Polska jest krajem, którego naród bardzo silnie odczuwa swe związki z ojczyzną. Od początku istnienia państwa polskiego jego obywatele wykazywali silne uczucia patriotyczne, które mało widoczne w czasach poloju ujawniały się w momentach zagrożenia dla kraju łącząc naród we wspólnej walce. Polska w swej historii przeżyła niemało wojen, kilka rozbiorów, wiele powstań, dlatego patriotyzm jest tak widoczną cechą Polaków, a temat patriotyzmu pojawiał się w twórczości i działalności każdej epoki.
Czasy średniowieczne były zdominowane przez kościół a sprawami kraju zajmowano się niewiele. Niemniej jednak powstało wówczas kilka utworów nawiązujących do spraw kraju, lecz dopiero od epoki odrodzenia (wynalezienie druku) zainteresowanie losami ojczyzny wysunęło się na bliższy plan, obejmując większą cześć społeczeństwa. począwszy od tamtego okresu zaczęło powstawać wiele organizacji i czasopizm, których głównym celem było nie tylko nawoływanie do wspólnej walki lecz także dbałość o język polski i polską kulturę.
II. Troska o losy ojczyzny w epokach od średniowiecza do oświecenia
1. Portret dobergo patrioty w twórczości średniowiecza:
- ideał rycerza - patrioty w “Pieśni o Rolandzie” (rycerz musiał być wierny królowi i swojej ojczyźnie, miał obowiązek walczyć w obronie ojczyzny)
- kronika Galla Anonima i “Pieśń o śmierci Bolesława” jako utwory sławiące ideał władcy (król dbał o losy swojego kraju, nawet w obliczu śmierci interesował się ojczyzną i wydawał odpowiednie rozkazy aby zabezpieczyć jej przyszłość, martwił się o Polskę i jej obywateli)
- W szkołach średniowiecznych uczono miłości do ojczyzny i patriotyzmu
- Odpowiednie posunięcia polityczne (zjednoczenie plemion polskich, przyjęcie chrześcijaństwa) gwarantem spokoju i bezpieczeństwa państwa
2. Wzmocnienie poczucia wartości i odrębności narodowej w epoce oświecenia:
a) dbałość o rozwój własnego języka narodowego
b) działalność Nadwiślańskiego Towarzystwa Literackiego (rozwój kultury)
c) rozprawa A. F. Modrzewskiego “O poprawie Rzeczypospolitej” jako przejaw patriotycznych uczuć:
- troska o losy ojczyzny
- przekonanie o potrzebie odpowiedniego wychowania młodzieży w której rękach znajduje się przyszłość ojczyzny (ks. I “O obyczajach”)
- nie należy nadużywać wolności, swobód obywatelskich dla prywatnych celów (ks. II - “O prawach”)
- należy wystrzegać się wojen agresywnych, które mogą zniszczyć kraj, ale tzreba bronić ojczyzny gdy jest atakowana (ks. III - “O wojnie”)
- należy oddzielić państwo od wpływów Kościoła i papiestwa (ks. IV - “O kościele”)
- potrzeba kształcenia społeczeństwa, aby mogło lepiej służyć ojczyźnie (ks. V - “O szkole”)
Adam Mickiewicz "Dziady część III"