|
|
|
|
Nowe zadanie, stawiane
literaturze i predestynowane do ich realizacji gatunki literackie narzuciły
określony typ bohatera pozytywnego. Bohaterami stali się ludzie realizujący
ideały pozytywistyczne, aktywni, liczący się z realiami świata, w którym
egzystowali. Bohaterowie ci samorealizowali się w pracy, która stała się
miernikiem ich wartości. a)
"A...B...C..." Elizy Orzeszkowej - bohaterka uważa za swój moralny
obowiązek pracować na siebie. Podejmuje opiekę nad dziećmi ze swego
otoczenia, uczy je polskiego, daje jej to radość. b)
"Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej - Jan Bohatyrowicz odnajduje radość
w pracy na ziemi. Ciężką pracą zdobywa dary matki - ziemi. Autorkę niepokoi
stan społeczeństwa polskiego po 1863 roku - co wyraża ustami Justyny
Orzelskiej - zginanie karku przed zaborcą, pogrążanie się w strachu.
Postanawia starszemu pokoleniu przeciwstawić młode, nie pogodzone z niewolą i
przypominające słowa poety: "lepiej zginąć, niż żyć podle". Pisarka
wystąpiła z hasłem pracy u podstaw, oznaczającym nie tylko trwanie na ziemi,
ale pracę nad ludem. Ideał ten wyznaje, obok miłości ojczyzny, młody Witold
Korczyński. Uczy on chłopów, jak dbać o ziemię, jak gospodarować nią, aby
przynosiła jak największe korzyści. Mówi także o tym jego ojciec Benedykt:
"Jeżeli wam [młodym] się zdaje, że wy pierwsi wymyśliliście wszystkie
szlachetne uniesienia i wzniosłe idee, że wy pierwsi poczęliście kochać i
ziemię, i lud, i sprawiedliwość - to popełniacie błąd gruby i grzech przeciw
sprawiedliwości.". Młodzi pozytywiści podejmują ideały romantyczne -
dobro ojczyzny jest najważniejsze. Zmieniają się tylko metody. Dla dobra
ojczyzny koniecznością jest praca u podstaw, praca, która ma zapewnić
społeczeństwu polskiemu rozwój i oświatę. c) "Lalka" Bolesława Prusa - Stanisław Wokulski, syn zubożałego szlachcica, podejmuje pracę w piwiarni, a pod wpływem studentów zaczyna studiować. Uczy się i pracuje, co jest jednym z ideałów pozytywizmu. Bierze udział w powstaniu styczniowym, za co zostaje wywieziony na Syberię. Po powrocie zatrudnia się u Minclów. Sklep rozwija się, Wokulski poprzez małżeństwo z Minclową staje się potentatem finansowym. Stara się zrobić karierę, aby zdobyć Izabelę Łęcką. Jego przedsiębiorczość i marzenia prowadzą do utraty złudzeń. Pomaga Magdalence, zakłada warsztaty kilku robotnikom, pomaga Wysockiemu i jego bratu. Mimo tego praca organiczna okazała się złudzeniem. Społeczeństwem rządziły twarde prawa walki o byt (sklep Wokulskiego przejmuje Szlangbaum, upada spółka handlowa). Los Wokulskiego ukazuje, że większość społeczeństwa nie dorosła do realizacji ideałów pozytywistycznych, a pojedyncze jednostki nie są w stanie ich zrealizować. |
|
Mit grecki - pojęcie i podział
Biblia
Literatura parenetyczna; ideał rycerza i władcy, ascety - świętego, oraz kochanka
Quo Vadis
"Treny" J. Kochanowskiego
Topos śmierci w kulturze i sztuce średniowiecza
Adam Mickiewicz „Dziady” cz. II, IV, I
Molier "Świętoszek" - charakterystyka Tartuffe'a
Filozofowie greccy.
Barok - literackie i ideowe wyznanie epoki
Henryk Sienkiewicz „Potop”
Barok - charakterystyka epoki.
„Pan Tadeusz” czyli Ostatni zajazd na Litwie...
Filozofia starożytnej Grecji i Rzymu
Wizja Boga, świata i człowieka...
Prometeizm i mesjanizm w "Dziadach części III" Adama Mickiewicza
Wybrane mity greckie, ich sens oraz ponadczasowy charakter
"Świętoszek” Molier’a – charakterystyka postaci
Porównaj dwie wybrane relacje literackie z życia w obozach