Geografia - Rzeki
Czynniki geograficzne mające wpływ na klimat Polski;-odległość od Oceanu Atlantyckiego i Bałtyku.-ukształtowanie powierzchni -rzeźba terenu-wysokość nad poziom morzaMasy powietrza mające wpływ na klimat w Polsce:-Arktyczna-Grenlandia-Polarno - morska –Atlantyk-Polarno - kontynentalna - Azja-Zwrotnikowo - kontynentalna - Basen Morza Śródziemnego-Zwrotnikowa –morska –Wyspy AzoryCechy klimatu Polski;-Polska leży w strefie klimatu umiarkowanego o cechach przejściowych-przewaga cyrkulacji wiatrów zachodnich-występowanie 6klimatycznych pór roku-zmienność pogodyEra paleozoiczna –w tej erze wystąpiły bardzo silne ruchy górotwórcze kaledońskie i hercyńskie . Kaledońskie obejmuje swoim zasięgiem istniejące wówczas kontynenty . Fałdowanie objęło Appalachy , Skandynawię i środkowa Azję. Podczas fałdowania hercyńskiego wypiętrzone zostały obszary środkowej Europy aż po Ural ,obszary środkowej Azji i Góry Wododziałowe w Austrii.Wody lądowe Polski.1)Polska leży w dorzeczu Wisły i Odry2)Wisła i Odra mają swe źródła na południu Polski3)Wisła wypływa ze stoków Baraniej Góry (1220 m. )4)Odra wypływa z Sudetów na obszar Czech (690 m .n.p.m.)5)Obie rzeki płyną w kierunku południowo-zachodnim.6)Uchodzą do Morza Bałtyckiego7)Charakteryzują się asymetrią dorzeczy-prawe dorzecza są dłuższe i lepiej rozwinięte-lewe krótsze i jest ich mniej .8)Polska leży głównie w zlewisku Morza Bałtyckiego. Niewielka część południowo-wschodniej części Polski poprzez rzekę Strwiąż leży w zlewisku Morza Czarnego9)Południowo-zachodnia część Polski leży w zlewisku Morza Północnego 10)Jeziora – przeważnie pochodzenia polodowcowego , największe skupiska leżą w pasie pojezierzy (Mazurskie , wielkopolskie ,pomorskie, niewielkie skupiska jezior na pojezierzu Łęczyńsko - Morawskie ) .1. Jeziora polodowcowe2. Morenowe3. rynnowe4. wytopiskowe (oczka)5. krasowe6. zakolowe (starożecza)7. deltowe8. przybrzeżne 9. górskieDo największych jezior należą;-Śniardwy -Mamry-Łebsko-Dąbia Najgłębsze jeziora;-Hańcza 108,5 m -Drawsko 83 m-Wielki Staw 79,3 m-Czarny Staw 76 m-Wigry 73 m-Wdzydze 68 mSztuczne zbiorniki wodne spełniają role;-zbiorników retencyjnych magazynujących wodę pitną i chroniących przed powodzią , służą jako hydro –elektrownie i do celów turystycznych .Do najbardziej znanych należą zbiorniki;-Włocławski -Goczałkowicki -Sulejowski-Otmuchowski -Roinowski -Pontnów Gleba- jest to powierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej która powstaje w wyniku wieloletniego procesu glebo-twórczego .Typy gleb na terenie Polski ;-bielice 25% powierzchni kraju , są w większości porośnięte lasem sosnowym-brunatne i płowe 51,5% występują na pojezierzach i na Nizinie Śląskiej -czarnoziemy 19% występują na Wyżynie Lubelskiej i Roztoczu na Wyżynie Małopolskiej -czarne-ziemie 1,3% występują na Kujawach na Nizinie Wielkopolskiej -rędziny 0,9% wyżyny Lubelskiej i Małopolskiej -mody 5% na Żuławach i nad Odrą -bagienne 7,8% Narwia i na Polesiu LubelskimKlasa I, II – czarnoziemy Klasa III – płoweKlasa IV- rędziny ,czarne ziemie , płoweKlasa V –bagienneKlasa VI – mody Zlewisko roślinne jest to obszar gdzie dominują określone typy roślin np. las , łąka .Do zlewiska roślinnego zaliczamy;-lasy-łąki-lasy górneLesistość w Polsce wynosi ok. 29%.Wśród lasów dominują lasy sosnowe . Do największych skupisk leśnych należy;-Puszcza Kampinoska-Bory TucholskieFunkcje lasów;-pochłanianie dwutlenku węgla -produkcja tlenu-zatrzymywanie pyłów-dostarczanie drewna, runa leśnego-utrzymywanie równowagi wody w przyrodzie -zapobieganie erozji gleb-dostarczenie glebie składników pokarmowych -funkcja ochronna
Adam Mickiewicz "Dziady część III"