Wyspiański Stanisław
• ur. 1869 • zm. 1907 •
Stanisław Wyspański urodził się 15 I 1869 w Krakowie. Był synem rzeźbiarza Franciszka Wyspiańskiego. Uczył się w Gimnazjum
św. Anny, a do jego kolegów należeli Stanisław Estreicher, Józef Mehoffer, Lucjan Rydel. Następnie studiował w krakowskiej Szkole
Sztuk Pięknych. Otoczony opieką przez Matejkę, współpracował z nim przy polichromii w kościele Mariackim. W latach 1890-94
odbył kilka podróży artystycznych, spędzając w sumie trzy lata w Paryżu, gdzie poznał m.in. Gauguina. W Niemczech szczególnie
interesował się twórczością Ryszarda Wagnera. We Francji z żywym zainteresowaniem śledził życie teatralne, tu również zaczął
pisać niektóre ze swych dzieł scenicznych (m.in. Legendę, Warszawiankę, Meleagera). Powróciwszy do Krakowa nie spotkał się ze
zrozumieniem. Wykonał co prawda polichromię i witraże w kościele Franciszkanów, ale wiele jego projektów odrzucono. W 1897
nawiązuje współpracę z "Życiem", czołowym pismem Młodej Polski, tworząc jego oryginalną szatę graficzną. W 1898 wystawiona
zostaje Warszawianka, a rok później Lelewel. Drukiem ukazuje się Legenda, a w 1899 Klątwa. W 1900 publikuje Wyspiański
fragmenty swych poematów Bolesław Śmiały i Kazimierz Wielki. Dramatu Legion nie udało się wystawić, ale Wesele, które swą
premierę miało 16 III 1901, odniosło wielki sukces. Z mniejszym powodzeniem spotkało się Wyzwolenie z 1903 oraz dramat Bolesław
Śmiały, wystawiony w tym samym roku we współreżyserii autora, który również zaprojektował scenografię i kostiumy. Kolejny dramat
Wyspiańskiego, Akropolis, wystawiono w 1904, zaś Noc listopadowa miała swą premierę już po śmierci autora. Pod koniec życia
pisze jeszcze Sędziów, ale ostatniego dramatu, Zygmunt August, już nie ukończył. Wyspiański był też autorem liryków, reżyserem
(wystawił Dziady Mickiewicza), znakomitym malarzem-portrecistą. Zmarł 28 XI 1907 w wyniku choroby wenerycznej, której nabawił
się w latach paryskich i która przez lata rujnowała jego zdrowie.
Mit grecki - pojęcie i podział
Biblia
Literatura parenetyczna; ideał rycerza i władcy, ascety - świętego, oraz kochanka
Quo Vadis
"Treny" J. Kochanowskiego
Topos śmierci w kulturze i sztuce średniowiecza
Adam Mickiewicz „Dziady” cz. II, IV, I
Molier "Świętoszek" - charakterystyka Tartuffe'a
Filozofowie greccy.
Barok - literackie i ideowe wyznanie epoki
Henryk Sienkiewicz „Potop”
Barok - charakterystyka epoki.
„Pan Tadeusz” czyli Ostatni zajazd na Litwie...
Filozofia starożytnej Grecji i Rzymu
Wizja Boga, świata i człowieka...
Prometeizm i mesjanizm w "Dziadach części III" Adama Mickiewicza
Wybrane mity greckie, ich sens oraz ponadczasowy charakter
"Świętoszek” Molier’a – charakterystyka postaci
Porównaj dwie wybrane relacje literackie z życia w obozach