Wyszukiwarka:

Żeromski Stefan

• ur. 1864 • zm. 1925 •

Stefan Żeromski urodził się 14 X 1864 we wsi Strawczyn na Kielecczyźnie. Jego ojciec dzierżawił różne wioski, klepiąc biedę, co
odbiło się na młodych latach pisarza. Uzyskał on absolutorium w gimnazjum kieleckim, ale matury nie zdobył. Ostra polityka
rusyfikacyjna w szkolnictwie owych czasów przyniosła natomiast ten efekt, że młody Żeromski przesiąknął ideami partiotycznymi.
Przedwcześnie osierocony, musiał zarabiać na chleb korepetycjami i guwernerką. W 1886 wstąpił do warszawskiej Szkoły
Weterynaryjnej. Nawiązał kontakt z tajnym Związkiem Młodzieży Polskiej, będącym ekspozyturą emigracyjnej Ligi Polskiej, a także
z pismem "Głos", w którym publikował swe pierwsze utwory. W Nałęczowie, gdzie pracował jako guwerner, poznał swą przyszłą
żonę, córkę jednego z dyrektorów nałęczowskiego uzdrowiska. Małżeństwo dało mu wreszcie pewną stabilizację. W latach 1892-96
przebywał w szwajcarskim Rapperswilu, gdzie uzyskał posadę bibliotekarza w tamtejszym muzeum polskim. W tym czasie ukazują
się jego pierwsze książki: zbiory prozy Rozdziobią nas kruki, wrony (1895), Opowiadania (1895), Utwory powieściowe (1898) oraz
pierwsza powieść Syzyfowe prace (1897), o wyraźnych autobiograficznych odwołaniach do młodości pisarza. Po powrocie do kraju był
bibliotekarzem w Bibliotece Ordynacji Zamoyskich. Mieszkał głównie w Warszawie, a także w Nałęczowie i Zakopanem, z którym się
mocno i na długo związał. W latach 1900-1910 ukazały się jego powieści Ludzie bezdomni (1899), Popioły (1904) - epopeja polskich
losów w epoce napoleońskiej, naturalistyczne i śmiałe obyczajowo Dzieje grzechu (1908), a także Aryman mści się (1901), Powieść o
Udałym Walgierzu (1905), Duma o hetmanie (1908). Powstają też dramaty: Róża (1909) i Sułkowski (1910). Przed samą wojną
publikuje jeszcze powieści Uroda życia (1912) i Wierna rzeka (1912), a w czasie wojny pisze trylogię Walka z szatanem. Po
odzyskaniu niepodległości poświęcił się publicystyce, ale i dramatopisarstwu: powstają wtedy m.in. Turoń (1923) i Uciekła mi
przepióreczka (1924). Wreszcie w 1925 ukazuje się powieść Przedwiośnie - głos pisarza o najważniejszych problemach odrodzonej
Polski. Zmarł 20 XI 1925, w atmosferze wrzawy wywołanej jego ostatnim dziełem.