Jakie gatunki spotykamy w Biblii – omów trzy wybrane przykłady.
Sam czas powstania, a także wielość autorów sugeruje, że nie jest to dzieło jednolite, lecz zbiór różnych gatunków literackich. Opracowując Biblię, analizowaliśmy psalmy, które stanowią odrębny gatunek literacki. Innym gatunkiem jest przypowieść, czyli parabola (np. „O synu marnotrawnym”), poza tym w skład Biblii wchodzą takie gatunki jak: pieśni („Pieśń nad pieśniami”), saga rodu (dzieje patriarchów), epos, poemat, nowela, dialogi filozoficzne, listy, hymny, modlitwy, aforyzmy, itd.
Psalm jest to utwór biblijny, poetycki, o charakterze modlitewno-hymnicznym. Ośrodkiem wypowiedzi w psalmach jest Bóg – odbiorca próśb, podziękowań, pochwał. Psalmy zbudowane są z wersetów, a werset to całość treściowa, zbudowana z dwóch lub trzech członów. Te człony to powtórzenia, przeciwstawienia lub uzupełniania. Wyróżniamy psalmy:
• błagalne
• dziękczynne
• pochwalne
• królewskie
• patriotyczno-religijne
• mądrościowe
Psalmy powstawały w przeciągu stuleci i mają wielu autorów. Tradycyjnie przypisuje się psalmy królowi Izraela, Dawidowi, lecz wiadomo dziś, że istnieli także inni twórcy, tacy jak Asaf, czy Salomon. Przekładem Psalmów parali się od wieków najwybitniejsi twórcy. Przekładał Psalmy Jan Kochanowski, Mikołaj Rej, Leopold Staff oraz Czesław Miłosz. Przykładem tego gatunku morze być Psalm 8 z Księgi Psalmów, który opowiada o człowieku jako o istocie potężnej, umiłowanym przez Boga synu człowieczym. Zawiera również pochwałę świata stworzonego przez Boga, niebios i ziemi, gwiazd, człowieka.
Przypowieść jest to utwór narracyjny, w którym przedstawione postacie i wydarzenia nie są ważne ze względu na nie same, lecz jako przykłady uniwersalnych prawideł ludzkiej egzystencji. Prosta fabuła jest tylko ilustracja, obrazkiem, który ukazuje głębsze, uniwersalne treści. Właściwa interpretacja to przejście od znaczenia dosłownego do znaczenia ukrytego. Przykładem może być przypowieść „O siewcy” lub „O synu marnotrawnym”.
Kolejnym gatunkiem może być list. Jest to wypowiedż pisemna, skierowana do określonego adresata, powiadamiająca go o czymś lub nakłaniająca do jakiś zachowań.
Przykładem listu w Biblii mogą być „Listy Apostolskie” – cześć Nowego Testamentu, obejmująca 14 listów Św. Pawła i 7 listów tzw. katolickich lub powszechnych (apostołów: Piotra, Jana, Jakuba). Kolejny przykład to listy Św. Pawła z „Hymnem do miłości”. Przedstawia on tam miłość, jako coś doskonałego. Jest to pełnia, która wiecznie trwa i nie ma końca.
Adam Mickiewicz "Dziady część III"