FUNKCJA SATYRY W LITERATURZE OSWIECENIA
Satyra w literaturze oswiecenia przede wszystkim krytykuje narodowe wady. Jest ich wcale niemalo. Ignacy Krasicki, ma przyklad, poprzez swe satyry (pijanstwo, zona modna, swiat zepsuty), walczyl o moralnosc spoleczna w kraju. Jest on ogolnie uwazana za wzor i przyklad umyslu oswieceniowego. Na taka osobowasc sklada sie i wyksztalcenie , erudycja, inteligencja, talent, dar wymowy, blyskotliwosc slowa, a takze krytyka wad swiata, nie pozbawiona dowcip i ironii. I taka wlasnie krytyka zawarta jest w satyrach Ksasickiego. Oto w skrocie kilka z nich :
• „Pijaństwo” – jest oczywiscie potepieniem pijackiego trybu zycia, ale takze klotliwosci, bezmyslnosci i gadulstwa zamiast dzialania na rzecz kraju.
• „Świat zepsuty” – glosi upadek cnoty, prawa i prawdy w spoleczenstwie polskim. Szerzey sie lgarstwo, herezja, upadek obyczajow, chciwosc i odwieczne polskie klotnie.
• Wszystkie te cechy spoleczenstwa pokazane sa w satyrze „do krola”. Wypowiada sie w niej typowy sarmata. Wyglasza on oracje o niepodwazalnych argumentach przeciw krolowi. Nie wady krola jednak obnaza „mowca”, lecz wlasnie zawisc i pyche ktore wladaja cala szlachta, zaslepienie, nieustwo, ciasnota pogladow oraz bardzo wysokie mniemanie o sobie.
Satyra nie musi ukazywac sposobu napraw, czy „lekarstwa” na wszystkie bolaczki panstwa i ludzi w nim mieszkajacych. Jest ona po to by negowac, osmieszac i pouczac. Postacie kreowane przez Krasinskiego sa barwne, opisane kąsliwie, byc moze z przesada, ale trafnie. Pozwalaja poznac reprezentantow owczesnego spoleczenstaw polskiego, zwlaszcza typy negatywne, przedstawione z humorem.
wloskie wino
Adam Mickiewicz "Dziady część III"