Spółka Akcyjna
Spółkę akcyjną może zawiązać jedna lub więcej osób. Należy pamiętać, że spółka akcyjna nie może być zawiązana przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka akcyjna należy do spółek prawa handlowego, tj. do spółek, których tworzenie, organizację i zasady funkcjonowania określają przepisy prawa handlowego. Cechą charakterystyczną spółki akcyjnej jest to, że umożliwia ona łączenie kapitałów należących do wielu osób w celu, którego urzeczywistnienie przekraczałoby niejednokrotnie możliwości jednego czy nawet kilku przedsiębiorców.
Spółkę akcyjną można założyć w jakimkolwiek celu dozwolonym przez prawo. Utworzenie spółki akcyjnej nie wymaga wcześniejszego zezwolenia organów administracji państwowej, wyjątki na podstawie przepisów szczegółowych dotyczą spółek akcyjnych działających w niektórych dziedzinach np. :
- banków w formie spółek akcyjnych, towarzystw funduszy powierniczych
Spółka akcyjna jest osoba prawną, co oznacza, że jest wyodrębnionym organizacyjnie, prawnie i majątkowo podmiotem – odrębnym od osób, które ją utworzyły lub są jej akcjonariuszami.
Zawiązanie umowy spółki, w tym podpisanie statutu przez założycieli.
Statut spółki akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.
Statut spółki akcyjnej powinien określać:
1. firmę i siedzibę spółki
2. przedmiot działalności spółki
3 czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony
4. wysokość kapitału zakładowego oraz kwotę wpłacaną przed zarejestrowaniem na pokrycie kapitału zakładowego.
5. wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela
6. liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów
7. nazwiska i imiona firmy (nazwy) założycieli
8. liczbę członków zarządu i rady nadzorczej albo co najmniej minimalną lub maksymalną liczbę członków tych organów oraz podmiot uprawniony do ustalenia składu zarządu lub rady nadzorczej
9. co najmniej przybliżoną wielkość wszystkich kosztów poniesionych lub obciążających spółkę w związku z jej utworzeniem, ustaloną na dzień zawiązania spółki
10. pismo do ogłoszeń, jeżeli spółka zamierza dokonywać ogłoszeń również poza Monitorem Sądowym i Gospodarczym
Statut powinien również zawierać, pod rygorem bezskuteczności wobec spółki, postanowienia dotyczące:
1. liczby i rodzajów tytułów uczestnictwa w zysku lub w podziale majątku spółki oraz związanych z nimi praw
2. wszelkich związanych z akcjami obowiązków świadczeń na rzecz spółki, poza obowiązkiem wpłacenia należności za akcje
3. warunków i sposobu umorzenia akcji
4. ograniczeń zbywalności akcji
5. uprawnień osobistych przyznanych akcjonariuszom
Statut może zawierać dodatkowe postanowienia, chyba że z ustawy wynika, że przewiduje ona wyczerpujące uregulowanie albo dodatkowe postanowienie statutu jest sprzeczne z naturą spółki akcyjnej lub dobrymi obyczajami.
Zawiązanie spółki akcyjnej następuje z chwilą objęcia wszystkich akcji
Statut może określać minimalną lub maksymalną wysokość kapitału zakładowego. W takim przypadku zawiązanie spółki następuje z chwilą objęcia przez akcjonariuszy takiej liczby akcji, których łączna wartość nominalna jest równa co najmniej minimalnej wysokości kapitału zakładowego (500 000 zł), oraz złożenia przez zarząd, przed zgłoszeniem spółki do rejestru, oświadczenia w formie aktu notarialnego o wysokości objętego kapitału zakładowego. Wysokość objętego kapitału powinna mieścić się w określonych przez statut granicach.
Zmiana oświadczenia zarządu, nie wpływa na zmianę chwili zawiązania spółki.
Akt notarialny zawierający oświadczenie zarządu, powinien zawierać postanowienie o dookreśleniu wysokości kapitału zakładowego w statucie. Wysokość kapitału zakładowego określona w statucie powinna być zgodna z oświadczeniem zarządu.
Wniesienie przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego,
Kapitał zakładowy powinien wynosić co najmniej 500 tyś. zł
Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 złoty.
Akcje nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej
Jeżeli akcje są obejmowane za wkłady nie pieniężne powinny być pokryte w całości nie później niż przed upływem roku po zarejestrowaniu spółki. Akcje obejmowane za wkłady pieniężne powinny być opłacone przed zarejestrowaniem spółki co najmniej w jednej czwartej jego wysokości.
Gdy przewidziane są wkłady niepieniężne albo spółka nabywa mienie lub dokonuje zapłaty wynagrodzenia za usługi świadczone przy jej powstaniu, założyciele sporządzają pisemne sprawozdanie , które powinno przedstawiać w szczególności:
1. przedmiot wkładów niepieniężnych oraz liczbę i rodzaj wydawanych w zamian za nie akcji i innych tytułów uczestnictwa w dochodach lub podziale majątku spółki.
2. Mienie nabywane przed zarejestrowaniem spółki oraz wysokość i sposób zapłaty
3. Usługi świadczone przy powstaniu spółki oraz wysokość i sposób wynagrodzenia
4. Osoby, które wnoszą wkłady niepieniężne, zbywają spółce mienie lub otrzymują wynagrodzenie za usługi
5. Zastosowaną metodę wyceny wkładów
W sprawozdaniu należy umotywować zamierzone transakcje, w tym także objęcie akcji za wkłady niepieniężne i wysokość przyznanego wynagrodzenia lub zapłaty. Do sprawozdania należy dołączyć odpowiednie dokumenty w oryginałach lub urzędowo poświadczonych odpisach.
Jeżeli przedmiotem wkładu jest przedsiębiorstwo, sprawozdanie założycieli powinno zawierać sprawozdania finansowe dotyczące tego przedsiębiorstwa za okres ostatnich dwóch lat obrotowych.
Jeżeli przedsiębiorstwo prowadzono przez okres krótszy niż dwa lata, sprawozdanie założycieli powinno obejmować cały okres działalności.
Sprawozdanie założycieli należy poddać badaniu jednego albo kilku biegłych rewidentów w zakresie jego prawdziwości i rzetelności, jak również celem wydania opinii, czy wartość wkładów niepieniężnych odpowiada co najmniej wartości nominalnej obejmowanych za nie akcji bądź wyższej cenie emisyjnej akcji, a także czy wysokość przyznanego wynagrodzenia lub zapłaty jest uzasadniona.
Biegłego rewidenta wyznacza sąd rejestrowy właściwy ze względu na siedzibę spółki
Na pisemne żądanie biegłego rewidenta założyciele powinni przedłożyć na piśmie dodatkowe wyjaśnienia lub dokumenty
Opinia biegłego rewidenta powinna oceniać metodę wyceny wkładów niepieniężnych przyjęta w sprawozdaniu założycieli .
Biegły rewident powinien sporządzić w dwóch egzemplarzach szczegółową opinię i złożyć ją wraz ze sprawozdaniem założycieli sądowi rejestrowemu, który jeden egzemplarz przez siebie poświadczony wydaje założycielom
Sąd rejestrowy określa wynagrodzenie za pracę biegłego rewidenta i zatwierdza rachunek jego wydatków. Jeżeli założyciele nie uiścili należności, sąd rejestrowy ściąga je w trybie przewidzianym dla egzekucji opłat sądowych.
Wzmianka o złożeniu opinii przez biegłego rewidenta w sądzie rejestrowym powinna być ogłoszona przez spółkę przed dniem jej zarejestrowania
W przypadku rozbieżności zdań między założycielami a biegłym rewidentem spór rozstrzyga sąd rejestrowy na wniosek założycieli. Na postanowienie sądu wydane w wyniku rozpatrzenia wniosku nie przysługuje środek odwoławczy. Sąd rejestrowy może wyznaczyć nowego biegłego rewidenta, jeżeli uzna to za uzasadnione
AKCJE
Pojęcie akcji używane jest w trzech różnych znaczeniach: po pierwsze – jako dokument formalny(papier wartościowy) stwierdzający prawo uczestnictwa w spółce akcyjnej, po drugie – jako ogół praw i obowiązków akcjonariusza wynikających z jego uczestnictwa w spółce , po trzecie – jako udział w kapitale akcyjnym.
Tekst akcji jako dokumentu formalnego powinien określać : firmę i siedzibę spółki, sąd w którym spółka jest zarejestrowana i liczbę rejestru; datę zarejestrowania spółki i emisji akcji; wartość nominalną, liczbę, serię, rodzaj danej akcji i uprawnienia szczególne akcji; przy akcjach imiennych wysokość dokonanej wpłaty; ograniczenia co do zbywalności akcji; przepisy statutu co do ewentualnych obowiązkowych świadczeń na rzecz spółki związanych z akcją. Akcja powinna być opatrzona pieczęcią i podpisem zarządu.
Akcja nie zawierająca powyższych elementów jest nieważna.
Wśród akcji rozróżnia się akcje imienne, tzn. takie, które w swej treści wymieniają osobę akcjonariusza, oraz akcje na okaziciela (bezimienne). Ze względu na rodzaj wkładu, za który wydawane są akcje rozróżnia się z kolei akcje gotówkowe i aportowe. W oparciu o kryterium uprawnień związanych z akcją rozróżnia się akcje zwykłe i akcje uprzywilejowane. Uprzywilejowanie akcji może dotyczyć prawa głosu, dywidendy oraz podziału majątku w razie likwidacji spółki. Szczególnego rodzaju akcjami są akcje użytkowe. Są to akcje, których wydanie może przewidywać statut w zamian za akcje umorzone przez losowanie. Od innych akcji różnią się one tym, że nie mają wartości nominalnej, gdyż nie stanowią one ułamka kapitału akcyjnego. W wyniku umorzenia akcji zmniejsza się bowiem liczba akcji, a w ślad za tym kapitał akcyjny, który zawsze musi być sumą wartości nominalnej wszystkich akcji.
Akcje spółki mogą być wydane akcjonariuszowi najwcześniej po zarejestrowaniu spółki (lub zarejestrowaniu podwyższenia kapitału).
Akcje wydane wcześniej są nieważne.
Zarząd spółki ma obowiązek prowadzenia księgi akcyjnej, do której wpisuje się posiadaczy akcji imiennych i świadectw tymczasowych. Wpis obejmuje: imię i nazwisko (firmę) oraz adres posiadacza, wysokość dokonanych wpłat oraz wzmiankę o przeniesieniu akcji lub świadectwa tymczasowego na inną osobę wraz z datą wpisu.
Akcje ze swej natury są zbywalne. Statut nie może więc wyłączyć ich zbywania. Dopuszczalne jest natomiast ograniczenie w statucie zbywalności akcji imiennych przez uzależnienie od zezwolenia spółki lub w inny sposób. Akcje imienne i świadectwa tymczasowe zbywa się przez pisemne oświadczenie na akcji lub świadectwie albo w odrębnym dokumencie oraz poprzez wręczenie akcji lub świadectwa tymczasowego.
Natomiast akcje na okaziciela, pomimo braku wyraźnego przepisu przenosi się poprzez wręczenie. Zatem sama umowa bez fizycznego wydania akcji jest niewystarczająca do ich zbycia.
Ustanowienie zarządu i rady nadzorczej
Do władz (organów) spółki akcyjnej należą: zarząd, organy nadzoru (rada nadzorcza, komisja rewizyjna) oraz walne zgromadzenie akcjonariuszy.
W skład zarządu wchodzi jedna albo większa liczba członków. Do zarządu mogą być powoływane osoby spośród akcjonariuszy lub z poza ich grona.
Członków zarządu powołuje i odwołuje rada nadzorcza, chyba że statut spółki stanowi inaczej. Członek zarządu może być odwołany lub zawieszony w czynnościach także przez walne zgromadzenie.
Okres sprawowania funkcji przez członka zarządu nie może być dłuższy niż pięć lat (kadencja). Ponowne powołania tej samej osoby na członka zarządu są dopuszczalne na kadencje nie dłuższe niż pięć lat każda. Powołanie może nastąpić nie wcześniej niż na rok przed upływem bieżącej kadencji członka zarządu.
Statut może w granicach czasu kadencji zarządu, ustanowić częściowe odnawianie zarządu w ten sposób, że pewna liczba członków zarządu kolejno ustępuje albo w drodze losowania, albo według starszeństwa wyboru , albo w inny sposób.
Jeżeli statut przewiduje, że członków zarządu powołuje się na okres wspólnej kadencji, mandat członka zarządu powołanego przed upływem danej kadencji zarządu, wygasa równocześnie z wygaśnięciem mandatów pozostałych członków zarządu, chyba że statut spółki stanowi inaczej.
Mandat członka zarządu wygasa najpóźniej z dniem odbycia walnego zgromadzenia zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu.
Mandat wygasa również wskutek śmierci, rezygnacji albo odwołania go ze składu zarządu.
Do złożenia rezygnacji przez członka zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu zlecenia przez przyjmującego zlecenie.
Członek zarządu może być w każdej chwili odwołany. Nie pozbawia go to roszczeń ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu.
Odwołany członek zarządu jest uprawniony i zobowiązany złożyć wyjaśnienia w toku przygotowania sprawozdania zarządu i sprawozdania finansowego, obejmujących okres pełnienia przez niego funkcji członka zarządu, oraz do udziału w walnym zgromadzeniu zatwierdzającym sprawozdania, chyba że akt odwołania stanowi inaczej.
W przypadku gdy zarząd jest wieloosobowy, wszyscy jego członkowie są zobowiązani i uprawnieni do wspólnego prowadzenia spraw spółki, chyba że statut stanowi inaczej.
Uchwały zarządu zapadają bezwzględną większością głosów, chyba że statut stanowi inaczej. Statut może przewidywać, że w przypadku równości głosów decyduje głos prezesa zarządu, jak również przyznawać mu określone uprawnienia w zakresie kierowania pracami zarządu.
Uchwały zarządu mogą być powzięte, jeżeli wszyscy członkowie zostali prawidłowo zawiadomieni o posiedzeniu zarządu.
Powołanie prokurenta wymaga zgody wszystkich członków zarządu.
Odwołać prokurę może każdy członek zarządu.
Jeżeli statut nie przyznaje radzie nadzorczej lub walnemu zgromadzeniu prawa do uchwalenia lub zatwierdzenia regulaminu zarządu, zarząd może uchwalić swój regulamin.
Prawo członka zarządu do reprezentowania spółki dotyczy wszystkich czynności sądowych i poza sądowych spółki. Prawa tego nie można ograniczyć ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich.
Jeżeli zarząd jest wieloosobowy, sposób reprezentowania spółki określa jej statut. Jeżeli statut nie zawiera żadnych postanowień w tym przedmiocie, do składania oświadczeń w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu łącznie z prokurentem. Oświadczenia składane spółce oraz doręczenia pism spółce mogą być dokonywane wobec jednego członka zarządu lub prokurenta.
Członek zarządu nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu.
Zakaz ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej, w przypadku posiadania w niej przez członka zarządu co najmniej 10% udziałów albo akcji bądź prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu. Jeżeli statut nie stanowi inaczej, zgody udziela organ uprawniony do powoływania zarządu
Rada Nadzorcza :
Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Rada nie ma prawa do wydawania zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki.
Do szczególnych obowiązków rady nadzorczej należy ocena sprawozdań, zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy, w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym, oraz wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty, a także składanie walnemu zgromadzeniu corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny.
W celu wykonania swoich obowiązków rada nadzorcza może badać wszystkie dokumenty spółki , żądać od zarządu i pracowników sprawozdań i wyjaśnień oraz dokonywać rewizji stanu majątku spółki.
Do kompetencji rady należy zawieszanie, z ważnych powodów w czynnościach poszczególnych lub wszystkich członków zarządu oraz delegowanie członków rady
nadzorczej do czasowego wykonywania czynności członków zarządu nie mogących sprawować swoich czynności. W przypadku niemożności sprawowania czynności przez członka zarządu rada nadzorcza powinna niezwłocznie podjąć odpowiednie działania w celu dokonania zmiany w składzie zarządu.
Statut może rozszerzyć uprawnienia rady nadzorczej, a w szczególności przewidywać, że zarząd jest obowiązany uzyskać zgodę rady nadzorczej przed dokonaniem określonych w statucie czynności.
Jeżeli rada nadzorcza nie wyrazi zgody na dokonanie określonej czynności, zarząd może zwrócić się do walnego zgromadzenia, aby powzięło uchwałę udzielającą zgody na dokonanie tej czynności.
Rada nadzorcza składa się co najmniej z trzech członków powoływanych i odwoływanych przez walne zgromadzenie.
Na wniosek akcjonariuszy reprezentujących co najmniej jedną piątą kapitału zakładowego, wybór rady nadzorczej powinien być dokonany przez najbliższe walne zgromadzenie w drodze głosowania oddzielnymi grupami, nawet gdy statut przewiduje inny sposób powołania rady nadzorczej. Jeżeli w skład rady nadzorczej wchodzi osoba powołana przez podmiot określony w odrębnej ustawie, wyborowi podlegają jedynie pozostali członkowie rady nadzorczej.
Osoby reprezentujące na walnym zgromadzeniu tę część akcji, która przypada z podziału ogólnej liczby reprezentowanych akcji przez liczbę członków rady, mogą utworzyć oddzielną grupę celem wyboru jednego członka rady, nie biorą jednak udziału w wyborze pozostałych członków.
Mandaty w radzie nadzorczej nie obsadzone przez odpowiednią grupy akcjonariuszy, utworzoną obsadza się w drodze głosowania, w którym uczestniczą wszyscy akcjonariusze, których głosy nie zostały oddane przy wyborze członków rady nadzorczej, wybieranych w drodze głosowania oddzielnymi grupami.
Kadencja członka rady nadzorczej nie może być dłuższa niż pięć lat.
Członek zarządu, prokurent, likwidator, kierownik oddziału lub zakładu oraz zatrudniony w spółce główny księgowy, radca prawny lub adwokat nie może być jednocześnie członkiem rady nadzorczej.
Rada nadzorcza podejmuje uchwały, jeżeli na posiedzeniu jest obecna co najmniej połowa jej członków, a wszyscy jej członkowie zostali zaproszeni. Statut może przewidywać surowsze wymagania dotyczące kworum rady nadzorczej.
Statut może przewidywać, że członkowie rady nadzorczej mogą brać udział w podejmowaniu uchwały rady, oddając swój głos na piśmie za pośrednictwem innego członka rady. Oddanie głosu na piśmie nie może dotyczyć spraw wprowadzonych do porządku obrad na posiedzeniu rady nadzorczej. Podejmowanie uchwał przez radę w trybie pisemnym lub przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość jest dopuszczalne tylko w przypadku, gdy statut tak stanowi. Uchwała jest ważna, gdy wszyscy członkowie rady zostali powiadomieni o treści projektu uchwały.
Zarząd lub członek rady nadzorczej mogą żądać zwołania rady nadzorczej, podając proponowany porządek obrad. Przewodniczący rady nadzorczej zwołuje posiedzenie w terminie dwóch tygodni od dnia otrzymania wniosku.
Rada nadzorcza powinna być zwoływana nie rzadziej niż trzy razy w roku obrotowym.
Rada wykonuje swoje obowiązki kolegialnie, może jednak delegować swoich członków do samodzielnego pełnienia określonych czynności nadzorczych.
Jeżeli rada nadzorcza została wybrana w drodze głosowania oddzielnymi grupami, każda grupa ma prawo delegować jednego spośród wybranych przez siebie członków rady do stałego indywidualnego wykonania czynności nadzorczych. Członkowie ci mają prawo uczestniczenia w posiedzeniu zarządu z głosem doradczym. Zarząd obowiązany jest zawiadomić ich o uprzednio każdym swoim posiedzeniu.
Członkowie rady nadzorczej, delegowani do stałego indywidualnego wykonywania nadzoru, otrzymują osobne wynagrodzenie, którego wysokość ustala walne zgromadzenie. Walne zgromadzenie może powierzyć to uprawnienie radzie nadzorczej. Uchwały rady zapadają bezwzględną większością głosów, chyba że statut stanowi inaczej. Statut może przewidywać że w przypadku równości głosów rozstrzyga głos przewodniczącego rady nadzorczej.
Walne zgromadzenie
Walne zgromadzenie jest najwyższym organem spółki, za pomocą którego akcjonariusze mogą wyrażać swą wolę w formie uchwał. Prawo rozróżnia zwyczajne oraz nadzwyczajne walne zgromadzenia. Pierwsze z nich musi odbyć się raz w roku w ciągu czterech miesięcy po upływie roku obrotowego ( o ile statut nie przedłuża tego terminu do pięciu miesięcy), a jego przedmiotem być powinno :
1. rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania bilansu oraz rachunku zysków i strat za ubiegły rok
2. podjęcie uchwały o podziale zysku lub pokryciu strat
3. udzielenie władzom spółki pokwitowania z wykonywania przez nie obowiązków
Przedmiotem zwyczajnego zgromadzenia mogą być też inne sprawy, jak zwłaszcza wybór członków władz spółki, jeśli ich mandaty wygasają z odbyciem tego zgromadzenia.
Nadzwyczajne zgromadzenie jest natomiast zwoływane w przypadkach, gdy przewiduje to kodeks, statut albo uznają to za wskazane organy lub osoby uprawnione do jego zwoływania.
Zgromadzenie zwołuje się przez ogłoszenie w prasie dokonane przynajmniej na trzy tygodnie przed terminem zgromadzenia. Ponadto na żądanie akcjonariusza, który złoży w spółce przynajmniej jedną akcję, należy powiadomić go listem poleconym o terminie, porządku obrad, a następnie o uchwałach powziętych przez zgromadzenie.
Głosowanie na walnym zgromadzeniu jest jawne. Tajne głosowanie zarządza się przy wyborach oraz nad wnioskami o usunięcie władz spółki lub likwidatorów, o pociągnięcie ich do odpowiedzialności, oraz w sprawach osobistych. Ponadto tajne głosowanie należy zarządzić na żądanie choćby jednego z obecnych. Co do zasady, akcja daje na walnym zgromadzeniu jeden głos, chyba że chodzi o akcje uprzywilejowane co do głosu albo że statut wprowadza ograniczenia co do liczby głosów akcjonariuszy mających większą liczbę akcji.
Walne Zgromadzenie, jeśli kodeks lub statut nie stanowią inaczej otwiera prezes rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej albo ich zastępcy, a następnie wybiera się przewodniczącego, którym może być tylko osoba uprawniona do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu. Uchwały zgromadzenia powinny być protokołowane przez notariusza pod rygorem nieważności.
Rozwiązanie i likwidacja spółki
Rozwiązanie spółki, tj. zakończenie jej istnienia, powodują :
1. przyczyny przewidziane w statucie, np. upływ czasu, na który spółkę utworzono, lub osiągnięcie jej celów
2. uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki lub o przeniesieniu siedziby spółki lub zakładu głównego za granicę
3. ogłoszenie upadłości spółki
4. inne przyczyny prawem przewidziane
Rozwiązanie spółki następuje dopiero po przeprowadzeniu likwidacji, czyli postępowania, którego celem jest zakończenie interesów bieżących spółki, ściągnięcie wierzytelności, wypełnienie zobowiązań i spieniężenie majątku spółki. Przeprowadzenie likwidacji jest bezprzedmiotowe w przypadku, gdy przyczyną rozwiązania spółki jest ogłoszenie upadłości.
Wtedy bowiem prowadzi się postępowanie upadłościowe, a wykreślenie spółki z rejestru następuje po jego ukończeniu.
Spółka w likwidacji zachowuje osobowość prawną, a fakt wszczęcia postępowania zostaje ujawniony w KRS, oraz w firmie spółki przez użycie dodatku „w likwidacji”.
Wpisy do rejestru :
Zawiązanie spółki do sądu rejestrowego właściwego ze względu na siedzibę spółki w celu wpisania do rejestru zgłasza zarząd.
Zgłoszenie spółki akcyjnej do sądu rejestrowego powinno zawierać :
1. firmę, siedzibę i adres spółki albo adres do poręczeń
2. przedmiot działalności spółki
3. wysokość kapitału zakładowego, liczbę i wartość nominalną akcji
4. wysokość kapitału docelowego, jeżeli statut to przewiduje
5. liczbę akcji uprzywilejowanych i rodzaj uprzywilejowania
6. wzmiankę, jaką część kapitału zakładowego została pokryta przed zarejestrowaniem
7. nazwiska i imiona członków zarządu oraz sposób reprezentowania spółki
8. nazwiska i imiona członków rady nadzorczej
9. jeżeli akcjonariusze wnoszą wkłady niepieniężne – zaznaczenie tego
10. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony
11. jeżeli statut wskazuje pismo do ogłoszeń spółki – oznaczenie tego pisma
12. jeżeli statut przewiduje przyznanie uprawnień osobistych określonym akcjonariuszom lub tytuły uczestnictwa w dochodach lub majątku spółki nie wynikające z akcji – zaznaczenie tych okoliczności
Do zgłoszenia spółki należy dołączyć :
1 statut
2 akty notarialne o zawiązaniu spółki i objęciu akcji
3 oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wymagane statutem wpłaty na akcje oraz wkłady niepieniężne zostały dokonane zgodnie z prawem
4 potwierdzony przez bank lub dom maklerski dowód wpłaty na akcje, dokonanej na rachunek spółki w organizacji, w przypadku rejestracji, należy dołączyć oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wniesienie tych wkładów do spółki jest zapewnione
5 dokument stwierdzający ustanowienie organów spółki z wyszczególnieniem ich składu osobowego
6 zezwolenie lub dowód zatwierdzenia statutu przez właściwy organ władzy publicznej, jeżeli są one wymagane do powstania spółki
7 oświadczenie, o którym mowa w art.310 § 2 , jeżeli zarząd złożył takie oświadczenie
Jeżeli w terminie sześciu miesięcy od daty sporządzenia statutu spółka nie została zgłoszona do zarejestrowania lub jeżeli postanowienie sądu odmawiające zarejestrowania stało się prawomocne, zarząd powinien niezwłocznie zawiadomić o tym przez ogłoszenie osoby mające interes prawny oraz zarządzić zwrot wpłaconych sum i wkładów niepieniężnych.
Gdy spółka nie posiada zarządu , zwrotu wkładów dokonują założyciele
Po zarejestrowaniu spółki zarząd powinien w terminie dwóch tygodni złożyć we właściwym urzędzie skarbowym poświadczony przez siebie odpis statutu spółki ze wskazaniem sądu, w którym spółka została zarejestrowana, oraz daty i numeru rejestracji
Z tytułu sporządzenia aktu notarialnego statutu spółki akcyjnej pobierana jest przez notariusza opłata notarialna. Wysokość jej jest ustalana procentowo od wysokości kapitału założycielskiego.
Opłaty :
Podatek od czynności cywilnoprawnych
Od umowy spółki pobierany jest zgodnie z art.1 ust.1 lit. k ustawy z dnia 09-09-2000 r
o podatku od czynności cywilno prawnych (Dz.U.Nr86,poz959) podatek
Wysokość podatku uzależniona jest od wysokości kapitału założycielskiego i wynosi :
- Do 2000 zł 1 %
Od 2000 zł Do 3000zł 200zł + 0,5 % nadwyżki ponad 2000 zł
Ponad 3000 zł ----- 250zł +0,1%nadwyżki ponad 3000 zł
Należy przy tym pamiętać, że podatkowi temu podlega nie tylko umowa spółki ale także zmiana tej umowy, jeżeli powoduje podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Podstawą opodatkowania przyjmowaną do obliczenia podatku w przypadku umowy spółki jest wartość wkładów wniesionych do majątku spółki albo wartość kapitału zakładowego(akcyjnego).
Obowiązek podatkowy w przypadku zawarcia umowy spółki powstaje z chwilą dokonania czynności prawnej (zawarcia umowy).
Podatnik zobowiązany jest bez wahania organu podatkowego złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.
Jeżeli umowa spółki została sporządzona w formie aktu notarialnego wówczas notariusz dokonuje obliczenia, pobrania i wpłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (sporządzenia umowy). W takiej sytuacji pobór podatku następuje bezpośrednio przy sporządzaniu aktu notarialnego
Opłata notarialna :
Umowa spółki akcyjnej powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego. W takiej sytuacji obok podatku od czynności cywilnoprawnych uiścić należy także opłatę notarialną.
Wysokość taksy notarialnej od sporządzenia umowy spółki w formie aktu notarialnego jest uzależniona od wartości przedmiotu czynności cywilnoprawnej, czyli w tym przypadku od wysokości kapitału zakładowego.
Wysokość maksymalnego wynagrodzenia notariusza zgodnie z §2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 12-04-1991r. W sprawie taksy notarialnej (DZ.U. Nr33,poz.146 z późn.zm.).
Podatek VAT :
Z tytułu sporządzenia aktu notarialnego notariusz poza opłatą notarialną i podatkiem od czynności cywilnoprawnych pobierze również podatek od towarów i usług od świadczonej przez niego usługi.
Wysokość tego podatku wynosi 7% od wartości taksy notarialnej pobranej przez notariusza.
Wysokość tego podatku określona jest w rozporządzeniu Ministra Finansów z 22-12-1999 r w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym (Dz.U.Nr109,poz 1245późn.zm.)
Zezwolenia i koncesje :
Koncesja udzielana jest na czas oznaczony nie dłuższy niż 50 lat i nie krótszy niż 2 lata. Organ udzielający koncesji może w niej określić szczególne warunki wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją.
Wniosek o udzielenie koncesji powinien zawierać :
1. oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres
2. numer w rejestrze przedsiębiorstw
3. określenie rodzaju i zakresu wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być udzielona koncesja.
Przed podjęciem decyzji o udzieleniu koncesji organ koncesyjny może :
1. wezwać wnioskodawcę do uzupełnienia w wyznaczonym terminie brakującej dokumentacji poświadczającej, że spełnia on warunki określone przepisami prawa, do wykonania określonej działalności gospodarczej
2. dokonać kontrolnego sprawdzania faktów podanych przez zainteresowanego w wniosku o udzielenie koncesji w celu stwierdzenia, czy przedsiębiorca spełnia warunki wykonywania działalności objętej koncesją
W przypadku, gdy organ koncesyjny przewiduje udzielenie ograniczonej liczby koncesji, o możliwość uzyskania koncesji ogłasza w monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz w dzienniku o zasięgu ogólnokrajowym.
Ogłoszenie to powinno zawierać :
1. określenie przedmiotu i zakresu działalności gospodarczej, na którą ma być wydana koncesja
2. szczególne warunki wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być wydana koncesja , o ile organ koncesyjny przewiduje określenie w koncesji szczególnych warunków wykonywania działalności gospodarczej
3. termin składania wniosków o udzielenie koncesji
4. wymagane dokumenty i informacje dodatkowe
Jeżeli wnioski złożyło kilku przedsiębiorców, organ koncesyjny prowadzi jedno postępowanie , w ramach którego przeprowadza rozprawę administracyjną.
W przypadku, o którym mowa wyżej ,przedsiębiorca przekazujący informacje mające istotne znaczenie dla jego pozycji konkurencyjnej na rynku może zgłosić uzasadniony wniosek, aby informacjom tym nadana była klauzula poufności.
Informacjom nadawana jest klauzula poufności pod warunkiem, że przedsiębiorca :
1. przekazując informacje uzasadni swoje żądanie
2. z przekazanych informacji sporządzi streszczenie, które może zostać udostępnione innym uczestnikom postępowania
Informacje, którym nadano klauzulę poufności ,nie mogą być udostępniane innym uczestnikom postępowania bez zgody przedsiębiorcy przekazującego informacje
Organ koncesyjny może odmówić udzielenia koncesji lub ograniczyć jej zakres w stosunku do wniosku o udzielenie jej :
1. gdy przedsiębiorca nie spełnia warunków wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją
2. ze względu na zagrożenie obronności lub bezpieczeństwa Państwa
3. ze względu na inny ważny interes publiczny
4. jeżeli w wyniku przeprowadzonej rozprawy, udzielono koncesji innemu przedsiębiorcy lub przedsiębiorcom
Organ koncesyjny jest upoważniony do kontroli działalności gospodarczej w zakresie :
1. zgodności wykonywanej działalności z udzieloną koncesją
2. przestrzegania warunków wykonywania działalności gospodarczej
Przedsiębiorca, który zamierza podjąć działalność gospodarczą w dziedzinie podlegającej koncesjonowaniu, może ubiegać się o przyrzeczenie wydania koncesji, zwane ”promesą”
W promesie można uzależnić udzielenie koncesji od spełnienia warunków wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesji
W postępowaniu o udzielenie promesy stosuje się przepisy dotyczące udzielenia koncesji
W promesie ustala się okres jej ważności, z tym że nie może on być krótszy niż sześć miesięcy.
W okresie ważności promesy nie można odmówić udzielenia koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej określonej w promesie chyba że :
1. uległy zmianie dane zawarte we wniosku o udzielenie promesy, albo wnioskodawca nie spełnił wszystkich warunków podanych w promesie
Zezwolenia:
Uzyskanie zezwolenia wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie określonym w przepisach odrębnych ustaw.
Organ zezwalający wydaje zezwolenie po stwierdzeniu, że spełnione zostały wymagane prawem warunki wykonywania działalności gospodarczej w dziedzinie objętej obowiązkiem uzyskania zezwolenia.
Przed podjęciem decyzji w sprawie wydania zezwolenia organ zezwalający :
1. wzywa wnioskodawcę do uzupełnienia w wyznaczonym terminie brakującej dokumentacji poświadczającej, że spełnia on warunki określone przepisami prawa, wymagane do wykonywania określonej działalności gospodarczej
2. może dokonać kontrolnego sprawdzenia faktów podanych we wniosku o udzielenie zezwolenia w celu stwierdzenia, czy przedsiębiorca spełnia warunki wykonywania działalności gospodarczej objętej zezwoleniem
W przypadku, gdy wydanie zezwolenia na wykonywanie działalności gospodarczej wszystkim wnioskodawcom spełniającym warunki nie jest możliwe – zgodnie z obowiązującymi przepisami regulującymi wykonywanie danego rodzaju działalności gospodarczej – organ zezwalający przeprowadza rozprawę administracyjną.
Wydawanie, odmowa i cofnięcie zezwolenia następuje w drodze decyzji administracyjnej.
Zezwolenia wydaje się na czas nieoznaczony.
Zezwolenie może być wydane na czas oznaczony :
1. na wniosek przedsiębiorcy
2. jeżeli przepisy tak stanowią
Wpis do rejestru :
Zgodnie z art. 19 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym wniosek o wpis do rejestru składa się na urzędowym formularzu wraz z wymaganymi dokumentami. Do wniosku o wpis podmiotu podlegającego obowiązkowi wpisu dołącza się uwierzytelnienie notarialne albo złożone przed sędzią lub upoważnionym pracownikiem sądu wzory podpisów osób upoważnionych do reprezentowania tego podmiotu.
Wzór formularza wniosku o rejestrację podmiotu w rejestrze przedsiębiorców – spółka akcyjna , oznaczony jest symbolem KRS- W4
Zgłoszenie w Urzędzie Statystycznym :
Przedsiębiorcy są zobowiązani do posiadania numeru identyfikacyjnego krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej i posługiwania się nim przy przekazywaniu informacji wykorzystywanych dla celów statystycznych. Krajowy rejestr urzędowy podmiotów gospodarki narodowej obejmuje osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą oraz ich jednostki lokalne. Jest on prowadzony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sposób zinformatyzowany i nosi skróconą nazwę REGON
Podstawa prawna: art.30 ustawy z 29-06-1995r o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88, poz439 z późn. zm) oraz Rozporządzenie Rady Ministrów z 27-07-1999 r w sprawie sposobu i metodologii prowadzenia i aktualizacji rejestru podmiotów gospodarki narodowej, w tym wzorów wniosków, ankiet i zaświadczeń, oraz szczegółowych warunków i trybu współdziałania służb statystyki publicznej z innymi organami prowadzącymi urzędowe rejestry i systemy informacyjne administracji publicznej (Dz. U. Nr69, poz763)
W rejestrze podmiotów za osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą uznaje się osobę której działalność jest wpisana do ewidencji działalności gospodarczej lub na której prowadzenie została udzielona koncesja lub zezwolenie, oraz inną osobę prowadzącą działalność na własny rachunek w celu osiągnięcia zysku, w tym jako uboczne zajęcie
zarobkowe nie podlegające wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, a także osobę prowadzącą indywidualne gospodarstwo rolne.
Czynności wymagane do uzyskania REGON-u :
Zgłoszenia należy dokonać w Urzędzie Statystycznym w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zaświadczenia o wpisu do rejestru.
W celu uzyskania numeru REGON przedsiębiorca powinien osobiście lub przez pełnomocnika zgłosić się do Urzędu Statystycznego właściwego z uwagi na miejsce prowadzenia działalności.
Urzędy udostępniają w swoich siedzibach druki wniosków i przyjmują wnioski o wpis do rejestru podmiotów od przedsiębiorców mających siedzibę lub miejsce zamieszkania w województwie ,na którego terenie działają. Druki wydawane są nieodpłatnie, nie pobiera się także opłat za przyjęcie wniosku.
Wpis przedsiębiorcy do rejestru następuje na podstawie wniosku składanego przez przedsiębiorcę na formularzu RG-1 ” Wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej lub zmianę cech objętych wpisem” Jest to jednolity wzór wniosku, obowiązujący na terenie całego kraju.
Wymagane dokumenty przy wystąpieniu o nadanie REGON :
Spółka akcyjna:
-wyciąg , odpis lub zaświadczenie o wpisie do Krajowego Rejestru Sądowego z wpisanym pełnym adresem siedziby spółki
- wypełniony wniosek RG-1
Założenie rachunku bankowego :
Założenie rachunku bankowego jest dla wielu przedsiębiorców obowiązkowe. Są oni zobligowani do bezgotówkowego obrotu na mocy ustawy o prawo działalności gospodarczej
Czynności związane z założeniem rachunku bankowego :
Założenie rachunku bankowego oznacza konieczność podpisania umowy z bankiem. Bank żąda z reguły przedstawienia oryginałów oraz sporządzenia kopii wszelkich możliwych dokumentów uzyskanych w trakcie rejestracji firmy.
Należy szczegółowo zapoznać się z treścią umowy. Jeżeli umowa odsyła do innych dokumentów, takich jak regulaminy, ogólne warunki, uchwały organów banku itp., należy zażądać udostępnienia tych dokumentów oraz zapoznać się z ich treścią.
Załącznikiem do umowy rachunku bankowego będzie karta wzorów podpisów osób upoważnionych do dysponowania rachunkiem ( trzeba mieć przy sobie pieczątkę). Osoby te mogą skreślić podpisy w obecności urzędnika bankowego
Banki mogą pobierać opłaty za:
1) założenie rachunku
2) wystawienie książeczki czekowej
3) prowadzenie rachunku
4) dokonywanie przelewów
5) dokonywanie wpłat gotówkowych
inne usługi świadczone klientowi
Środki zgromadzone na rachunku firmy mogą być oprocentowane, ale niektóre banki umawiają się, że środki nie są oprocentowane. Przy dokonywaniu wyboru banku należy również brać pod uwagę ryzyko jego upadłości.
Korzystanie z rachunku bankowego może łączyć się także z uprawnieniem do kredytu lub salda debetowego na podstawie odrębnych umów.
Zgłoszenie w Urzędzie Skarbowym :
Przedsiębiorcy będący podatnikami podlegają obowiązkowi ewidencyjnemu oraz otrzymują numer identyfikacji podatkowej NIP. Ewidencji dokonują organy podatkowe.
Podatnicy zobowiązani są do dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego odpowiadającego szczególnym wymaganiom określonym w ustawie.
Przedsiębiorca zobowiązany jest informować organ podatkowy bez wezwania o umowach zawartych z osobami zagranicznymi.
Przedsiębiorca będący podatnikiem, jest obowiązany wyznaczyć osoby, do których obowiązków należy obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot, oraz zgłosić imiona, nazwiska i adresy tych osób.
Numer Identyfikacji Podatkowej (NIP) :
Zgodnie z art.2 ustawy z 13-10-1995r o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. Nr142, poz. 702 z późn. zm.) osoby fizyczne , prawne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, podlegają obowiązkowi ewidencyjnemu oraz otrzymują numery identyfikacji podatkowej, zwanej „NIP”
Ewidencji podatników, płatników podatników i składek ubezpieczeniowych dokonują urzędy skarbowe
W sprawach dotyczących nadania podatnikowi NIP –u właściwymi urzędami skarbowymi są :
1) dla podatników podatku od towarów i usług, nie korzystających ze zwolnienia od tego podatku – urząd skarbowy właściwy w sprawach podatku od towarów i usług
Zgodnie z art. 5 ustawy podatnicy są obowiązani do dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego.
Zgłoszenia identyfikacyjnego dokonuje się jednokrotnie, bez względu na rodzaj oraz liczbę opłacanych przez podatnika podatków, formę opodatkowania, liczbę oraz rodzaje prowadzonej działalności gospodarczej oraz liczbę prowadzonych przedsiębiorstw.
Zgłoszenie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych
Podatnik rozpoczynający działalność poza zgłoszeniami w urzędzie skarbowym obowiązany jest również do dokonania zgłoszenia w ZUS.
Obowiązek ten wynika z przepisów ustawy z 13 października 1998r o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy z 06 lutego 1997r o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.
Płatnicy składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne dokonują tzw. zgłoszenia płatnika składek.
Płatnik składek jest obowiązany złożyć zgłoszenie w terminie siedmiu dni od :
1. daty zatrudnienia pierwszej osoby fizycznej lub powstania stosunku prawnego uzasadniającego objęcie ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi pierwszej osoby.
Adam Mickiewicz "Dziady część III"