Życie społeczne i jego uwarunkowania
Pojęcie i przejawy życia społecznego
Życie społeczne – ogół zjawisk wynikających ze wzajemnego oddziaływania jednostek i zbiorowości
przebywających na odpowiednio wyodrębnionej przestrzeni
Tak pojmowane życie społeczne ma szeroki zakres i odnosi się nie tylko do świta ludzkiego, ale również do
świata roślinnego i zwierzęcego.
Życie społeczne ludzi różni się od życia społecznego roślin i zwierząt głównie tym, że opiera się na więzi
społecznej, czyli względnie trwałych zależnościach i stosunkach.
Podstawy życia społecznego:1 Przyrodnicze 2 Ekonomiczne (gospodarcze) 3 Kulturalne
1 Przyrodnicze podstawy życia społecznego Obejmują one czynniki dotyczące samego człowieka jako istoty biologicznej, jego środowiska geograficznego i struktury ludności Możemy wyróżnić następujące
podstawy: a)biologiczne – w życiu społecznym człowieka najważniejsze są takie cechy jego organizmu
jak:-wyprostowana postawa -wzrok skierowany na przód -duży mózg i złożony system nerwowy -złożony
mechanizm głosowy -długa zależność dziecka od rodziców -popędy i potrzeby -trwałość popędu
seksualnego
b) geograficzne – te czynniki wyznaczają dynamikę i kierunki rozwoju społeczno – gospodarczego kraju.
Mają bezpośredni wpływ na kształt struktury zawodowej i na różne procesy zachodzące w społeczeństwie
- klimat
- ukształtowanie terenu
- rodzaj gleby i roślinności
- świat zwierzęcy
- rzeki
- eksploatowane bogactwa naturalne
c)demograficzne – czynniki te warunkują odpowiednie zjawiska i procesy społeczne zachodzące w
społeczeństwie, np. kulturowe, gospodarcze, polityczne, itp.
- gęstość zaludnienia
- płeć
- wiek
- płodność
- przyrost naturalny
- przeciętna długość życia
- zdrowotność
2) Ekonomiczne podstawy życia społecznego. Składają się na nie: -sposoby użytkowania
zasobów środowiska geograficznego; -narzędzia i maszyny; -organizacja pracy; -ważna jest
forma własności środków produkcji Są to siły wytwórcze Na proces produkcji składa się: -
praca- podmiot -zespół narzędzi.
Znajomość zagadnień ekonomicznych jest niezbędna do zrozumienia typowych zjawisk i procesów
społecznych jakie zachodzą w społeczeństwie, czyli procesów demograficznych, kulturowych,
militarnych, religijnych, itp.
3) Kulturowe podstawy życia społecznego Kultura stanowi ogół dóbr dających się podzielić na klasy
- rzeczy
- znaki
- zachowania
Wpływ kultury na życie społeczne – mechanizmy wpływu:
1. Socjalizacja i kształtowanie osobowości jednostki – “Człowiek staje się ludzkim poprzez wychowanie i
kulturę – człowiek nie rodzi się ludzkim”
2. Ustanawianie systemów wartości i kryteriów je określających.
3. Ustalanie wzorców zachowania i postępowania
4. Konstruowanie modeli (ideałów) zachowań, instytucji i systemów
Ideał – to taki wzorzec wysoko usytuowany, że z góry zakładamy, że go nie osiągniemy – samo
dążenie jest już wartością
Kultura masowa – zespół treści rozpowszechnianych za pośrednictwem środków masowego
komunikowania, nazwanych też mass mediami.
Kulturę tą charakteryzuje pośrednia droga przekazywania treści, koncentracja źródeł przekazu,
eksterytorialność oraz bardzo liczna i zróżnicowana masa odbiorców.
Publiczność kultury masowej nazywamy pośrednią – bo powstaje za pośrednictwem prasy, radia i
telewizji a nie drogą fizycznego kontaktu.
Rozwój kultury masowej zależy od 3 czynników:
- skali idustrializacji i urbanizacji
- wyposażenia technicznego
- od warunków społeczno – ekonomicznych
Adam Mickiewicz "Dziady część III"