Wyszukiwarka:
Artykuły > Wypracowania >

Wallenrodyzm, prometeizm, mesjanizm (wyjasnienie pojec, przyklady utworów)

Wallenrodyzm - postawa czlowieka, walka o sluszna sprawe przy uzyciu nieetycznych srodków, postawa dwuznaczna, bohater samotny, musi zginac."Konrad Wallenrod" Adama Mickiewicza jest to powiesc historyczna z dziejów litewskich i pruskich. Powiesc ta miala byc w zamysle autora poematem o czlowieku, który cale swoje zycie poswiecil idei zemsty na wrogu. Nie mógl pokonac go w pojedynke, w otwartej walce, byl wiec zmuszony "przywdziac maske" i kierowac sie podstepem. Spowodowalo to zlamanie kodeksu rycerskiego, nakazujacego walke jawna, twarza w twarz z przeciwnikiem. Motywuje go milosc do ojczyzny, dla dobra której bedzie gotów poswiecic swoje zycie osobiste, a nawet szczescie swojej ukochanej kobiety. Walter Alf - Konrad Wallenrod "szczescia w domu nie znalazl, bo go nie bylo w ojczyznie. Samobójstwo Konrada nalezy odczytywac jako rozpaczliwa próbe ocalenia resztek honoru. Smierc bedzie dla niego ulga, wybawieniem. Prometeizm - charakterystyczna postawa buntu przeciw silom wyzszym, bogom, losowi i naturze w imie zbiorowosci ludzkiej, polaczona z pragnieniem poswiecenia sie dla tej zbiorowosci. Wielka Improwizacje wyglasza Konrad - glówny bohater III cz. "Dziadów", czlowiek nie do konca swiadomy swoich slów i czynów. Konrad jest romantykiem, poeta, wybitna jednostka, majaca swiadomosc swojej wartosci i niezwyklosci, a zarazem obowiazku z jakim ta wybitnosc sie wiaze. Wielka Improwizacja jest wyrazem gwaltownej walki jaka bohater musi stoczyc. Bedzie to walka Konrada z Bogiem o prymat, rzadzenie swiatem i ludzkoscia. Bedzie to równoczesnie walka glównego bohatera z silami ciemnosci, diablami, które czyhaja na jego dusze, wykorzystuja jego slabosc i próbuja doprowadzic go do bluznierstwa przeciw Bogu. Bedzie to walka rozgrywajaca sie w duszy bohatera, tzw. psychomachia. Jest to walka z samym soba o zachowanie zdrowego rozsadku, honoru, godnosci i szacunku dla siebie. Bunt Konrada jest wyrazem milosci do ludzi i gotowosci poswiecenia sie dla nich, a takze wyrazem przeswiadczenia o swojej potedze i wyjatkowosci. Mesjanizm - wiara w istnienie narodu wybranego, który otrzymal od Boga do spelnienia specjalna misje. Tym narodem wybranym jest Polska, a misja jest odkupienie cierpieniem grzechów wlasnych i calej ludzkosci. Mesjanizm przedstawiony jest w widzeniu ksiedza Piotra w III cz. "Dziadów". Ksiadz Piotr lezac krzyzem i modlac sie ma widzenie. Na poczatku dostrzega liczne drogi wiodace na pólnoc i wozy wypelnione mlodzieza wieziona na wygnanie. Widzi jednego mlodzienca, który umkna przed przesladowcami. Jednak ten "wskrzesiciel narodów" jeszcze nie nadszedl, natomiast polski "naród zwiazany, cala Europa wlecze, nad nim sie uraga". Dalej nastepuje opis meki narodu zobrazowany w sposób analogiczny do meki i smierci Chrystusa. Francja pelni tu role Pilata, car rosyjski role Heroda, natomiast zolnierze pojacy konajacego na krzyzu zólcia i octem to Austriak i Moskal. Naród kona na krzyzu, ale niedlugo potem zmartwychwstanie. Wizja konczy sie ponownym wspomnieniem tajemniczego "wskrzesiciela narodu".