Wyszukiwarka:
Artykuły > Wypracowania >

Sylwetka twórcza Henryka Sienkiewicza.

Henryk Sienkiewicz (1846-1916) w pierwszych swoich utworach ("Na marne", "Szkice węglem") hołduje pozytywizmowi, ale już w drukowanych pod pseudonimem "Litwos" nowelach: "Stary sługa", "Hania" okazuje się być niezwykle uczuciowy i skłonny do idealizmu, wyrastającego z wrodzonej pogody ducha, ujawniającej się równocześnie w epickiej wzniosłości i w żywiołowym humorze. Po szeregu nowel napisał Sienkiewicz "Ogniem i mieczem", powieść historyczną, krzepiącą serca pragnące polskiej przeszłości z jej bohaterskim patosem i wybujałą radością życia. Już sam nawrót do historii był sprzeczny z duchem ówczesnego czasu. Ogół przyjął jednak "Ogniem i mieczem" z niebywałym entuzjazmem. Później powstały: powieść analityczno-psychologiczna "Bez dogmatu", współczesna powieść obyczajowa "Rodzina Połanieckich", w której autor dał wyraz tendencji pracy organicznej, ale w ramach uproszczonych, aż do burżuazyjnej wygody. W roku 1896 Sienkiewicz napisał powieść z czasów Nerona "Quo vadis", która przyniosła mu światową sławę i w roku 1905 międzynarodową literacką nagrodę Nobla. Sienkiewicz napisał również powieść dziejów Polski XV wiecznej "Krzyżacy", oraz powieść dla młodzieży "W pustyni i w puszczy", które utrwaliły znaczenie Sienkiewicza jako rasowego powieściopisarza, stawianego na równi z takimi mistrzami rodzaju jak: Balzak, Flaubert, Dostojewski, Tołstoj. Artyzm Sienkiewicza, przy wielkiej rozpiętości jego skali i bogatej różnorodności motywów, ma w sobie piękno klasycznie skończonej formy. Sienkiewicz podniósł powieść polską, do najwyższej miary rodzaju. Powieść historyczna była w swej ogólnej linii rozwojowej raczej świetnym zamknięciem przeszłości, niż płodną w przyszłość zapowiedzią, toteż Sienkiewicz mimo naśladowców nie wytworzył swej własnej szkoły."Quo vadis" "Quo vadis" to jedna z najbardziej znanych i popularnych powieści Sienkiewicza. "Trylogia" i inne dzieła przedstawiające literacją wersję faktów znanych z historii Polski osiągnęły duży sukces w karju, wśród odbiorców, którym bliska jest specyficzna polska problematyka. Powieść "Quo vadis" nie podlegała takim ograniczeniom. Jako utwór nawiązujący do ważnych wydarzeń ogólnoeuropejskich zyskała sobie wielu odbiorców, a nawet wielbicieli, w innych krajach. Ważnym argumentem skłaniającym do zainteresowania książką polskiego pisarza była jej uniwersalna wymowa przedstawiająca wielki przełom w dziejach świata: upadek starożytnego Rzymu i powstanie na jego gruzach wielkiej wspólnoty chrześcijańskiej skupionej wokół uczniów Jezusa Chrystusa. Zwycięstwo dobra, skromności, pokory, szacunku i miłości do drugiego człowieka wobec klęski żywiołowego świata użycia, rozpusty, osobistych ambicji przekraczających ramy zdrowego rozsądku i przyzwoitości - to temat poruszający historyków i czytelników "Quo vadis". Tłem wątków powieściowych jest prześladowanie chrześcijan w czasach panowania nerona, "krwawego cesarza", którego postępowanie powiodło go (a także Rzym) do zguby. Prześladowani odnieśli zwycięstwo, zaś wspaniałość kultury starożytnego Rzymu przetrwała tylko w dziełach sztuki i przekazach historycznych. Wielka, zataczająca coraz szersze kręgi, oparta na nauce Chrystusa religia stała się wartością niezniszczalną, uniwersalną i ekspansywną w pozytywnym sensie tego słowa. XIX w. charakteryzował się modą na dzieła o tematyce historycznej, zwłaszcza antycznej i wczesnochrześcijańskiej. Sienkiewicz odpowiedział więc na zapotrzebowanie społeczne. Jego utwór dowodzi doskonałej znajomości topografii Rzymu oraz pamiątek, które potwierdzają jego znaczenie na kulturalnej mapie Europy przełomu epok.Celem, który przyświęcał autorowi "Quo vadis", było ukazanie relacji dwóch kultur, dwóch odrębnych i przeciwnych sobie światów: pogańskiego, rozpasanego Rzymu i uładzonego moralnie chrześcijaństwa. Badacze literatury ujawniają pewną dysproporcję jakościową w przedstawianiu tych dwu światów. Rzymianie i wszystko, co ich dotyczy, zostali tu pokazani plastycznie, w różnych okolicznościach, z uwzględnieniem ich trybu życia, warunków, w jakich mieszkali itp. Tymczasem chrześcijanie wypadają w tym zestawieniu skromnie, a nawet blado. Znacznie więcej uwagi autor poświęcił także przedstawicielom rzymskiej elity intelektualnej i artystom, podczas, gdy myśliciele i nauczyciele rosnącej w liczbę i znaczenie rzeszy wyznawców Chrystusa są tu skwitowani krótkimi wzmiankami o nich i ich poglądach. Plastyczny obraz Rzymu pod koniec panowania cesarza Nerona i rodzącego się chrześcijaństwa oraz wymowa utworu zapewniły autorowi międzynarodową sławę. Uwieńczeniem sukcesów było przyznanie Sienkiewiczowi w 1905 r. nagrody Nobla w dziedzinie literatury.