Cechy charakteryzujące ubezpieczenia obowiązkowe
W systemie gospodarki rynkowej obowiązek zawarcia jakiejkolwiek umowy jest czymś nadzwyczajnym. Obowiązkowe ubezpieczenia uzasadnia się specjalnymi okolicznościami społecznymi i gospodarczymi. W odniesieniu do sytuacji, w których przemawia za tym interes ogólnospołeczny wprowadza się ubezpieczenia obowiązkowe.
Art. 3 ustawy o działalności ubezpieczeniowej stanowi "wprowadza się ubezpieczenia dobrowolne i obowiązkowe".
Art. 4. Ubezpieczeniami obowiązkowymi są:
1) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów,
2) ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych,
3) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego,
4) inne ubezpieczenia przewidziane na mocy obowiązujących ustaw lub ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych. (są to: ubezpieczenia za szkody jądrowe; za szkody olejowe - statki)
Oprócz ustawy istnieją dodatkowe przepisy prawne dotyczące ubezpieczeń obowiązkowych. Np. obowiązek zawarcia ubezpieczenia wynikający z innych ustaw - ubezpieczenie OC z tytułu wykonywanego zawodu
Cechy ubezpieczeń obowiązkowych:
1. Źródłem nakazu jest ustawa o działalności ubezpieczeniowej
2. Są to ubezpieczenia do których OWU ustala w drodze rozporządzenia minister właściwy do spraw instytucji finansowych
3. Szczegóły dotyczące taryfy składek (zniżki i zwyżki) ustala zakład ubezpieczeń - dzięki czemu może kształtować swój portfel.
4. Żaden zakład ubezpieczeń oferujący ubezpieczenia które są obowiązkowe nie może odmówić zawarcia umowy w zakresie tych ubezpieczeń
5. nakładana jest kara za brak wypełnienia obowiązku ubezpieczenia ustalana przepisami prawnymi
6. pomimo tego, że są obowiązkowe, każdy podmiot ma swobodę zawarcia umowy można wybrać zakład ubezpieczeń
Adam Mickiewicz "Dziady część III"