Mit o Dedalu i Ikarze
Dedal - ateński budowniczy, rzeźbiarz
i mechanik; obciążony zbrodnią uszedł na Kretę. Dedal był wielkim wynalazcą, w
związku z tym król Krety - Minos, nie chciał go wypuścić poza granice swego
kraju. Dedal postanowił odlecieć wraz ze swoim synem Ikarem, przy użyciu
skrzydeł własnej konstrukcji. Przd lotem Dedal ostrzegł Ikara, aby utrzymywał
odpowiednią wysokość (zbyt nisko - pióra nasiąkną wilgocią, zbyt wysoko -
słońce rozpuści wosk, którym były przyklejone pióra). Jednak Ikar zachwycony
pięknem i swobodą lotu, zapomniał o przestrogach ojca. Wzbił się wysoko, a
słońce rozpuściło wosk.
Mit ten jest odzwierciedleniem życia codziennego ludzi zafascynowanych różnymi
zjawiskami, które mylnie oceniamy jako coś wspaniałego, a one prowadzą nas do
zguby.
Mit o Edypie
Edyp był synem Lajosa i Jokasty. Jako
niemowlę zostawiono go w górach, ale litościwi pasterze zanieśli dziecko do
władców Koryntu, którzy zostali jego przybranymi rodzicami. Gdy wyrocznia
przpowiedziała mu, że zabije swojego ojca, a za żonę pojmie swoją matkę,
opuścił Korynt chcąc zmienić swoje przeznaczenie. Nie zdając sobie z tego sprawy
podążał do swego rodzinnego miasta - Teb. Podczas podróży spotkał człowieka
podróżującego ze skromnym orszakiem. Pokłócił się z nim, i chcąc go uderzyć
kijem, zabił go. Nie wiedział że to był jego rodzony ojciec - Lajos. Gdy dotarł
do Teb, spotkał Sfinksa (Sfinks - w sztuce starożytnego Egiptu, wyobrażenie
leżącego lwa z ludzką głową.).
Rozwiązał zagadkę zadawaną przez niego przechodniom ("Co to jest: Rano
chodzi na czterech, w południe na dwóch, wieczorem na trzech? Człowiek), tym
samym uwolnił od niego miasto. W nagrodę poślubił królową miasta - swoją
rodzoną matkę, o czym również nie wiedział. Gdy dowiedział się o tym, wykłuł
sobie oczy i skazał siebie na wygnanie. Jokasta popełniła samobójstwo.
Mit ten można uznać za prawdę o dorastaniu. Zygmunt Freud, stworzył określenie
kompleks Edypa, w odniesieniu do dorastających ludzi. Ogólnie rzecz biorąc
chodzi o to, że każdy ma w sobie coś z Edypa. Dorastając "zabijamy
ojca", czyli zrywamy z dotychczasowym systemem wartości, przełamujemy
dotychczasowe autorytety. Następnie będąc na "spalonej ziemi"
budujemy nowy, własny system wartości, stajemy się innymi ludźmi. Tą przemianę
symbolizuje wykłucie sobie oczy przez Edypa.
Mit o Niobe
Była ona matką czternaściorga dzieci i nie rozumiała, dlaczego ludzie oddają
cześć Latonie, która ma tylko dwoje dzieci. Bogini nie zniosła takiej zniewagi
i jej dzieci: Apollin i Artemida zabiły całe potomstwo królowej kilkoma
strzałami z łuku. Nieszczęśliwa Niobe powróciła do rodzinnego miasta Sipylos,
gdzie przez cały czas przesiadywała na wzgórzu, dopóki bogowie nie zamienili
jej w kamień. Jednak i wtedy smutek duszy przebywającej w głazie powodował, iż
spod niego wypływało źródło łez. Mit ten przedstawia istotę macierzyństwa i
wielkie nieszczęście rodziców, którzy utracili swoje dzieci.
Mit o Promteuszu
Jest to chyba najbardziej znany z
mitów. Opowiada on o tym, jak ulubieniec Ateny zemścił się na samym Zeusie za
zesłanie na ziemię nędzy, chorób i smutku, których źródłem była beczka - posag
pięknej Pandory, żony niemądrego Epimeteusza.
Otóż Prometeusz zabił wołu i poćwiartowanego złożył do dwóch worków. W jednym
znajdowało się najprzedniejsze mięso nakryte skórą, w drugim kości, na których
widniały płaty słoniny. Poproszony o dokonanie wyboru Zeus, wskazał łakomie na
drugi worek i od tej pory ta część zwierzęcia poświęcana była bogom.
Ośmieszony władca Olimpu straszliwie ukarał śmiałka. Prometeusza przykuto do
skały Kaukazu i codziennie przylatywał do niego wygłodniały sęp, aby
wyszarpywać mu ciągle odrastającą wątrobę.
O Demeter i Persefonie
Demeter, bogini życia i urodzaju, miała córkę Persefonę, którą podstępem
sprowadził do piekła tamtejszy władca, Hades. Nieszczęsna matka błąkała się po
Ziemi w poszukiwaniu ukochanego dziecka, lecz nie mogła go nigdzie znaleźć. Jej
smutek był tak wielki, że deszcze przestały padać, strumienie powysychały, nie
rodziły się nowe plony i głód zaczął zaglądać do ludzkich siedzib.
Zmartwiony Zeus postanowił przebłagać Demetrę, ale nic nie skutkowały namowy
wysyłanych do niej muz i charyt. Władca Olimpu ustąpił wreszcie i nakazał
Hadesowi, aby oddał Persefonę. Król piekieł wypełnił to życzenie, ale wręczył
żonie jabłko granatu, które częściowo zjedzone, na zawsze związało ją z
państwem cieni.
Wielka radość Demeter spowodowana powrotem córki wywołała na świecie eksplozję
zieleni i śpiewu ptaków. Jednak Persefona musiała powracać do męża na trzy
miesiące w roku, wtedy to przyroda zamierała, by ponownie się obudzić z
zimowego odrętwienia. W taki właśnie sposób starożytni Grecy tłumaczyli sobie
cykliczność zmian pór roku.
Mit o Heraklesie
Próba uczynienia chłopca nieśmiertelnym.
Walka z wężami.
Śmierć nauczyciela i wygnanie Heraklesa z domu.
Wojna w Tebach i nagroda za pomoc.
Morderstwo popełnione na dzieciach i żonie.
Służba u króla Eurysteusa.
zabicie hydry lernejskiej,
sprowadzenie łani ceryntyjskiej,
zgładzenie strasznego dzika,
oczyszczenie stajni Augiasza,
zagłada ogromnych, drapieżnych ptaków,
walka z bykiem,
wyprawa po klacze Diomedesa,
walka o pas Hipolity,
porwanie wołów Gerionesa,
zdobycie złotych jabłek Hery,
wyciągnięcie Cerbera na powierzchnię ziemi.
Pojedynek strzelecki.
Niemoc Heraklesa i walka z Apollinem.
Służba u królowej Omfali.
Miłość Dejaniry powodem cierpień bohatera.
Herakles staje się bogiem.
Mit o Orfeuszu.
Niezwykła lutnia.
Śmierć Eurydyki.
Wyprawa do Hadesu.
Ostateczna utrata Eurydyki.
Śmierć wyśmienitego muzyka.
Mit grecki - pojęcie i podział
Biblia
Literatura parenetyczna; ideał rycerza i władcy, ascety - świętego, oraz kochanka
Quo Vadis
"Treny" J. Kochanowskiego
Topos śmierci w kulturze i sztuce średniowiecza
Adam Mickiewicz „Dziady” cz. II, IV, I
Molier "Świętoszek" - charakterystyka Tartuffe'a
Filozofowie greccy.
Barok - literackie i ideowe wyznanie epoki
Henryk Sienkiewicz „Potop”
Barok - charakterystyka epoki.
„Pan Tadeusz” czyli Ostatni zajazd na Litwie...
Filozofia starożytnej Grecji i Rzymu
Wizja Boga, świata i człowieka...
Prometeizm i mesjanizm w "Dziadach części III" Adama Mickiewicza
Wybrane mity greckie, ich sens oraz ponadczasowy charakter
"Świętoszek” Molier’a – charakterystyka postaci
Porównaj dwie wybrane relacje literackie z życia w obozach