Dzielenie i łączenie kont
Zdolność kont do dzielenia i łączenia to warunek racjonalnego dostosowania ilości kont do potrzeb ewidencji księgowej danej jednostki gospodarczej.
Celem podziału kont jest uzyskiwanie bardziej szczegółowych informacji o przedmiocie ewidencji.
W zależności od zakresu informacji jakie chce się uzyskać dzięki podziałowi kont księgowych wyróżnia się dwa kierunki podzielności kont:
a) poziomy,
b) pionowy.
W wyniku poziomego podziału konta, podziałowi podlegają zapisy debetowe i kredytowe. Konta które powstały z podziału przyjmują wszystkie funkcje konta dzielonego.
Wersje poziomego podziału kont:
c) wersja pierwsza polega na tym, że konto które było dzielone, przestaje funkcjonowaćd) ponieważ zostaje zastąpione kontami uzyskanymi w wyniku jego podziału (np. zamiast konta „Środki trwałe" wprowadzamy konta „Maszyny biurowe", „Urządzenia techniczne", „Środki transportu" itd.),
e) wersja druga polega na tym, że równocześnie funkcjonują konto dzielone i konta które powstały w wyniku podziału:
· konto dzielone funkcjonuje jako konto syntetyczne, do którego prowadzone są konta szczegółowe zwane analitycznymi,
· konta syntetyczne tworzą w praktyce księgę główną natomiast konta analityczne tworzą księgi pomocnicze,
· konta analityczne rozwijają (uszczegóławiają) obroty i salda danego konta syntetycznego,
· konta analityczne prowadzi się za pomocą zapisu powtarzanego, który polega na tym, że każda operacja zapisywana na koncie syntetycznym do którego prowadzona jest analityka zostaje powtórzona na koncie szczegółowym po tej samej stronie i w tej samej wartości,
· zapisy na kontach analitycznych dokonywane są jednostronnie wynika to z powtórzenia zapisu z konta syntetycznego,
· zapis powtarzany wiąże konta analityczne z odpowiednim kontem syntetycznym,
· konsekwencje zapisu powtarzanego:
- Σ obrotów debetowych wszystkich kont analitycznych prowadzonych do danego konta syntetycznego = obrotowi debetowemu tego konta,
- Σ obrotów kredytowych wszystkich kont analitycznych prowadzonych do danego konta syntetycznego = obrotowi kredytowemu tego konta,
- Σ sald debetowych wszystkich kont analitycznych prowadzonych do danego konta syntetycznego = saldu debetowemu tego konta,
- Σ sald kredytowych wszystkich kont analitycznych prowadzonych do danego konta syntetycznego = saldu kredytowemu tego konta,
· powyższe równości świadczą o zgodności ewidencji analitycznej z syntetyczną co sprawdzane jest okresowo za pomocą zestawienia obrotów i sald kont analitycznych.
Pionowy podział konta polega na wydzieleniu z jednej ze stron konta części obrotu powstałego z określonego tytułu i przeznaczeniu do jego ewidencji odrębnego konta.
Konto dzielone nazywa się kontem podstawowym, a konta powstałe w wyniku podziału pionowego to konta niebilansowe.
Sposób funkcjonowania kont niebilansowych jest podstawą do określenia ich jako kont korygujących:
f) konta korygujące zwiększające wartośćg) danego składnika bilansowego (w przypadku gdy posiadają takie samo saldo jak konto podstawowe),
h) konta korygujące zmniejszające wartośći) danego składnika bilansowego (w przypadku gdy posiadają saldo przeciwne do konta podstawowego),
j) konta korygujące nie występują samodzielnie.
Łączenie kont jest procesem odwrotnym do dzielenia i polega na zastąpieniu kilku kont jednym, które będzie ujmowało operacje ewidencjonowane wcześniej na kontach łączonych.
Łączenie kont nie zmienia charakteru kont nowo tworzonych:
k) w wyniku połączenia kont aktywnych powstaje konto aktywne,
l) w wyniku połączenia kont pasywnych powstaje konto pasywne,
m) w wyniku połączenia konta aktywnego i pasywnego metodą netto powstaje konto aktywne - pasywne, którego saldo końcowe jest różnicą sald debetowego i kredytowego,
n) w wyniku połączenia konta aktywnego i pasywnego metoda brutto powstaje konto aktywno - pasywne, które posiada dwa salda końcowe:
· debetowe wyrażające składnik aktywów,
· kredytowe wyrażające składnik pasywów.
W wyniku połączenia kont służących do ewidencji należności i kont służących do ewidencji zobowiązań powstaje konto rozrachunkowe:
o) konta rozrachunkowe to konta aktywno - pasywne,
p) konto rozrachunkowe prowadzone dla jednego kontrahenta (konto analityczne) jest wynikiem łączenia koni metodą netto,
q) konto rozrachunkowe syntetyczne jest wynikiem łączenia kont metodą brutto.
Funkcjonowanie konta rozrachunkowego syntetycznego:
Wn Rozrachunki z odbiorami i dostawcami Ma
Sp Sp
saldo początkowe saldo początkowe
należności zobowiązania
+ N + Z
zwiększenie zwiększenie
należności zobowiązań
-- Z -- N
zmniejszenie zmniejszenie
zobowiązań należności
obroty debetowe obroty kredytowe
Sk Sk
saldo końcowe saldo końcowe
kredytowe debetowe
zobowiązania należności
suma kontrolna suma kontrolna
Zgodnie z ustawą o rachunkowości (Ustawa o rachunkowości art. 10, ust. 1) każda jednostka powinna posiadać dokumentacje umożliwiającą zapoznanie się z przyjętymi przez nią zasadami rachunkowości:
r) zakładowy plan kont,
s) wykaz stosowanych ksiąg rachunkowych,
t) dokumentację systemu przetwarzania danych.
Zakładowy plan kont obejmuje wykaz kont księgi głównej (ewidencji syntetycznej), przyjęte zasady księgowania na nich operacji gospodarczych oraz wyceny aktywów i pasywów, a także zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych (ewidencji analitycznej) i ich powiązania z kontami księgi głównej.
Zakładowy plan kont ustala i aktualizuje kierownik jednostki z uwzględnieniem przepisów (Ustawa o rachunkowości art. 83).
W celu ograniczenia nakładu pracy związanego z opracowaniem zakładowego planu kont i ujednolicenia zasad ewidencji operacji gospodarczych mogą być stosowane wzorcowe plany kont, (Ustawa o rachunkowości art. 83 ust. 1).
Wzorcowy plan kont dla jednostek gospodarczych został opracowany przez Departament Rachunkowości Ministerstwa Finansów:
u) wzorcowy plan kont zawiera wykaz kont syntetycznych zgrupowanych w 9 zespołach o numeracji od 0 do 8,
v) konta wykazane we wzorcowym planie kom posiadają symbole dwucyfrowe,
w) w danej jednostce symbolika kont zależy od stopnia ich rozbudowy.
WYKAZ KONT SYNTETYCZNYCH
W UKŁADZIE WZORCOWEGO PLANU KONT.
Nazwa zespołu Symbol konta Nazwa konta
Zespół 0 – Majątek trwały 01
02
03
07
08 Rzeczowy majątek trwały
Wartości niematerialne i prawne
Finansowy majątek trwały
Umorzenie majątku trwałego
Inwestycje
Zespół 1 -Środki pieniężne i rachunki bankowe 10
13
14 Kasa
Rachunki i kredyty bankowe
Krótkoterminowe papiery wartościowe i inne środki pieniężne
Zespól 2 - Rozrachunki i roszczenia 20
22
23
24 Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami
Rozrachunki publicznoprawne
Rozrachunki z pracownikami
Pozostałe rozrachunki
Zespół 3 - Materiały i towary 30
31
33
34 Rozliczenie zakupu
Materiały
Towary
Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów i towarów
Zespół 4 - Koszty według rodzajów i ich rozliczenie 40
49 Koszty według rodzajów
Rozliczenie kosztów
Zespół 5 - Koszty według typów działalności i ich
rozliczenie 50
55
58 Koszty działalności podstawowej
Koszty zarządu (ogólnozakładowe)
Rozliczenie kosztów działalności
Zespół 6 - Produkty 60
62
64 Produkty gotowe i półfabrykaty
Odchylenia od cen ewidencyjnych
produktów
Rozliczenia międzyokresowe kosztów
Zespół 7 - Przychody i koszty
związane z ich osiągnięciem 70
73
75
76
77
79 Sprzedaż produktów
Sprzedaż towarów i materiałów
Przychody finansowe
Pozostałe przychody operacyjne
Zyski nadzwyczajne
Obroty wewnętrzne
Zespół 8 - Kapitały (fundusze),
rezerwy i wynik finansowy 80
82
84
85
86
87 Kapitały (fundusze) zasadnicze
Rozliczenie wyniku finansowego
Rezerwy i przychody przyszłych okresów
Fundusze specjalne
Wynik finansowy
Obowiązkowe obciążenia wyniku
finansowego
skuteczne pozycjonowanie warszawa
Adam Mickiewicz "Dziady część III"