Systemy zawierania ubezpieczeń majątkowych
W ubezpieczeniach majątkowych na zakres ochrony ubezpieczenia, wysokość potencjalnego odszkodowania oraz cena ubezpieczenia (składkę) wpływa także uzgodniony przez zakład ubezpieczeń oraz ubezpieczającego i zapisany w polisie system ubezpieczenia.
· SYSTEM UBEZPIECZENIA NA SUMY STAŁE
W tym systemie suma ubezpieczenia powinna zostać tak określona, by obejmowała całkowitą, rzeczywista wartość mienia. Suma ubezpieczenia stanowi górna granicę odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, chyba że w umowie ustalono dodatkowe ograniczenia, a każde wypłacone odszkodowanie pomniejsza sumę ubezpieczenia. Jeśli w trakcie trwania umowy ubezpieczenia wystąpi szkoda częściowa, w celu zachowania pełnej wartości ubezpieczenia, ubezpieczający powinien "doubezpieczyć" przedmiot ubezpieczenia. W tym celu musi zapłacić dodatkowa składkę za czas pozostający do wygaśnięcia umowy.
System ten stosowany jest najczęściej w ubezpieczeniach od ognia i innych zdarzeń losowych dla majątku trwałego czy też mienia będącego w posiadaniu ubezpieczającego.
· SYSTEM UBEZPIECZENIA SOLIDARNE NA SUMY STAŁE
Suma ubezpieczenia odpowiada wartości mienia mieszczącego się we wszystkich podanych zakładowi ubezpieczeń lokalizacjach, bez precyzowania jakie przedmioty znajdują się w poszczególnych miejscach. System stosuje się w ubezpieczeniach od ognia i zdarzeń losowych oraz od kradzieży z włamaniem i rabunku, gdy ubezpieczenie obejmuje mienie ruchome zlokalizowane w różnych miejscach, jednak ubezpieczający prowadzi dla tego mienia wspólną księgowość. System ten jest szczególnie przydatny dla tych podmiotów, który ze względu na różne miejsca wykonywanej działalności często dokonują zmiany lokalizacji przedmiotu ubezpieczenia. Warunkiem koniecznym do powstania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń jest udowodnienie, że dany przedmiot znajdował się w miejscu realizacji ryzyka. Zasady ustalania wysokości odszkodowania są takie same jak w systemie ubezpieczenia na sumy stałe.
· SYSTEM UBEZPIECZENIA NA PIERWSZE RYZYKO
System, stosowany w ubezpieczeniach od kradzieży z włamaniem i rabunku, niezależnie od rodzaju mienia ruchomego, oraz w ubezpieczeniach od ognia i innych zdarzeń losowych, gdy przedmiotem ubezpieczenia jest gotówka, mienie osobiste pracowników lub określone koszty towarzyszące szkodzie. Suma ubezpieczenia jest ustalana przez ubezpieczającego na podstawie szacunków maksymalnej straty jak może zaistnieć wskutek pojedynczego zdarzenia losowego objętego ubezpieczeniem. Pomimo faktu, iż suma ubezpieczenia stanowi tylko część wartości przedmiotu ubezpieczenia w systemie tym nie ma miejsca na ograniczenia odpowiedzialności z tytułu niedoubezpieczenia. Ubezpieczający, ustalając sumę ubezpieczenia musi pamiętać, że stanowi ona górną granicę odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń za powstałe szkody. W przypadku wypłaty szkody częściowej zakłady ubezpieczeń najczęściej nie pomniejszają sumy ubezpieczenia.
· SYSTEM UBEZPIECZENIA NA SUMY ZMIENNE
System stosowany przy ubezpieczeniu zapasów od ognia lub innych zdarzeń losowych, gdy występują znaczne okresowe wahania wartości środków obrotowych. Taki system zakłady ubezpieczeń proponują zazwyczaj tym podmiotom, których ubezpieczany majątek obrotowy ma znaczna wartość. Suma ubezpieczenia będąca podstawą obliczenia składki zaliczkowe (tzw. depozytowe) ustalana jest jako najwyższa dzienna wartość środków obrotowych jaka może znaleźć się w danym miejscu w okresie ubezpieczenia. W trakcie trwania umowy ubezpieczenia ubezpieczający zobowiązany jest przedkładać miesięczne lub kwartalne raporty wskazujące na rzeczywistą wartość przedmiotu ubezpieczenia. Po zakończeniu ważności polisy następuje ostateczne rozliczenie składki na podstawie średniej arytmetycznej wartości ubezpieczonych zapasów.
· SYSTEM UBEZPIECZENIA NA WARTOŚĆ CZĘŚCIOWĄ
Stosowany jeśli ubezpieczenie od kradzieży z włamaniem i rabunku jest dodatkiem do ubezpieczenia od ognia i innych zdarzeń losowych, jako alternatywa dla ubezpieczenia na pierwsze ryzyko. Suma ubezpieczenia mienia od kradzieży z włamaniem i rabunku jest ustalana jako część wartości mienia zgłoszonej do ubezpieczenia od ognia i innych zdarzeń losowych i stanowi roczny limit odszkodowawczy, pomniejszony o każdorazowo wypłacone odszkodowanie za szkodę częściowa. Natomiast składka jest płacona od pełnej sumy ubezpieczenia mienia ruchomego w zależności od branży, w której podmiot prowadzi działalność oraz przyjętego limitu odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń. Aby zapewnić pełne pokrycie ryzyka ubezpieczeniem konieczne jest "doubezpieczenia" w przypadku wystąpienia szkody częściowej. Równie ważne jest by nie występowało niedoubezpieczenie w ubezpieczeniu od ognia i innych zdarzeń losowych, gdyż skutkuje ono obniżeniem odszkodowania za szkodę w ubezpieczeniu od kradzieży z włamaniem i rabunku.
Adam Mickiewicz "Dziady część III"