Cechy poetyki romantycznej

Romantyzm wyrósł z opozycji do klasycyzmu, przeciwstawiał się poetyce klasycystycznej, która segregowała gatunki literackie. Romantycy zbuntowali się przeciw wszelkim ograniczeniom formalnym, co przyniosło ogromne zmiany. I tak na przykład romantyczny bohater pochodzący z ludu mówi prostym językiem, podczas gdy w oświeceniu ten sam bohater ludowy występujący w sielankach mówił wyszukanym językiem literackim (dworskim, na przykład u Franciszka Karpinskiego - "Laura i Filon").

Przede wszystkim romantyzm doprowadził do zatarcia granicy między rodzajami i gatunkami literackimi. Możemy wyróżnić synkretyzm rodzajowy i gatunkowy.

"Pan Tadeusz" - epopeja (czyli jeden z gatunków epickich). Jednak odnaleźć tu można inne rodzaje literackie:

• lirykę - przepojona nią jest cała akcja fabularna, liryczne są też na przykład inwokacja, epilog i opisy przyrody.
• dramat - dramatyczna "Rada" w Dobrzyniu.

"Pan Tadeusz" zawiera też wiele gatunków literackich:

• baśń - zakończenie opowiadania o mateczniku z księgi IV.
• pogadanka (pouczenie) - Podkomorzego, Sędziego, na przykład o grzeczności.
• gawęda - opowieść Wojskiego o pojedynku Domeyki z Doweyką
• anegdota - anegdoty petersburskie Telimeny
• romans - historia Jacka i Ewy, perypetie Tadeusza, Telimeny i Zosi
• opowiadanie - Gerwazego o dziejach Horeszków
• powieść romantyczna - dzieje Jacka Soplicy
• humoreska - spór o Kusego i Sokoła
• poemat opisowy - księga "Zaścianek"
• obrazek - posiłki, polowanie, grzybobranie
• poemat heroikomiczny - "Zajazd"