Artyku³y >
Studia >
UE – STRUKTURA INSTYTUCJONALNA I ZASADY FUNKCJONOWANIA
UE – STRUKTURA INSTYTUCJONALNA I ZASADY FUNKCJONOWANIA
Kraje cz³onkowskie Unii Europejskiej (15 krajów) – Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN, W³ochy + Dania, Irlandia, Wielka Brytania + Grecja + Hiszpania, Portugalia + Austria, Finlandia, Szwecja
Instytucje Wspólnot Europejskich:
1 lipca 1967r. na mocy traktatu fuzyjnego organizacje zosta³y po³±czone w jedn± strukturê instytucjonaln± Wspólnot Europejskich. Struktura instytucjonalna UE obejmuje jej instytucje i organy pomocnicze, okre¶la stosunki miêdzy poszczególnymi instytucjami oraz procedury podejmowania decyzji.
Zespó³ sta³ych statutowych instytucji Wspólnot Europejskich tworz±:
1) Rada Unii Europejskiej
2) Komisja Europejska
3) Parlament Europejski
4) Trybuna³ Sprawiedliwo¶ci
5) Trybuna³ Rewidentów Ksiêgowych
Z instytucjami UE wspó³pracuj± organy o charakterze doradczym:
Komitet Spo³eczno-Ekonomiczny
Komitet Regionów
1. Rada Unii Europejskiej z siedzib± w Brukseli zajmuje naczelne miejsce w strukturze instytucjonalnej. Ma charakter miêdzyrz±dowy i jest g³ównym organem Wspólnot Europejskich. Ma kompetencje w zakresie:
koordynacji polityk ekonomicznych pañstw cz³onkowskich
podejmowania decyzji dot. ró¿nych dziedzin polityki UE
uchwalania bud¿etu (wraz z Parlamentem Europejskim)
prowadzenia wspólnej polityki zagranicznej
organizacji wspó³pracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwo¶ci i spraw wewnêtrznych
reprezentuje kraje cz³onkowskie
2. Komisja Europejska z siedzib± w Brukseli – spe³nia funkcje inicjatywne, kontrolne i wykonawczo-zarz±dcze:
§ inicjuje i przygotowuje projekty decyzji dot. dzia³añ Wspólnoty
§ kontroluje wykonanie postanowieñ traktatowych na wszystkich szczeblach
§ zarz±dza funduszami Wspólnot
§ reprezentuje Wspólnoty na zewn±trz
3. Parlament Europejski z siedzib± w Strasburgu. Instytucja Parlamentu zosta³a utworzona na mocy traktatu rzymskiego. Spe³nia funkcje doradcze i kontrolne:
§ sprawuje kontrolê polityczn± nad dzia³alno¶ci± Komisji i Rady
§ uczestniczy w przygotowaniu i uchwaleniu bud¿etu
§ uczestniczy w procesie decyzyjnym
§ ratyfikuje uk³ady o stowarzyszeniu z krajami trzecimi
§ ratyfikuje decyzje o przyjêciu nowych cz³onków
4. Trybuna³ Sprawiedliwo¶ci stoi na stra¿y poszanowania prawa wspólnotowego. Obecnie sk³ada siê z 15 sêdziów, którym przewodniczy Prezydent Trybuna³u. Cz³onków Trybuna³u powo³uj± rz±dy krajów cz³onkowskich na okres 6 lat.
5. Trybuna³ Rewidentów Ksiêgowych z siedzib± w Luksemburgu. Sk³ada siê z 15 cz³onków mianowanych na 6 lat. Celem Trybuna³u jest sprawowanie kontroli ksiêgowej nad dochodami i wydatkami Wspólnot.
ORGANY POMOCNICZE:
1) Europejski Bank Inwestycyjny maj±cy osobowo¶æ2) prawn± i bêd±cy niezale¿nym od innych instytucji UE. Celem dzia³alno¶ci Banku jest udzielanie d³ugoterminowych po¿yczek na projekty dotycz±ce: rozwoju regionów problemowych Wspólnot, rozwoju infrastruktury, wzrostu konkurencyjno¶ci Wspólnot, ochrony ¶rodowiska, wspierania ma³ych i ¶rednich przedsiêbiorstw, rozwoju w³asnych ¼róde³ energii. Cech± EBI jest dzia³alno¶æ3) „non profit”.
4) Komitet Spo³eczno-Ekonomiczny – ma charakter doradczy i zapewnia udzia³ w procesie decyzyjny reprezentacji ró¿nych grup zwi±zanych z dzia³alno¶ci± gospodarcz± i spo³eczn±. Komitet sk³ada siê z 222 cz³onków wybieranych przez Radê UE na 4 lata.
5) Komitet Regionów – sk³ada siê z 222 cz³onków reprezentuj±cych w³adze regionalne i lokalne, ale dzia³a niezale¿nie od nich.
Proces decyzyjny:
Aktami prawnymi maj±cymi charakter wi±¿±cy w przypadku Wspólnoty Europejskiej s±:
· rozporz±dzenia – obowi±zuj± na terenie Wspólnot, nie trzeba przekszta³caæ· ich w prawo krajowe
· dyrektywy – nie s± normami prawnymi, nak³adaj± na adresatów obowi±zek podjêcia dzia³añ niezbêdnych do osi±gniêcia celu wskazanego w dyrektywie
· decyzje – maj± charakter wi±¿±cy tylko w odniesieniu do wyra¼nie okre¶lonych adresatów
Proces decyzyjny podstawowych aktów prawnych przebiega nastêpuj±co:
I.Projekt aktu prawnego przygotowywany jest przez odpowiedni± jednostkê Komisji
II. Przygotowany projekt zostaje przed³o¿ony Komisji
III. Przyjêty projekt zostaje przes³any Radzie
IV. Rada najczê¶ciej podejmuje decyzje dot. aktu prawnego po konsultacjach z Parlamentem i Komitetami
Zasada subsydiarno¶ci oznacza, ¿e do kompetenecji instytucji ponadnarodowych mog± byæ przekazywane tylko te sprawy, których nie mo¿na skutecznie uregulowaæ na ni¿szych szczeblach (w³adzy krajowej, regionalnej, lokalnej).
Bud¿et Wspólnot Europejskich to zestawienie dochodów i wydatków. Tworzenie bud¿etu polega na transferze ¶rodków z krajów cz³onkowskich. Dochody bud¿etu Wspólnot Europejskich to:
1) dochody z ce³ za towary importowane z krajów 3-cich
2) dochody z op³at wyrównawczych za import produktów rolnych z krajów 3-cich
3) udzia³y we wp³ywach z podatku VAT krajów cz³onkowskich (najwa¿niejsze ¼ród³o)
4) wp³aty krajów cz³onkowskich zale¿ne od wielko¶ci PKB
Wydatki bud¿etowe s± dokonywane w formie bezpo¶rednich p³atno¶ci dla konkretnych podmiotów w krajach cz³onkowskich. Do wydatków zaliczamy te¿ fundusze strukturalne, np. Europejski Fundusz Socjalny, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Finansowy Instrument Orientacji Rybo³ówstwa, Fundusz Gwarancji i Orientacji Rolnej.