uznają praw Henryka VI. Nowy król musi prowadzić wojny jednocześnie z Sycylią, opozycją welficką i zwalczać sprzymierzeńca Sycylii, króla Anglii Ryszarda Lwie Serce. Tenże w roku 1192 wpada w ręce cesarza i musi złożyć mu hołd lenny i wycofać poparcie dla jego wrogów.

1194

Henryk VI zdobywa Sycylię. Tam w ręce dynastii Sztaufów dostaje się córka cesarza bizantyjskiego. Cesarz żeni ją szybko ze swoim bratem Filipem dając dynastii formalne podstawy do korony Bizancjum. Jednocześnie jednak pragnął zachować koronę niemiecką jako dziedziczną w dynastii Sztaufów. Dla uzyskania poparcia elektorów Rzeszy obiecał włączenie królestwa Sycylii do Rzeszy, na co patrzył podejrzliwym wzrokiem papież, będący zwierzchnikiem senioralnym Sycylii.

1197

Henryk VI umiera na febrę; przed śmiercią poprosił papieża o opiekę nad 3 letnim synem Fryderykiem II i zapewnienie mu tronu Sycylii. Papież zgodził się ale dobrze wiedział, że nie można dopuścić do połączenia tronów Sycylii i Niemiec w jednym ręku

1198

nowym papieżem zostaje Innocenty III

  • W tym czasie stronnicy Sztaufów wybrali na króla Filipa, brata zmarłego Henryka VI. Papież poparł kandydaturę Welfa Ottona IV Brunszwickiego. Ten ostatni został królem po zamordowaniu Filipa. Otton IV po elekcji wycofał się z obietnic rekuperacji ( odzyskanie uprawnień przez Papiestwo). Innocenty III zrywa z Ottonem i zaczyna popierać swego wychowanka Fryderyka II, który ostatecznie wygrywa z Welfami po klęsce Ottona IV pod Bouvines (z koalicja) co łamie jego pozycję w Niemczech.

 

 

1215

Fryderyk koronuje się na króla Niemiec w Akwizgranie

1216

umiera Innocenty III; papieżem zostaje obrany dawny wychowawca Fryderyka II Honoriusz II, który pozwala Fryderykowi II sprawować faktyczną władzę na Sycylii (złamanie umowy z 1210 zawartej z Innocentym III o nie łączeniu stanowiska króla Niemiec i króla Sycylii w jednym ręku) i koronuje go na cesarza. Sytuacja zmieniała się gdy w 1227 papieżem zostaje niechętny Sztaufom Grzegorz IX, który od razu obrzucił Fryderyka II klątwą za niedotrzymanie terminu udania się na krucjatę. Cesarz od razu wyruszyła w tym czasie Grzegorz IX zajął Sycylię. Powracający z krucjaty Fryderyk II wyspę odbił.

1230

pokój w San Gernano na mocy którego papież odwołał klątwę a cesarz nadał klerowi sycylijskiemu te same przywileje c w innych prowincjach

1231

konstytucje z Melfi dla królestwa Sycylii, w których Fryderyk II dał podwaliny nowemu typowi państwa monarchii absolutnej. Osiągnął to poprzez ukrócenie rycerstwa, zakaz prywatnych wojen. Wprowadził posłów miejskich do sycylijskiego sejmu. Nastąpił rozdział władzy świeckiej od duchownej ( jedynie sprawy o zdradę i zniesławienie majestatu a dotyczące duchownego toczyły się przed sądem świeckim). Do państwa należało ściganie herezji (konfiskata majątków heretyków). Biurokrację sprawowali zawodowi, płatni urzędnicy. W wojsku miejsce rycerzy feudalnych zajęli żołnierze zaciężni. Wprowadzono jednolite cła i monopole państwowe. Powstał uniwersytet w Neapolu.

  • Fryderyk II chcąc zapewnić swojej dynastii (Sztaufów) dziedziczną koronę cesarską, szedł na duże ustępstwa w stosunkach z książętami Rzeszy. Swoje plany budowy uniwersalistycznego państwa opierał głównie na Włoszech a Niemcy były tylko elementem rozgrywki.

 

 

1236/7

wygrana wojna z opozycją Lombardzką. Dało mu to władzę nad północną częścią półwyspu i ośmieliło do próby podbicia Państwa Kościelnego.

1239

papież Grzegorz IX rzuca klątwę na Fryderyka II i zwołuje do Rzymu na Wielkanoc 1240 sobór powszechny. Fryderyk II nie wpuszcza do Rzymu soborników. Grzegorz IX umiera po kilku miesiącach a jego następca rządził tylko kilka tygodni.

1243

papieżem został przychylny cesarzowi Innocenty IV. Nowy papież szybko popadł w konflikt z cesarzem i uciekł do Francji, gdzie wezwał do soboru w Lyonie, leżącym już w granicach cesarstwa. Przegłosowano tam detronizację Fryderyka II i wezwano książąt Rzeszy do wybrania jego następcy.

1246

wybór landgrafa turyńskiego Henryka Raspe na nowego króla Niemiec. Został on jednak szybko pokonany przez syna Fryderyka II Konrada IV. Opozycjoniści wybrali nowego antykróla, którym został Wilhelm hrabia Holandii. W tej walce uczestniczyły 2 stronnictwa:

  • gwelfów - od antysztaufowskiego rodu Welfów
  • gibelinów - od rodowego zamku Sztaufów Weibling

 

 

1250

umiera Fryderyk II

1251

Konrad IV, syn Fryderyka II wyprawia się do Włoch próbując powstrzymać powstanie gwelfów

1254

umiera Konrad IV; w tym samym czasie umiera Henryk hrabia Holandii. Mimo szansy na wybór jednego króla gibelinowie wybierają Alfonsa X Kastylijskiego a gwelfowie Ryszarda z Kornwalii. Żaden z kandydatów nie miał wystarczających środków na pobicie drugiego. Okres ten pomiędzy śmiercią Henryka hrabiego Holandii a elekcji po zgonie Ryszarda Rudolfa z Habsburga nosi miano Wielkiego Bezkrólewia (1256 - 1273). Następowało dalsze rozbicie dzielnicowe, szerzyły się prywatne wojny i grabieże.

Joachim z Fiore - głosił upadek wartości moralnych i nastanie nowego świata rządzonego przez mnichów.

Ruś i niebezpieczeństwo mongolskie.

  • Zbyt rozległe państwo Rurykowiczów zaczęło rozpadać się za rządów Włodzimierza. Było to spowodowane skomplikowanym sposobem dziedziczenia, wzrostem roli bojarów oraz wzrostem potęgi politycznej i ekonomicznej miast, które powoli otrzymywały status odrębnych księstw.

 

 

1113

rządy obejmuje Włodzimierz Monomach, łamiąc statuty dziedziczenia. Po jego śmierci tytuł wielkoksiążęcy przeszedł na jego syna co było już zdecydowanym złamaniem zasad wyboru władcy, gdzie najstarszy w rodzie miał tytuł księcia. Najazdy oraz wojny domowe prowadzone przez Rurykowiczów niszczyły stare ośrodki np. Kijów. Za to rozwijały się oddalone takie jak Ruś Zalewska o raz Nowogród.

1206

zorganizowanie przez Temuczina - Czyngis-chana - państwa Mongołów.