Wyszukiwarka:
Artykuły > Studia >

Sfera stosunków gospodarczych nie jest obca żadnej z gałęzi prawa. Termin „prawo gospodarcze”

Sfera stosunków gospodarczych nie jest obca żadnej z gałęzi prawa. Termin „prawo gospodarcze” jest terminem niejednoznacznym. Najczęściej teoretycy prawa uważają prawo gospodarcze jako jedną z podstawowych gałęzi prawa. Inni teoretycy uważają, że dotąd nie stworzono jednolitej koncepcji prawa gospodarczego jako odrębnej gałęzi prawa. Nie ma oczywiście przepisów proceduralnych prawa gospodarczego w postaci kodeksu gospodarczego. Prawo gospodarcze jest, więc uważane jako jedną z dyscyplin naukowych, albo dyscyplin dydaktycznych. Kształtowanie się prawa gospodarczego w Polsce. W ramach prawa administracyjnego pod koniec lat 60-ych w różnych ośrodkach dydaktycznych działających w systemie nakazowo rozdzielczym zostało wydzielone tzw. prawo zarządzania gospodarką narodową, czyli wydzielono nową część prawa adm. regulującą stosunki gospodarcze i tą część nową, która nie regulowała stosunków obywatel organ adm. państwowej określono prawem zarządzania gospodarką narodową. Pod koniec lat 80-tych prawo zarządzania gospodarką narodową zaczęto określać mianem publicznego prawa gospodarczego. Publiczne prawo gospodarcze to takie prawo, które reguluje stosunki gospodarcze za pomocą metody jednostronnej, administracyjno-prawnej, gdzie organy administracji wykorzystują swoje władztwo w stosunkach pomiędzy innymi podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą. W analogicznych latach w ramach prawa cywilnego dla potrzeb dydaktycznych wydzielono normy, które zaczęto określać mianem prawa obrotu uspołecznionego. Należy zwrócić uwagę, że w omawianych latach gospodarkę dzielono na uspołecznioną, czyli państwową i spółdzielczą oraz na nieuspołecznioną, czyli rzemiosło, drobny handel itp. Po zniesieniu tego podziału w/w normy zaczęto nazywać prawem obrotu gospodarczego. Obecnie prawo obrotu gospodarczego nazywane jest prywatnym prawem gospodarczym. Podsumowując- prawo gospodarcze nie jest oddzielną gałęzią prawa. Na prawo gospodarcze składają się niejako dwa człony –publiczne prawo gospodarcze-regulowane metodą jednostronną, administracyjną i prywatne prawo gospodarcze regulowane normami dwustronnymi, gdzie istnieje równorzędność partnerów stosunków gospodarczych. Podział taki jest w gruncie rzeczy podziałem uproszczonym. Nie można prawa gospodarczego wydzielić jako oddzielnej gałęzi prawa z tego powodu, że oddzielną gałąź prawa wydziela się wtedy, gdy można w sposób jednolity, jednorodny za pomocą jednej metody regulować stosunki prawne. W przypadku prawa gospodarczego widać wyraźnie, że te stosunki są regulowane za pomocą norm prawa cywilnego jak również norm prawa administracyjnego. Przedmiot (zakres) publicznego prawa gospodarczego. Pod koniec lat 80-tych prof. Kosikowski wyodrębnił 6 podstawowych części publicznego prawa gospodarczego 1. Prawo o ustroju gospodarczym państwa – w skład tej części wchodzi prawo publiczne ochrony przekształceń własnościowych w gospodarce, prawo programowania i planowania gospodarczego, prawo-kompetencje organów państwa i administracji gospodarczej. 2. Prawo o ustroju i zasadach funkcjonowania podmiotów gospodarczych w stosunkach z państwem-w ramach tej części mieści się problematyka prawa państwowych i komunalnych przedsiębiorców, prawo kontroli i nadzoru nad tymi podmiotami, kwestia koordynacji inwencji działalności gospodarczej wykonywanej przez pozostałych przedsiębiorców. 3. Prawo ingerencji państwa na rynku towarowym - w ramach tej części mieści się prawo o cenach, prawo reglamentacji, prawo ochrony konkurencji, prawo antymonopolowe itd. 4. Prawo ingerencji państwa na rynku kapitałowym – w tej części mieszczą się takie zagadnienia jak publiczne prawo bankowe, prawo dewizowe, prawo publiczne papierów wartościowych itd. 5. Prawo ingerencji państwa na rynku pracy – na tą część składa się prawo regulujące zatrudnienie, zwalczanie bezrobocia, prawo ingerencji płacowej, prawo ingerencji w zakresie BHP itd. 6. Prawo ingerencji państwa na rynku międzynarodowym – gdzie można wyszczególnić prawo handlu zagranicznego, prawo inwestycji zagranicznych, prawo międzynarodowej współpracy gospodarczej, walutowej itd. Według Kosikowskiego publiczne prawo gospodarcze z wydzielonymi sześcioma częściami to nic innego jak prawo ustroju gospodarki, prawo ingerencji państwa w gospodarowanie. Źródła prawa gospodarczego publicznego. Źródła prawa gospodarczego są takie same jak źródła prawa powszechnego. Od 1981r obowiązuje zasada tego rodzaju, że źródła prawa mogą być wydawane na podstawie ustaw i w celu wykonania ustaw. Źródła prawa gospodarczego, administracyjnego, czy prywatnego są podobne. Tym źródłem prawa jest zawsze sformalizowany akt władzy państwowej, który zawiera przepisy prawa. Te przepisy prawne muszą być wydawane w oparciu o przepisy powszechnie obowiązujące. W związku z tym muszą być one zawarte w aktach ustawodawczych, albo niższej rangi, ale wydawanych na podstawie ustawy i w celu wykonania ustawy. Podstawowym źródłem prawa jest konstytucja z 1997r. Następnym źródłem prawa są ustawy zwykłe Kolejnym źródłem prawa są ratyfikowane umowy międzynarodowe Źródłem prawa w dalszej kolejności są rozporządzenia Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów wydawane na podstawie ustaw i w celu wykonania ustaw i w końcu źródłem prawa są akty prawa miejscowego. Charakterystyczne dla tych źródeł prawa jest to, że tworzą one hierarchicznie zbudowany system. Każde źródło ma swoje miejsce, a akt niższego rzędu nie może być sprzeczny z aktem wyższego rzędu. Żeby te normy prawne mogły obowiązywać muszą być ogłoszone. Ogłaszane są one w Dzienniku Ustaw, Monitorze Polskim, albo w dziennikach urzędowych, resortowych. W poprzednim systemie gospodarczym (scentralizowanym, nakazowo rozdzielczym) źródłami prawa nie były źródła prawa powszechnie obowiązujące, tylko tak zwane akty prawa wewnętrznego. Ustaw nie było, jedynie dekrety z mocą ustawy. Wydawane były nie rozporządzenia, a uchwały Rady Ministrów, które były samoistne, bez podstawy ustawowej. Obecnie obok źródeł prawa powszechnie obowiązującego jest również prawo wewnętrzne. Prawo wewnętrzne tworzą uchwały Rady Ministrów, zarządzenia premiera i zarządzenia ministrów, ale wydawane na podstawie ustaw. Oprócz tego istnieje również prawo powielaczowe, czyli tzw. akty kierownictwa wewnętrznego. Na prawo powielaczowe składają się akty instrukcyjne, okólniki, pisma okólne, wytyczne, polecenia służbowe itd. Są to akty prawne wydawane bez upoważnienia ustawowego, czyli samoistne akty prawne wydawane przez Radę Ministrów, naczelne organy administracji państwowej itd. Należy również wspomnieć o normach, regułach i zasadach poza systemowych, do których to przepisy prawne w sposób pośredni, albo bezpośredni odsyłają. W szczególności trzeba wskazać tutaj na takie normy jak normy moralne, normy zwyczajowe, normy obyczajowe a w szczególności wśród tych norm zasady współżycia społecznego. Do norm zasad i reguł poza systemowych należy również zaliczyć zasady prakseologiczne, czyli zasady sprawnego kierowania, zarządzania itd., normy techniczne, zwłaszcza normy jakościowe, normy pracy, normy wiedzy. W polskim systemie prawnym zwyczaje nie mają charakteru norm prawnych, czyli nie są źródłami prawa. Mają one znaczenie tylko wtedy, kiedy przepis prawny każe je uwzględniać. Najczęściej odesłania do norm zwyczajowych możemy znaleźć w kodeksie cywilnym. Nie są również źródłami prawa orzeczenia sądowe, czy orzeczenia arbitrażowe, czy sądów polubownych. Istotną rolę mają tylko orzeczenia Sądu Najwyższego, bo one odgrywają dużą rolę w kształtowaniu sposobu stosowania prawa i wykładni prawa, a obowiązują tylko wtedy, gdy są wpisane do Księgi Zasad Prawnych. Obowiązują one tylko sądy, które, na co dzień stosują prawo. Podstawowe źródła prawa gospodarczego. 1. Kodeks cywilny z 1964r. z wieloma zmianami. 2. Ustawa – Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi z 1997r. 3. Ustawa – O zamówieniach publicznych z 1994r. 4. Ustawa – O ochronie obrotu gospodarczego i zmianie niektórych przepisów prawa karnego z 1994r. 5. Ustawa – O rachunkowości z 1994r. 6. Ustawa – O biegłych rewidentach z 1994r. 7. Ustawa – O przedsiębiorstwach państwowych z 1981r. jednolity tekst z 1991r. 8. Ustawa – O samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego z 1981r. 9. Ustawa – O działalności gospodarczej z 1988r. zawierała sprzeczne rozwiązania z ówczesną Konstytucją, przetrwała do 1999r. 10. Ustawa – Prawo działalności gospodarczej z 1999r. 11.19. 11. Ustawa – O prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych z 1990r. uchylona w 1996r. 12. Ustawa – O komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych z 1996r. 13. Ustawa – Ordynacja podatkowa z 1997r. 14. Ustawa – O rzemiośle z 1989r. 15. Ustawa – O izbach gospodarczych z 1989r. 16. Ustawa – Prawo bankowe z 1997r. 17. Ustawa – Prawo dewizowe z 1998r. 18. Ustawa – Kodeks celny z 1997r. 19. Ustawa – O zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 1993r. 20. Ustawa – O narodowych Funduszach Inwestycyjnych z 1993r. 21. Ustawa – O Krajowym rejestrze Sądowym z 1997r. 22. Rozporządzenie Prezydenta RP – Prawo upadłościowe z 1934r. 23. Ustawa – Kodeks spółek handlowych z 2000r. 24. Ustawa – Prawo spółdzielcze z 1982r. tj. 1985r. 25. Ustawa – Prawo o stowarzyszeniach z 1989r. 26. Ustawa – O fundacjach z 1984r. 27. Ustawa – O ochronie konkurencji i konsumentów z 2000r. 28. Ustawa – O gospodarce nieruchomościami z 1997r. 29. Ustawa – O specjalnych strefach ekonomicznych z 1994r. Zasady organizacji i funkcjonowania gospodarki. - Ogólna charakterystyka działalności gospodarczej Ustawa o działalności gospodarczej z 1988r. w sposób pionierski na ówczesne czasy wprowadziła trzy podstawowe zasady: 1. Zasadę wolności gospodarczej-jako podstawową zasadę ustroju gospodarczego RP 2. Zasadę równości wszystkich podmiotów gospodarczych podejmujących i wykonujących działalność gospodarczą. 3. Zasadę konkurencji w gospodarce. Ad1. Dotychczasowy system gospodarczy charakteryzował się tym, że nie sprzyjał wyzwoleniu aktywności w sferze gospodarczej. Zasada wolności gospodarczej obowiązująca w Polsce międzywojennej na mocy ustawy z 1927r. Prawo przemysłowe w 1945r. została uchylona. Wprowadzono centralne planowanie, scentralizowany system zarządzania. Nie było wolności gospodarczej. Monopol na wszystko miało państwo i preferowane były podmioty państwowe. W niewielkim stopniu pozwolono działać spółdzielniom i rzemiosłu. Wszystko, co w gospodarce się odbywało było na zasadzie uznaniowości, a mianowicie monopolizacja działalności gospodarczej, jednostronny sposób regulacji stosunków gospodarczych, uchylenie w olbrzymim zakresie umów cywilno-prawnych w gospodarce i aktów dwustronnych spowodowały zanik przedsiębiorczości. W 1988r. została wydana ustawa o działalności gospodarczej. Oprócz wspomnianych trzech podstawowych zasad wprowadziła również uniwersalną zasadę – to, co nie zabronione, jest dozwolone. Ad3. Zasada konkurencji polega na tym, że każdy podmiot gospodarczy powinien konkurować z innymi podmiotami gospodarczymi po to żeby obywatele, konsumenci mieli z tego pożytek. W pewnych sytuacjach państwo może wprowadzić zakaz konkurencyjności. Szereg przepisów prawnych zakaz taki wprowadza i np. kodeks pracy w art.101’ mówi o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy i po ustaniu stosunku pracy. Polega to na tym, że niektórzy pracownicy oprócz zwykłej umowy o pracę podpisują umowę o zakazie konkurencji. Pracownik zobowiązuje się, że w okresie trwania stosunku pracy nie będzie podejmował działalności konkurencyjnej w stosunku do pracodawcy. Nieprzestrzeganie tego zobowiązania może rodzić konsekwencje w postaci rozwiązania umowy o pracę, roszczeń odszkodowawczych za straty, jakie zakład poniósł. Zakaz konkurencyjności obowiązuje również po ustaniu stosunku pracy. Pracownicy, których zakaz konkurencji dotyczy po ustaniu stosunku pracy otrzymują z zakładu pracy odszkodowanie w zamian za to, że nie wykorzystają informacji zdobytych w zakładzie w prowadzeniu własnej działalności lub innych podmiotów. Kodeks pracy mówi, że pracownik powinien otrzymywać w ramach odszkodowania nie mniej niż 25% swego wynagrodzenia podstawowego, a kadra kierownicza (dyrektorzy, prezesi, zastępcy dyrektorów, główni księgowi, radcowie prawni, główni specjaliści) nie mniej niż 50% swojego podstawowego wynagrodzenia. Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy może obowiązywać w różnych przedziałach czasowych np.1 rok, 2 lata, 5 lat itd. Zakaz konkurencji zawarty jest również w innych aktach prawnych np. w ustawie o przedsiębiorstwach państwowych, kodeksie handlowym, kodeksie spółek handlowych, prawie spółdzielczym. Wymienione akty prawne nie dają określenia pojęcia – zakaz konkurencji. Jedyny akt prawny, który pośrednio dotyczy tej problematyki to ustawa O zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Należy wspomnieć, że o zakazie konkurencji mówi się również w ustawie o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, dotyczy to przede wszystkim posłów i senatorów. Składają oni oświadczenia o tym, że nie będą oni podczas pełnienia mandatu prowadzić działalności gospodarczej, wykorzystywali takich, czy innych informacji, których posiadanie weszli w związku z pełnieniem mandatu. Przepisy ustawy prawo działalności gospodarczej nie mają zastosowania do działalności wytwórczej w rolnictwie (uprawy rolne, hodowla zwierząt), ogrodnictwie, warzywnictwie, w leśnictwie, w rybactwie śródlądowym. Przepisy te nie mają również zastosowania w zakresie wynajmowania przez rolników pokoi i miejsc na ustawienie namiotów, sprzedaży posiłków domowych i innych usług związanych z pobytem turystów (agroturystyka). Nie prowadzą również działalności gospodarczej przedstawiciele zawodów prawniczych, a więc adwokaci, radcowie prawni i notariusze. W listopadzie 2000r. Dokonano zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zmiana polegała na tym, że ustawa ta od 01.01.2001r. nie zawiera terminu – wolny zawód. Do momentu dokonania zmiany, wolnym zawodem były przychody z osobiście wykonywanej działalności takich podmiotów, jak lekarzy wszystkich specjalności, techników dentystycznych, położnych, pielęgniarek, prawników, ekonomistów, inżynierów, architektów, geodetów, rzeczników patentowych, tłumaczy, księgowych itd. Wyeliminowano pojęcie wolnego zawodu jako podstawy do rozliczeń ze skarbem państwa na zasadzie uzyskiwania przychodu z działalności wykonywanej osobiście. W związku z tym, w przypadku tych podmiotów, które traktowane były kiedyś jako wolne zawody, jeżeli prowadzą działalność, to przychód ten jest traktowany jako przychód z działalności gospodarczej. Natomiast nie jest działalnością gospodarczą osobiście wykonywana praca nie na rachunek własny, ale na rachunek klienta. Taką pracę wykonują adwokaci, radcowie prawni, notariusze. W związku z tym przedstawiciele zawodów prawniczych nie są w rozumieniu ustawy prawo działalności gospodarczej przedsiębiorcami i dlatego ustawa ta ich nie dotyczy. Pozostali przedstawiciele wolnych zawodów ze względu na to, że prowadzą działalność na własny rachunek są przedsiębiorcami. - Pojęcie działalności gospodarczej. Pojęcie działalności gospodarczej zostało zdefiniowane w ustawie, z 1988r. o działalności gospodarczej. Zgodnie z tą ustawą, działalność gospodarcza, była to pewna aktywność, pewna przedsiębiorczość podejmowana przez określone podmioty w celach zarobkowych, czyli dla osiągnięcia zysku. W wyniku prowadzonej działalności gospodarczej musiały powstawać nowe dobra i usługi, a charakterystyczne dla tej działalności miało być to, że była prowadzona na własny rachunek. Do działalności gospodarczej ustawa ta zaliczała – działalność produkcyjną, usługową, handlową i budowlaną. Wprowadzone zostało pojęcie podmiotu gospodarczego, które obecnie określa się jako przedsiębiorca. Pojęcie działalności gospodarczej zostało na nowo określone w ustawie z 1999r. prawo działalności gospodarczej. Ustawa ta rozszerza pojęcie działalności gospodarczej. Mianowicie, działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, działalność handlowa, budowlana, usługowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Działalnością gospodarczą jest także działalność polegająca na poszukiwaniu, wydobywaniu i eksploatacji zasobów naturalnych. Poza zasadą wolności gospodarczej, prawnej równości przedsiębiorców omawiana ustawa wprowadza jeszcze inne zasady takie jak: uczciwej konkurencji, ochrony słusznych interesów konsumentów, a także zasadę przestrzegania dobrych obyczajów w obrocie gospodarczym. Ustawa z 1999r. Reguluje podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej przez podmioty polskie, podmioty zagraniczne, a także reguluje zasady zrzeszania się przedsiębiorców. Nie reguluje natomiast zasady tworzenia przedstawicielstw i różnych oddziałów przedsiębiorstw zagranicznych w Polsce. Działalność gospodarcza, jak już wspomniano, musi być prowadzona w sposób zorganizowany i ciągły. W związku z powyższym nie jest działalnością gospodarczą działalność uboczna. Omawiana ustawa definiuje pojęcie przedsiębiorcy. Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna (samodzielnie może występować w obrocie gospodarczym, ma zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych, zdolność sądową, zdolność upadłościową), nie mająca osobowości prawnej spółka Prawa handlowego, czyli spółka jawna i komandytowa oraz wspólnicy spółki cywilnej (dawniej spółka, obecnie wspólnicy spółki).Każdy przedsiębiorca musi uzyskać wpis do Rejestru Przedsiębiorców. Zasady wpisu do Rejestru Przedsiębiorców określa odrębna ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym. Ta ustawa zawiera trzy takie rejestry – Rejestr przedsiębiorców, Rejestr zakładów opieki zdrowotnej, fundacji, stowarzyszeń itd., Rejestr niewypłacalnych dłużników. Ustawa prawo działalności gospodarczej obowiązuje od 01.01.2001r. W tym samym terminie zaczęły obowiązywać ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym i kodeks spółek handlowych. Obecnie te trzy ustawy stanowią podstawę do prowadzenia działalności gospodarczej. Charakterystyczne dla ustawy prawo działalności gospodarczej jest również to, że ograniczono reglamentację działalności gospodarczej. Reglamentować można było działalność gospodarczą za pomocą koncesji i zezwoleń. Ustawa z 1988r. Wprowadziła 11 dziedzin sfer koncesjonowanych. Z biegiem czasu liczba tych dziedzin wzrosła do 27. Stara ustawa nie zawierała przepisu, że wzrost liczby koncesji może się odbyć w drodze ustawy. Ilość koncesji zwiększano w drodze rozporządzeń ministrów. Nowa ustawa ograniczyła sfery koncesjonowane początkowo do 7, a później do 8, i wyraźnie określa, że wzrost liczby koncesji może się odbyć w drodze ustawy. Tam gdzie dotychczas były koncesje, w skutek ograniczenia ich ilości są teraz zezwolenia, a tam gdzie były zezwolenia dzisiaj nie potrzeba niczego żeby prowadzić działalność gospodarczą (działalność wolna). Nowa ustawa rozszerza obowiązek posiadania rachunków bankowych przez przedsiębiorcę, Rozszerza obowiązek przeprowadzania transakcji bezgotówkowych. Wszystkie podmioty, które prowadzą księgi przychodów i rozchodów muszą prowadzić pełną księgowość, pełną rachunkowość i prowadzić transakcje bezgotówkowe. Limity wartości tych transakcji pozostają bez zmian w stosunku do poprzednich uregulowań. Początkowo objęto tą pełną księgowością te wszystkie podmioty, które były objęte kartą podatkową, czy ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Trybunał Konstytucyjny zakwestionował ten przepis i dzisiaj te podmioty nie muszą prowadzić pełnej księgowości, jeśli nie przekraczają w roku określonych przychodów. Jeżeli organ koncesyjny przewiduje przyznając jakąś koncesję, że wnioski złoży jakaś większa ilość przedsiębiorców, to wtedy musi powiadomić o tym w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, czasopiśmie o ogólnokrajowym zasięgu, a następnie przeprowadzić rozprawę administracyjną. Ustawa z 1999r. wprowadza również promesę koncesyjną. Promesa koncesyjna polega na tym, że organ państwowy przyrzeka przedsiębiorcy, że jeżeli spełni określone wymagania to w przyszłości dostanie koncesję. Otrzymanie tej koncesji gwarantuje promesa. Na podstawie promesy przedsiębiorca może prowadzić działalność gospodarczą. Przedsiębiorca nie otrzyma koncesji wtedy, gdy nie dotrzyma warunków zawartych w promesie. Promesę koncesyjną wydaje się na okres nie krótszy niż 6 miesięcy. Rozpatrywana ustawa zawiera definicję małych i średnich przedsiębiorców. Jest to istotne, dlatego, że fundusze Wspólnot Europejskich są przeznaczone dla małych i średnich przedsiębiorstw. Ustawa w sposób ramowy reguluje problematykę samorządu gospodarczego, pomimo że istnieje oddzielna ustawa o Izbach Gospodarczych. Stwierdza, że przynależność do samorządu jest dobrowolna, a nie jak poprzednio obligatoryjna. Samorząd gospodarczy, do którego przynależność jest dobrowolna nie ma żadnych uprawnień władczych w stosunku do przedsiębiorcy wykonującego określonego rodzaju działalność gospodarczą. I w końcu ostatnia nowa regulacja wprowadzona przez tą ustawę – Organy administracji rządowej i samorządowej są zobowiązane do pomagania tym wszystkim, którzy podejmują i wykonują działalność gospodarczą. Organy te mają współdziałać z przedsiębiorcami, aby ten, który podjął się wykonywania tej działalności mógł ją realizować skutecznie. Kwalifikacje osób prowadzących działalność gospodarczą. Art.10 ustawy prawo działalności gospodarczej wprowadza wymóg posiadania oprócz koncesji czy pozwolenia odpowiednich uprawnień do prowadzenia działalności gospodarczej, czyli kwalifikacji Wiąże się to z tym, że na przedsiębiorcę został nałożony obowiązek, aby działalność gospodarcza była wykonywana bezpośrednio przez osobę legitymującą się posiadaniem uprawnień zawodowych. Oznacza to, że można być np. właścicielem firmy budowlanej, i nie mieć uprawnień budowlanych. Posiadać kancelarię prawniczą, a nie być prawnikiem itd. Istnieje jednak obowiązek zatrudniania osób z odpowiednimi kwalifikacjami, które tą działalność będą prowadziły Ostatnie nowelizacje prawne ograniczają wolność gospodarczą, mianowicie Sejm zadecydował, że aptekę może posiadać tylko ten, kto posiada uprawnienia farmaceutyczne. Na tym tle powstał spór pomiędzy ustawodawcą, a lobby aptekarskim, gdyż wiele osób posiadających aptekę takich uprawnień po prostu nie ma. Ostatecznie wprowadzono rozwiązanie kompromisowe polegające na tym, że wymóg posiadania kwalifikacji farmaceutycznych dotyczy tylko tych właścicieli aptek, którzy swoją działalność rozpoczęli po wejściu nowelizacji. Reglamentacja działalności gospodarczej Przed wejściem do stosowania ustawy prawo działalności gospodarczej na określenie tej reglamentacji stosowano wiele terminów takich jak: upoważnienie, pozwolenie, zgoda, licencja, koncesja, zezwolenie itd. Od 01.01.2001r.zgodnie ze wspomnianą ustawą mamy tylko koncesję i zezwolenie. Pomimo, że taką regulację prawną wprowadzono, zdarza się, że inne ustawy stosują stare nazewnictwo np. na prowadzenie firmy ochroniarskiej wymagana jest koncesja, a osoby, które funkcje ochroniarskie wykonują posiadają licencje. Jest to jednak oznaczenie na uprawnienia zawodowego. Koncesja. W przepisach prawa brak jest legalnej definicji koncesji. Dla potrzeb dydaktycznych można sformułować taką definicję: Koncesja to zgoda wyrażona przez właściwy organ państwowy z reguły przez właściwego ministra branżowego, na podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej zastrzeżonej prawnie na rzecz państwa, innymi słowy mówiąc działalności gospodarczej objętej monopolem państwowym np. był monopol tytoniowy, spirytusowy, loteryjny itd., dzisiaj w określonym zakresie na podstawie przepisów prawnych można wyłączyć część tej działalności z monopolu państwowego i na podstawie koncesji pozwolić na jej prowadzenie przez przedsiębiorcę. Koncesje są wydawane na czas określony, nie krócej niż na 2 lata i nie dłużej niż na 50 lat. Następną cechą koncesji jest to, że wydawane są one wyłącznie na wniosek zainteresowanego podmiotu z zasady niepaństwowego. Koncesja jest decyzją administracyjną, można też powiedzieć, że jest to zezwolenie kwalifikowane. Jest to decyzja uznaniowa, czyli organ może ją wydać, albo odmówić jej wydania, może ją ograniczyć jak również może cofnąć koncesję. Postępowanie koncesyjne prowadzi się według procedury zawartej w kodeksie postępowania administracyjnego (k.p.a.). Jeżeli są jakieś odmienności w postępowaniu koncesyjnym, to wprowadzane są one przepisami szczególnymi. Przepisy szczególne regulują określone typy koncesji. Koncesję wydaje naczelny lub centralny organ administracji państwowej, a wyjątkowo organy samorządu terytorialnego. Organ, który wydał koncesję ma prawo sprawowania kontroli i nadzoru nad działalnością koncesjonowaną. Promesa koncesji. Jest to przyrzeczenie wydania koncesji przez organ państwowy. Temat omówiono w części pt. Pojęcie działalności gospodarczej. Zezwolenie. Zezwolenie to uchylenie prawnej przeszkody w wykonywaniu działalności gospodarczej dotychczas generalnie nie zakazanej, lecz której podjęcie wymaga nadzoru i kontroli ze strony państwa z uwagi na interes publiczny. Inaczej mówiąc organ administracji państwowej uprawniony do wydania zezwolenia bada czy wniosek spełnia pewne warunki prawne. Jeśli te warunki spełnia organ administracji państwowej takie zezwolenie musi wydać. Zezwolenie jest decyzją administracyjną związaną (Koncesja – uznaniową). Procedura przyznawania zezwolenia odbywa się przy wykorzystaniu przepisów k.p.a., modyfikowana przepisami szczególnymi. Zezwolenia najczęściej wydawane są przez organy gminy. O zezwolenie mogą się ubiegać podmioty państwowe oraz niepaństwowe (w przypadku koncesji podmioty niepaństwowe). Zezwolenie dotyczy działalności gospodarczej takiej, która nie jest objęta monopolem państwa. Zezwolenie wydawane jest na czas nieokreślony (koncesja na czas określony). Podobnie jak przy koncesji, przy zezwoleniach wymóg wprowadzania nowych rodzajów zezwoleń może nastąpić w drodze ustawowej. Pojęcie firmy Pod względem formalnym przez firmę rozumie się określenie działalności gospodarczej nazwiskiem przedsiębiorcy, lub nazwiskami wspólników, albo nazwą podmiotu gospodarczego. Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą pod firmą, którą może być nazwa identyfikująca tą firmę, nazwisko przedsiębiorcy, lub nazwiska wspólników np. „Jan Kowalski Zbigniew Nowak – Spółka Jawna”, „Andrzej Kowalski Zofia Nowak – Rzecznicy Patentowi – Spółka Partnerska”. Pojęcie firmy wiąże się z określonym podmiotem gospodarczym. Tym podmiotem może być przedsiębiorstwo państwowe, spółka, spółdzielnia, zakład prywatny itd. np. „Centrala Nasienna w Nowym Tomyślu”. Zasada równości przedsiębiorców w odniesieniu do podmiotów zagranicznych. Jak już wspomniano w polskim prawie gospodarczym obowiązuje zasada równości przedsiębiorców. Krótko mówiąc -–ustawa o działalności gospodarczej zrównuje prawa obywateli państw obcych z prawami, które ma obywatel polski. Do niedawna przedsiębiorca zagraniczny, osoba zagraniczna podlegali odrębnym regulacjom prawnym, a mianowicie ustawie o spółkach z udziałem zagranicznym Osoba zagraniczna. Jest to osoba fizyczna mająca stałe miejsce zamieszkania za granicą, lub osoba prawna mająca siedzibę za granicą, albo nie mająca osobowości prawnej spółka osób fizycznych lub osób prawnych zamieszkujących lub posiadających siedzibę za granicą Przedsiębiorca zagraniczny. Jest to osoba zagraniczna, która wykonuje działalność gospodarczą za granicą Przedsiębiorca zagraniczny może prowadzić działalność gospodarczą na równych prawach z podmiotami krajowymi, jeżeli stosowana jest zasada wzajemności w stosunkach międzynarodowych. Polega to na tym, że przedsiębiorca zagraniczny w RP jest traktowany na zasadach równości wtedy, gdy przedsiębiorca polski jest traktowany na podobnych zasadach w kraju pochodzenia przedsiębiorcy zagranicznego. Jeżeli między obu państwami nie ma zasady wzajemności, to wówczas osoby zagraniczne dla wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Polski mogą tworzyć tylko spółki komandytowe, spółki z o.o. i spółki akcyjne i tylko w takich formach mogą działać. Krajowy Rejestr Sądowy. Został utworzony na podstawie ustawy z 1997r. o Krajowym Rejestrze Sądowym wprowadzonej do stosowania 01.01.2001r. Długie vacatio legis tej ustawy było spowodowane tym, że w sądach trzeba było powołać nowe wydziały gospodarcze spraw rejestrowych, utworzyć nowe rejestry, ponadto trzeba było skomputeryzować te wydziały, gdyż w ramach tych rejestrów działa centralna ewidencja. Sądem rejestrowym jest sąd rejonowy w mieście będącym siedzibą wojewody, albo w innym mieście na obszarze województwa. Właściwością miejscową danego sądu rejestrowego jest obszar województwa, lub jego części. Rejestr prowadzony jest w systemie informatycznym na podstawie stworzonych w tym celu formularzy w sposób jednolity w sądach w całym kraju. W skład Krajowego Rejestru Sądowego wchodzą trzy rejestry: 1. Rejestr Przedsiębiorców. 2. Rejestr Stowarzyszeń, Innych Organizacji Społecznych i Zawodowych, Fundacji oraz Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej. 3. Rejestr Dłużników Niewypłacalnych. Podmioty, które zamierzają prowadzić działalność gospodarczą muszą dokonać wpisu do Rejestru Przedsiębiorców. Rejestr Przedsiębiorców prowadzony jest dla następujących podmiotów: 1. Osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą. 2. Spółki jawne. 3. Spółki komandytowe 4. Spółki z o.o. 5. Spółdzielnie. 6. Przedsiębiorstwa państwowe. 7. Jednostki badawczo-rozwojowe. 8. Przedsiębiorcy zagraniczni. 9. Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych. 10. Inne osoby prawne, jeśli prowadzą działalność gospodarczą i podlegają wpisowi do rejestru. 11. Oddziały zagranicznych spółek akcyjnych, spółek z o.o. i spółek komandytowo-akcyjnych działających w Polsce. Wpis do Rejestru Przedsiębiorców nie następuje z urzędu, lecz na wniosek podmiotu. Wniosek ten składa się na specjalnym urzędowym formularzu wraz z wymaganymi dokumentami. Wpis ten wprowadza się do systemu informatycznego w postaci danych zawartych w postanowieniu sądu rejestrowego niezwłocznie po jego wydaniu. Do postępowania rejestrowego stosuje się przepisy k.p.c. o postępowaniu nieprocesowym. Postępowanie rejestrowe odbywa się nie w procesie, lecz na posiedzeniu niejawnym sądu. Rejestr Przedsiębiorców jest jawny. Oznacza to, że każdy ma prawo dostępu do danych zawartych w rejestrze. Odbywa się to za pośrednictwem Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego. Aby otrzymać informacje o dowolnym zarejestrowanym przedsiębiorcy należy złożyć wniosek do Centralnej Informacji K.R.S. i opłacić go. Można wtedy otrzymać Poświadczone odpisy, wyciągi, zaświadczenia i inne dane, które są zawarte w Centralnym Rejestrze K.R.S. W aktach rejestrowych prowadzi się również zbiór wzorów podpisów osób upoważnionych do reprezentowania podmiotu wpisanego do rejestru. Dane dotyczące poszczególnych przedsiębiorców umieszcza się pod numerem przeznaczonym dla danego podmiotu. Każdy podmiot ma swój numer. Każdy numer w rejestrze ma 6 działów, w których umieszcza się dane o przedsiębiorcy. Zakres tych danych określają artykuły od 38 do 44 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Urzędy skarbowe i gminy wykonują czynności pomocnicze związane z prowadzeniem Krajowego Rejestru Sądowego jako zadania zlecone. Przede wszystkim urząd skarbowy, lub gmina powinna zainteresowanemu podmiotowi udzielić wglądu do Europejskiej Klasyfikacji Działalności (EKD), lub Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). Jeżeli spółdzielnia, przedsiębiorstwo czy spółka prowadzi działalność gospodarczą to ma określony przedmiot działalności, i ten przedmiot działalności jest określany w EKD, lub PKD. Każdy przedmiot działalności ma tam przyporządkowany symbol, który należy umieścić w wypełnianym formularzu. Ponadto gmina lub urząd skarbowy powinny udostępnić zainteresowanym formularze do wypełnienia wymagane ustawą oraz udzielić informacji odnośnie wysokości opłat. Jeżeli przedsiębiorca nie dopełni obowiązku rejestracji, to sąd może nałożyć na niego grzywnę. Po za ustawą o Krajowym Rejestrze Sądowym wydano w tym samym roku ustawę przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym. Ponieważ ustawa o KRS dotyczy przedsiębiorców, którzy dokonali obowiązku rejestracji po 01.01.2001r.,to ustawa Przepisy wprowadzające ustawę o KRS reguluje postępowanie ze sprawami wszczętymi przed 01.01.2001r. i nie zakończonymi do końca 2000r. Przedsiębiorcy zarejestrowani według starych przepisów mają obowiązek złożyć wniosek o zarejestrowanie w nowym Rejestrze Przedsiębiorców do 31.12.2003r. Przy przerejestrowaniu ze starych rejestrów do nowego rejestru nie pobiera się opłaty sądowej, a tylko opłatę za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Gdy wniosek o przerejestrowanie nie zostanie złożony do 31.12.2003r.opłata sądowa zostanie pobrana. Jak z powyższego wynika, dotychczasowe wpisy w starych rejestrach zachowują moc do czasu rejestracji na nowych zasadach, lecz nie dłużej niż do 31.12.2001r. Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym była wielokrotnie zmieniana. Istotne zmiany wprowadzono 30.11.2000r. Po pierwsze ustawa Kodeks spółek handlowych, który został wydany 15.09.2000r., a więc później niż omawiana ustawa, przewidział nowe rodzaje spółek – partnerskie i komandytowo-akcyjne. O te właśnie spółki trzeba było uzupełnić ustawę o KRS. Po drugie wprowadzono zmiany polegające na tym, że jeżeli jest prowadzona egzekucja administracyjna i dotyczy ona należności podatkowych, celnych, lub, do których poboru jest upoważniony ZUS, a nie zostały one uiszczone w terminie 60 dni od daty wszczęcia egzekucji, to organ egzekucyjny z urzędu składa wniosek o wpisanie do KRS daty wszczęcia egzekucji tych należności, wysokości pozostałych do wyegzekwowania kwot, daty i sposobu zakończenia egzekucji. 30.11.2000r.zostały też wprowadzone zmiany w ustawie Prawo działalności gospodarczej. Po pierwsze dotyczące rejestracji działalności gospodarczej przez osoby fizyczne, po drugie dotyczące rejestracji działalności gospodarczej spółek cywilnych. W pierwszym przypadku zmiany te polegają na tym, że te osoby fizyczne, które prowadziły działalność przed 01.01.2001r. i były wpisane do Ewidencji Działalności Gospodarczej na podstawie ustawy o działalności gospodarczej z 1988r. nie muszą do końca 2001r. dokonywać nigdzie rejestracji. Osoby fizyczne, które rozpoczną prowadzenie działalności gospodarczej po 31.12.2000r.muszą dokonać zgłoszenia swojej działalności do Ewidencji Działalności Gospodarczej. Także osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą przed 01.01.2001r. objętą koncesjonowaniem muszą w ciągu 6 miesięcy 2001r. zgłosić wykonywanie tej działalności do Ewidencji Działalności Gospodarczej. Osoby fizyczne, które rozpoczną działalność gospodarczą po31.12.2000r., a na działalność tą jest nałożony obowiązek posiadania koncesji też muszą zgłosić taką działalność do Ewidencji Działalności Gospodarczej. Wprowadzono też zmiany dotyczące spółek cywilnych. W ustawie z 1988r. podmiotem gospodarczym była spółka cywilna. Obecnie przedsiębiorcą są wspólnicy spółki cywilnej. W związku z tym te wszystkie wpisy do Ewidencji Działalności Gospodarczej tych jednostek gospodarczych, które w dniu 01.01.2001r. nie są przedsiębiorcami, czyli spółki cywilne, podlegają wykreśleniu z urzędu z Ewidencji Działalności Gospodarczej. Osoby fizyczne, które do dnia 31.12.2000r. wykonywały działalność jako wspólnicy spółek cywilnych zostały zobowiązane w terminie 3 miesięcy dostosować formę wykonywanej działalności do wymogów tej ustawy i wpisać się do K.R.S. Na podstawie kodeksu spółek handlowych wspólnicy spółek cywilnych, którzy przez dwa kolejne lata osiągnęły obroty, co najmniej 400 tys. euro są zobowiązani do końca 2001r. złożyć wniosek do KRS o przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną lub inną spółkę handlową (z o.o., akcyjną, komandytowo-akcyjną). Ci wspólni spółek cywilnych, którzy złożyli taki wniosek do 31.03 2001r. to nie musieli się oni rejestrować w gminie. Zmiany też nastąpiły odnośnie prowadzenia ksiąg rachunkowych. Od 01.01.2001r. osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, jeżeli będą osiągały przychody ze sprzedaży towarów, operacji finansowych za 2001r., co najmniej równowartości 800 tys. euro będą musiały prowadzić pełną rachunkowość (księgi rachunkowe). Do 2002r. natomiast mogą prowadzić księgi przychodów i rozchodów. Przedsiębiorstwa państwowe. Do 1990r. przedsiębiorstwa państwowe stanowiły podstawowe ogniwo gospodarki planowej. W 1990r. w Polsce zarejestrowanych było około 8500 przedsiębiorstw państwowych. Był to podstawowy podmiot gospodarczy działający w kraju. Od wspomnianego roku wprowadzono zasady gospodarki rynkowej. Zainicjowano procesy prywatyzacji gospodarki. Wydano ustawę o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. To wszystko spowodowało, że liczba przedsiębiorstw państwowych zaczęła się szybko zmniejszać. Część z nich na podstawie przytoczonej ustawy skomercjalizowano, czyli utworzono z nich jednoosobowe spółki skarbu państwa. Część sprywatyzowano. Część zlikwidowano. W stosunku do wielu przedsiębiorstw ogłoszono upadłość. Ponadto w 1990r. wydana została ustawa o samorządzie terytorialnym, utworzono gminy i na mocy tej ustawy przeprowadzono komunalizację pewnej grupy przedsiębiorstw państwowych. Stały się one przedsiębiorstwami samorządowymi, czyli komunalnymi. Komunalizacja odbywała się z mocy prawa. Obecnie działa około 2500 przedsiębiorstw państwowych. Podstawy prawne działalności przedsiębiorstw państwowych. Przedsiębiorstwa państwowe znane były już w latach międzywojennych. Miały one inną formę organizacyjno-prawną i przetrwały do 1945r. W 1945r. zaczęto zmieniać organizację i funkcjonowanie tych przedsiębiorstw. W1950r. wydano dekret o przedsiębiorstwach państwowych. Dekret ten został znowelizowany 10 lat później tzn. w 1960r. Przyczyną nowelizacji były zmiany polityczne w Polsce. W 1956r. do władzy doszedł Władysław Gomułka i nastąpiło odwilżenie procesów politycznych, a tym samym również i gospodarczych. Wprowadzono do zarządzania czynnik społeczny w postaci rad robotniczych, a następnie rad pracowniczych. Na początku istotne znaczenie miało wykonywanie planu przez przedsiębiorstwo, a potem zaspakajanie potrzeb społecznych. Dzisiaj przedsiębiorstwo ma uzyskiwać zysk i go maksymalizować. Jeżeli przedsiębiorstwo ma zyski, to jest to jednoznaczne, że zaspakaja potrzeby społeczne. 25.09.1981r. nastąpiła kolejna zmiana systemu zarządzania przedsiębiorstwem państwowym. Wydano wtedy ustawę o przedsiębiorstwach państwowych (ustawa ta została zmieniona, a tekst jednolity tej ustawy ukazał się w 1991r.). Równocześnie wydano drugą ustawę – o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego. Na dzień dzisiejszy obowiązują postanowienia obu tych ustaw. Najistotniejszy jest art.1 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych. Stanowi on, że przedsiębiorstwo państwowe jest: samodzielnym, samorządnym, samo finansującym się podmiotem gospodarczym, dzisiaj przedsiębiorcą, który posiada osobowość prawną. Przedsiębiorstwo państwowe jako osoba prawna posiada zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych, zdolność sądową, zdolność upadłościową (może być ogłoszona w stosunku do niego upadłość). Przedsiębiorstwo państwowe jako osoba prawna działa poprzez swoje organy. W świetle ustawy o przedsiębiorstwach państwowych przedsiębiorstwo uzyskuje osobowość prawną kiedyś z chwilą wpisania do Rejestru Przedsiębiorstw, a obecnie z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego w części - Rejestr Przedsiębiorców. Oznacza to, że samodzielnie występuje w obrocie gospodarczym. Przedsiębiorstwo państwowe jako przedsiębiorca, prowadząc działalność gospodarczą musi spełniać warunki, które są zawarte w ustawie Prawo działalności gospodarczej. Inaczej mówiąc przedsiębiorstwo państwowe musi posiadać rachunek bankowy, gromadzić na nim środki pieniężne i tylko z niego te środki wydatkować, musi zawiadomić urząd skarbowy o posiadaniu rachunku podstawowego i innych pomocniczych z podaniem numerów tych rachunków, musi przekazać o tych rachunkach stosowne informacje do ZUS, musi posiadać numer REGON i numer w Rejestrze Sądowym i inne. Samodzielność przedsiębiorstwa państwowego. Samodzielność przedsiębiorstwa polega na tym, że może ono dokonywać wszelkich czynności faktycznych i prawnych niezabronionych przez prawo. Nikt nie może działać za przedsiębiorstwo, zwłaszcza organ założycielski (może on tylko sprawować kontrolę i nadzór nad czynnościami przedsiębiorstwa) Samodzielność finansowa przedsiębiorstwa państwowego. Przedsiębiorstwo państwowe z własnej działalności gospodarczej powinno uzyskiwać dochód. Samodzielność finansowa polega również na tym, że przedsiębiorstwo może tym dochodem swobodnie dysponować, również wtedy, gdy ten dochód nie pochodzi z działalności przedsiębiorstwa, a z budżetu państwa (dotacja, dofinansowanie itd.). Samorządność przedsiębiorstwa. Termin ten oznacza cechę, która określa system kierowania przedsiębiorstwem. Ogólnie mówiąc jest to przyznanie załodze przedsiębiorstwa prawa do współzarządzania przedsiębiorstwem w ramach ustawowych. Samorząd załogi realizuje swoje zadania i kompetencje za pomocą swoich organów, czyli ogólnego zebrania pracowników lub delegatów przedsiębiorstwa i rady pracowniczej przedsiębiorstwa Zasada samofinansowania przedsiębiorstwa. Zasada ta oznacza taką gospodarkę finansową przedsiębiorstwa, która oparta jest na dochodach własnych. Dochody te mogą być uzyskiwane z różnych źródeł, na różnych zasadach. Innymi słowy samofinansowanie przedsiębiorstwa polega na pokrywaniu kosztów działalności przedsiębiorstwa z jego uzyskiwanych przychodów. Te przychody powinny nie tylko pokrywać koszty działalności, ale zapewniać również zysk, gdyż on jest podstawą rozwoju przedsiębiorstwa. Tryb tworzenia przedsiębiorstw państwowych. Tryb tworzenia przedsiębiorstw państwowych określa art.7 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych (o p.p.) Mówi on, że przedsiębiorstwo państwowe tworzą organy założycielskie. Do tych organów zalicza się naczelne organy administracji rządowej, centralne organy administracji rządowej, Narodowy Bank Polski i banki państwowe oraz inne organy państwowe w porozumieniu z naczelnym lub centralnym organem administracji rządowej. Żeby utworzyć przedsiębiorstwo państwowe musi być wszczęte postępowanie przygotowawcze. Wszczyna się je po to by zbadać i ocenić potrzebę i warunki utworzenia przedsiębiorstwa (celowość utworzenia przedsiębiorstwa państwowego). Przeprowadzenie takiego postępowania przygotowawczego jest obligatoryjne. W tym celu powołuje się tzw. zespół przygotowawczy. Zespół ten powołany przez organ założycielski, który zamierza utworzyć przedsiębiorstwo przedstawia opinię, co do celowości utworzenia przedsiębiorstwa. Opinia wydana przez zespół przygotowawczy nie wiąże organu założycielskiego, czyli przy wydaniu opinii stwierdzającej brak celowości, organ założycielski może utworzyć przedsiębiorstwo państwowe. Jeżeli już jest podjęta decyzja o utworzeniu przedsiębiorstwa, to trzeba wydać akt, który się nazywa Aktem o utworzeniu przedsiębiorstwa państwowego. Często ten akt nazywa się aktem erekcyjnym. Akt erekcyjny, który jest wyrazem woli organu założycielskiego odnośnie utworzenia przedsiębiorstwa określa następujące sprawy: nazwę przedsiębiorstwa, rodzaj przedsiębiorstwa, siedzibę przedsiębiorstwa i przedmiot działania przedsiębiorstwa. W akcie tym muszą być określone środki majątkowe, w które to organ założycielski wyposaża przedsiębiorstwo państwowe w celu prowadzenia działalności. Środki te nazywają się funduszem założycielskim przedsiębiorstwa. Rodzaje przedsiębiorstw państwowych Podstawowym rodzajem przedsiębiorstwa państwowego jest przedsiębiorstwo działające na zasadach ogólnych. Jest to najczęściej spotykany rodzaj przedsiębiorstw państwowych. Następny rodzaj przedsiębiorstw państwowych to przedsiębiorstwa użyteczności publicznej. Są to takie przedsiębiorstwa, których celem jest bieżące, stałe i nieprzerwane zaspakajanie bieżących potrzeb ludności. Przedsiębiorstwa działające na zasadach ogólnych mogą być przekształcane w przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, jeżeli zachodzą określone przesłanki dla takiej zmiany. Kolejnym rodzajem przedsiębiorstw są przedsiębiorstwa komunalne. Zaczęły one powstawać po 1990r. na skutek wydania nowej ustawy o samorządzie terytorialnym. Przedsiębiorstwa państwowe, dla których funkcję organów założycielskich pełniły terenowe organy administracji państwowej stopnia podstawowego i wojewódzkiego, Rady Narodowe stopnia wojewódzkiego stały się przedsiębiorstwami komunalnymi. Innym rodzajem przedsiębiorstw państwowych są przedsiębiorstwa mieszane. O tych przedsiębiorstwach mówi art.10 ustawy o p.p. Brzmi on w następujący sposób – Organy administracji państwowej mogą tworzyć i likwidować przedsiębiorstwa międzynarodowe wspólnie z innymi państwami. Warunki tworzenia, warunki likwidowania, zasady funkcjonowania przedsiębiorstw międzynarodowych określają porozumienia i umowy między zainteresowanymi państwami. Kolejnym i ostatnim rodzajem przedsiębiorstw są przedsiębiorstwa tworzone na podstawie art.11 ustawy o p.p. Treść tego artykułu jest następująca – Przedsiębiorstwo państwowe może w celach gospodarczo uzasadnionych tworzyć jednostki gospodarcze przewidziane w przepisach prawa. W dotychczasowej praktyce przy tworzeniu przez przedsiębiorstwo państwowe nowych podmiotów, nowych jednostek gospodarczych stosowane są przepisy, poprzednio kodeksu handlowego, a dzisiaj kodeksu spółek handlowych lub kodeksu cywilnego (można powiedzieć, że są to spółki handlowe lub spółki cywilne) Przedmiot działania przedsiębiorstwa państwowego. Przedmiot działania przedsiębiorstwa, to nic innego jak profil działalności, z którego wynikają określone funkcje przedsiębiorstwa. Jest to określenie dziedzin, w jakich przedsiębiorstwo ma podjąć produkcję, czy świadczyć usługi. Przedmiot działania jest określony w akcie erekcyjnym przedsiębiorstwa. Ten przedmiot działania poza aktem erekcyjnym jest także określony w statucie przedsiębiorstwa. Z reguły ma on charakter względnie trwał (niewiele się zmienia) i stąd też przedmiot działania przedsiębiorstwa jest wpisywany do Krajowego Rejestru Sądowego w oparciu o Europejską lub Polską Klasyfikację Działalności Gospodarczej Wewnętrzne akty organizacyjne wydawane w przedsiębiorstwie państwowym. Akt o utworzeniu przedsiębiorstwa państwowego. Jest to podstawowy akt, który ma istotne znaczenie dla działalności przedsiębiorstwa, jego organizacji i wewnętrznych powiązań. Mówi o nim art.7 ust.3 ustawy o p.p. Określa on nazwę przedsiębiorstwa, rodzaj przedsiębiorstwa, siedzibę przedsiębiorstwa i przedmiot działania przedsiębiorstwa państwowego. Akt o utworzeniu przedsiębiorstwa użyteczności publicznej może określać jeszcze inne sprawy takie jak: zasady i warunki powoływania zakładów w przedsiębiorstwach wielozakładowych, filii, oddziałów oraz innych wewnętrznych jednostek organizacyjnych przedsiębiorstwa, które samodzielnie sporządzają bilans. Statut przedsiębiorstwa. O statucie przedsiębiorstwa mówi art.12; 13; 26 ustawy o p.p. Statut przedsiębiorstwa reguluje przede wszystkim strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa. Określa rodzaje organów w przedsiębiorstwie państwowym, ustala zakres ich kompetencji (prawa i obowiązki tych organów). Można powiedzieć, że statut przedsiębiorstwa stanowi podstawę prawną organizacji i funkcjonowania przedsiębiorstwa państwowego. Statut uchwala Ogólne Zebranie Pracowników na wniosek dyrektora przedsiębiorstwa. Zgodnie z art.13 ustawy opp statuty niektórych przedsiębiorstw państwowych wymagają zatwierdzenia przez organ założycielski. Są to statuty przedsiębiorstw użyteczności publicznej, statuty przedsiębiorstw handlu zagranicznego, statuty PKS, statuty zakładów naprawczych taboru kolejowego (ZNTK), statuty stacji radiowych i telewizyjnych, statuty przedsiębiorstw przemysłu teleelektronicznego, transportu samochodowego, budownictwa łączności. Statut przedsiębiorstwa odgrywa bardzo istotną rolę, gdyż sąd rejestrowy bada legalność statutu. Do wniosku o wpis przedsiębiorstwa państwowego do Rejestru Przedsiębiorców musi być dołączony statut. Zgodność z prawem statutu jest warunkiem zarejestrowania przedsiębiorstwa. Regulamin organizacyjny przedsiębiorstwa. Art.27 ustawy o p.p. stwierdza, że akt ten określa szczegółowo zakres działania, podział czynności i odpowiedzialność osób pełniących funkcje kierownicze i samodzielne w przedsiębiorstwie. Załącznikiem do regulaminu organizacyjnego przedsiębiorstwa jest schemat organizacyjny. Ten schemat organizacyjny jest graficznym odzwierciedleniem utworzonej struktury organizacyjnej w przedsiębiorstwie. Schemat organizacyjny określa zadania, obowiązki każdego stanowiska pracy,, a także zależności służbowe. Częścią regulaminu organizacyjnego przedsiębiorstwa jest również księga służb oraz ramowe instrukcje organizacyjne Księga służb to zbiór wewnętrznych przepisów, które określają zakres działania i powiązania poszczególnych komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa. Ramowe instrukcje organizacyjne są to przepisy, które regulują sposób realizacji zadanego celu w ramach danego zakładu pracy. Oprócz wymienionych aktów wewnętrznych, w zakładzie pracy występują jeszcze inne regulaminy, które muszą być wydawane obowiązkowo lub fakultatywnie. Zaliczamy do nich: Regulamin pracy, Ustala on porządek wewnętrzny w zakładzie pracy, określa obowiązki zakładu pracy wobec pracownika i pracownika wobec zakładu pracy Regulamin wynagradzania. Określa on w sposób jednoznaczny zasady wynagradzania pracowników w zakładzie pracy. Ustala kategorie zaszeregowania, stawki płac, dodatki do wynagrodzenia itd. Regulamin zakładowego funduszu socjalnego i mieszkaniowego. Określa zasady podziału i przeznaczenia środków socjalnych. Oprócz wymienionych są jeszcze dwa akty wydawane fakultatywnie w przedsiębiorstwie państwowym, a mianowicie: Regulamin działania pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych. Regulamin premiowania. Wydawany przez kierownika zakładu pracy. Służy on do skorelowania wysokości wynagrodzenia za pracę z efektami tej pracy. Regulamin premiowania może określać premię stałą, a także uznaniową. Pojęcie przedsiębiorstwa państwowego. O przedsiębiorstwie państwowym można mówić w znaczeniu podmiotowym i przedmiotowym. Znaczenie podmiotowe. Znaczenie podmiotowe zawarte jest w art.1 ustawy o p.p. Przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorządnym i samo finansującym się przedsiębiorcą, posiadającym osobowość prawną. Jak z tego wynika w tym pojęciu przedsiębiorstwa państwowego jest jego samodzielność w podejmowaniu decyzji i z tym związane kompetencje organów założycielskich i innych. Art.2 ustawy o p.p. stanowi, że organy przedsiębiorstwa samodzielnie podejmują decyzje, organizują działalność we wszystkich sprawach przedsiębiorstwa zgodnie z przepisami prawa i w celu wykonania zadań przedsiębiorstwa. Organy państwowe mogą podejmować decyzje w zakresie działalności przedsiębiorstwa państwowego tylko w wypadkach przewidzianych przepisami ustawowymi. Definicja przedsiębiorstwa państwowego w znaczeniu podmiotowym określa przedsiębiorstwo jako osobę prawną, czyli odrębny podmiot prawa (posiada zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych, zdolność sądową, zdolność arbitrażową, zdolność upadłościową itd.). Podsumowując - przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielne, gdyż organizuje ono i prowadzi działalność samodzielnie. Organy państwowe, organy założycielskie mogą ingerować w sprawy przedsiębiorstwa tylko wtedy, gdy ustawa je do tego upoważnia. W poprzednim systemie politycznym nie można było mówić o samodzielności przedsiębiorstw, dlatego, że przedsiębiorstwa nie miały enumeratywnie wymienionych uprawnień, a te kompetencje miały w sposób generalnie zastrzeżone organy założycielskie. Samorządność przedsiębiorstwa państwowego polega na tym, że niektóre organy przedsiębiorstwa (poza dyrektorem) mają charakter samorządowy. Tymi organami są rada pracownicza i ogólne zebranie pracowników (delegatów). Wszelkie sprawy przedsiębiorstwa załatwia dyrektor – zarządza przedsiębiorstwem państwowym i reprezentuje je na zewnątrz. Jest on organem jednoosobowym. Natomiast ogólne zebranie pracowników i rada pracownicza jest upoważniona do prowadzenia spraw przedsiębiorstwa tylko wtedy, jeżeli przepisy prawne ją do tego upoważniają. Generalnym przepisem, który upoważnia samorząd załogi przedsiębiorstwa państwowego do współzarządzania przedsiębiorstwem jest ustawa o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego Samofinansowanie przedsiębiorstwa państwowego oznacza, że przedsiębiorstwo pokrywa swoje wydatki ze swoich własnych przychodów i jest nastawione na zysk (rentowność). Do1983r. przedsiębiorstwo nie mogło w ogóle upaść, z reguły często było dotowane. Dopiero w latach 80-tych, po wprowadzeniu samofinansowania przedsiębiorstw państwowych zaczęto likwidować nierentowne przedsiębiorstwa, możliwa też była upadłość przedsiębiorstwa. Art.53 ustawy o p.p. mówi o zasadach prowadzenia działalności przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo państwowe prowadzi działalność na zasadach racjonalnej gospodarki, samofinansowania oraz rachunku ekonomicznego. W latach 50-tych obowiązywała zasada rozrachunku gospodarczego. Rozrachunek gospodarczy występował w trojakiej postaci: pełen rozrachunek gospodarczy zwany zewnętrznym (dotyczył on podmiotów mających osobowość prawną), rozrachunek gospodarczy wewnętrzny (dotyczył przedsiębiorstw wielozakładowych, które nie posiadały osobowości prawnej), ograniczony wewnętrzny rozrachunek gospodarczy (dotyczył przedsiębiorstw nie mających osobowości prawnej i mających bardziej ograniczoną samodzielność gospodarczą). Metoda rachunku ekonomicznego została wprowadzona w 1964r. Miała ona jednak w uchwałach Rady Ministrów zupełnie inny wydźwięk jak dzisiaj. Dzisiaj się mówi, że rachunek ekonomiczny to jedna z metod podejmowania decyzji na szczeblu przedsiębiorstwa, gdyż przedsiębiorstwo jest samodzielne. Poprzednio przedsiębiorstwo nie było samodzielne. W związku z tym inny był kształt rachunku ekonomicznego. Rachunek ekonomiczny przeprowadzał minister, dyrektor zjednoczenia, a nie dyrektor przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo było jednostką wykonawczą i realizowało zadania centralne, ujęte w planie. Dlatego inne znaczenie miał rachunek ekonomiczny dawniej i inne dzisiaj. Znaczenie przedmiotowe. Jeśli wcześniej mówiliśmy o przedsiębiorstwie państwowym jako podmiocie prawa, to w znaczeniu przedmiotowym mówimy o przedsiębiorstwie jako przedmiocie prawa. Art.55.1 kodeksu cywilnego definicje przedmiotową przedsiębiorstwa. W świetle tej definicji, przedsiębiorstwo państwowe, to zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych celów gospodarczych. Inaczej mówiąc, przedsiębiorstwo państwowe to pewien kompleks majątkowy odpowiednio zorganizowany w celu prowadzenia określonej działalności gospodarczej w sposób ciągły w celach zarobkowych. Na pojęcie przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym składają się następujące elementy: firma, znaki towarowe, księgi handlowe, nieruchomości i ruchomości należące do przedsiębiorstwa, produkty, materiały, patenty, wzory użytkowe, wzory zdobnicze, zobowiązania, należności i szereg innych składników. Jeżeli przedsiębiorstwo jest sprzedawane, to jest sprzedawane w znaczeniu art.55.1 k.c., czyli jako kompleks majątkowy (również długi). Jeżeli po ogłoszeniu przetargu na sprzedaż przedsiębiorstwa nie znajdzie się jego nabywca, to można sprzedać poszczególne składniki przedsiębiorstwa. Tryb powoływania dyrektora przedsiębiorstwa państwowego. Prawo powoływania dyrektora przedsiębiorstwa państwowego przysługuje dwom podmiotom: -Radzie pracowniczej przedsiębiorstwa. -Organowi założycielskiemu przedsiębiorstwa. Zasadą jednak jest, że dyrektora przedsiębiorstwa państwowego powołuje rada pracownicza. Organ założycielski przedsiębiorstwa działającego na zasadach ogólnych, jedynie powołuje dyrektora przedsiębiorstwa państwowego w dwóch przypadkach: -Powołuje dyrektora przedsiębiorstwa nowo organizowanego (brak rady pracowniczej) -Rada pracownicza, która jest uprawniona do powołania dyrektora nie powołała tego dyrektora w określonym terminie (6 miesięcy). W przedsiębiorstwie użyteczności publicznej dyrektora przedsiębiorstwa powołuje zawsze organ założycielski przedsiębiorstwa. Podobną wyłączność na powoływanie dyrektora organ założycielski posiada w przypadku przedsiębiorstw specjalnych objętych przepisami rozporządzeń Rady Ministrów wydanych na podstawie art.3 ustawy o p.p. Chodzi tu o przedsiębiorstwa podległe Ministrowi Obrony Narodowej, Ministrowi Finansów, Ministrowi Sprawiedliwości itd. Dyrektora powołuje się spośród kandydatów wyłonionych w drodze konkursu. Początkowo zasadę tą nagminnie łamano. W związku z tym w 1994r. Rada Ministrów wydała oddzielne szczegółowe rozporządzenie w sprawie organizacji i trybu przeprowadzania konkursu na stanowisko dyrektora przedsiębiorstwa państwowego Komisję konkursową powołuje rada pracownicza lub organ założycielski przedsiębiorstwa (w zależności od kompetencji). W skład komisji konkursowej wchodzą przedstawiciele organu założycielskiego (3 osoby), przedstawiciele rady pracowniczej (2 osoby). Reguluje to art.35 ustawy o p.p. Powołanie dyrektora bez przeprowadzenia konkursu jest nieważne. Dyrektor przedsiębiorstwa powoływany jest na czas określony (zgodnie z ustawą na okres 5 lat), lub na czas nieokreślony – art.36 ustawy o p.p. Zgodnie z art.32 ustawy o p.p. dyrektor zarządza przedsiębiorstwem i reprezentuje je na zewnątrz. Dyrektor przedsiębiorstwa podejmuje decyzje samodzielnie i ponosi za nie odpowiedzialność. Dyrektor w sprawach majątkowych jest ograniczony w samodzielnym podejmowaniu decyzji, gdyż wszystkie decyzje majątkowe powyżej 5 tys. zł. musi podejmować wspólnie osobą lub osobami kierownictwa. W określonych sytuacjach zarządza przedsiębiorstwem i reprezentuje je na zewnątrz, zamiast dyrektora tzw. tymczasowy kierownik przedsiębiorstwa – art.33, 33a i 41 ustawy o p.p. Tymczasowy kierownik przedsiębiorstwa w czasie pełnienia swoich obowiązków jest organem przedsiębiorstwa i podlega wpisowi do Rejestru Przedsiębiorstw tak jak dyrektor przedsiębiorstwa. Pozycja tymczasowego kierownika przedsiębiorstwa różni się tym od pozycji dyrektora, że wyznaczenie pracownika na tymczasowego kierownika przedsiębiorstwa nie jest równoznaczne z powołaniem na stanowisko. W świetle art.68-72 Kodeksu pracy dyrektor jest powoływany na stanowisko, posiada akt powołania, natomiast tymczasowy kierownik przedsiębiorstwa jest wyznaczany. Podstawą stosunku pracy tymczasowego kierownika przedsiębiorstwa jest z reguły umowa o pracę na czas określony nie dłuższy niż 6 miesięcy, albo do czasu powołania dyrektora przedsiębiorstwa w drodze konkursu. Sytuacje, w których wyznacza się tymczasowego kierownika przedsiębiorstwa określone zostały w wyżej wymienionych artykułach ust. o p.p. Po pierwsze w nowo organizowanym przedsiębiorstwie organ założycielski może wyznaczyć tymczasowego kierownika przedsiębiorstwa do czasu powołania dyrektora przedsiębiorstwa na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy. Po drugie, gdy rada pracownicza zawiesza w czynnościach dyrektora na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy wyznacza tymczasowego kierownika przedsiębiorstwa. Tymczasowego kierownika przedsiębiorstwa można również wyznaczyć w przypadku śmierci dyrektora, odwołania dyrektora, rezygnacji dyrektora ze stanowiska, po wygaśnięciu okresu kadencyjnego dyrektora, zawieszenia przez sąd postępowania upadłościowego przedsiębiorstwa, zakończenia lub przerwania postępowania naprawczego, rozwiązanie ze skutkiem natychmiastowym umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem, lub upływu terminu umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem Zawieszanie w czynnościach dyrektora przedsiębiorstwa państwowego. Zgodnie z art.41 ustawy o p.p rada pracownicza, która jest uprawniona do powołania dyrektora może go zawiesić w czynnościach. Zawieszenie w czynnościach nie może trwać dłużej niż 6 miesięcy. Przesłanką do zawieszenia w czynnościach jest fakt, że dalsze pełnienie funkcji przez dyrektora zagraża podstawowym interesom przedsiębiorstwa. Przepisy prawa nie określają w sposób jasny i oczywisty, co to są podstawowe interesy przedsiębiorstwa. W związku z powyższym rada pracownicza ma dość szerokie kompetencje w precyzowaniu, co stanowi zagrożenie dla podstawowych interesów przedsiębiorstwa. Dyrektor w okresie zawieszenia w czynnościach zachowuje prawo do wynagrodzenia i innych uprawnień wynikających ze stosunku pracy Odwołanie dyrektora przedsiębiorstwa państwowego. Regułą jest, że dyrektor przedsiębiorstwa może być odwołany przez radę pracowniczą. Mówi o tym art.37 ustawy o p.p. Podobnie jak w przypadku powołania, są też pewne sytuacje określone w art.37a ustawy o p.p., kiedy to dyrektor może być odwołany przez organ założycielski przedsiębiorstwa. Rada pracownicza, która powołała dyrektora może go odwołać tylko za zgodą organu założycielskiego, czyli samodzielnie może go powołać, lecz nie może go samodzielnie odwołać. W praktyce wygląda to tak, że rada pracownicza musi skierować do organu założycielskiego wniosek o odwołanie dyrektora (ministra, wojewody) i prosić o wyrażenie zgody na odwołanie powołanego przez siebie dyrektora. Organ założycielski ma miesiąc czasu na ustosunkowanie się do wniosku rady pracowniczej i albo wyraża zgodę albo nie. Jeżeli powstanie spór, to jest on rozstrzygany w trybie art.63 ustawy o p.p. Rada pracownicza odwołuje dyrektora, jeżeli są ku temu podstawy. Nie są one jednak wyraźnie określone w ustawie o p.p. Istotne jest jednak to, że bez zgody organu założycielskiego odwołanie dyrektora jest nieważne. Rada pracownicza powinna odwołać dyrektora, jeżeli naruszył on postanowienia art.42 ustawy o p.p. Chodzi w nim o zakaz konkurencji. Złamanie tego zakazu jest podstawą do odwołania ze stanowiska, lub wypowiedzenia stosunku pracy. Jeżeli rada pracownicza takie naruszenie stwierdzi, a nie złoży wniosku o odwołanie, to wtedy organ założycielski odwołuje dyrektora. Ponadto organ założycielski może odwołać dyrektora w sytuacjach wymienionych w art. 37a ustawy o p.p., a mianowicie, gdy dyrektor w związku z pełnieniem funkcji dopuści się rażącego naruszenia prawa (przesłanka nie ostra, gdyż brak określenia, co to jest rażące naruszenie prawa), ponadto, jeżeli zaistnieją przesłanki określone w art.52.§1 i art.53.§1 kodeksu pracy, czyli przesłanki pozwalające na rozwiązanie umowy o pracę ze skutkiem natychmiastowym (z winy pracownika). Orzecznictwo wskazuje na takie przesłanki jak spożywanie alkoholu w pracy, molestowanie pracownic itd. Organ założycielski może odwołać dyrektora w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo przez 3 kolejne miesiące nie wypełnia zobowiązań podatkowych wobec Skarbu Państwa oraz gdy przedsiębiorstwo państwowe przekroczyło wskaźniki przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ustalone przez Komisję Trójstronną do Spraw Społeczno-Gospodarczych (rząd, związki zawodowe, pracodawcy), lub Radę Ministrów, a przekroczenie tego wskaźnika spowodowało pogorszenie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Od decyzji o odwołanie dyrektora przedsiębiorstwa podjętej przez organ założycielski służy radzie pracowniczej sprzeciw w trybie art.63 ustawy o p.p. Odpowiedzialność dyrektora Jak już wspomniano na podstawie art.32 ust.2 dyrektor podejmuje decyzje samodzielnie i ponosi za nie odpowiedzialność. Dyrektor ponosi trojakiego rodzaju odpowiedzialność za skutki podjętych przez siebie decyzji. Odpowiedzialność organizacyjna. Jest to odpowiedzialność wobec załogi przedsiębiorstwa państwowego, jak również przed organem założycielskim. W wyniku tej odpowiedzialności dyrektor może być odwołany. Zgodnie z art.38 ustawy o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego dyrektor przedsiębiorstwa jest odpowiedzialny przed załogą za prawidłowe prowadzenie przedsiębiorstwa. W związku z tym dyrektor, co najmniej raz w roku musi składać załodze sprawozdanie ze swej działalności i działalności przedsiębiorstwa, musi informować załogę o stanie przedsiębiorstwa. Jednocześnie dyrektor odpowiada za prawidłowe prowadzenie przedsiębiorstwa wobec organu założycielskiego. Odpowiedzialność majątkowa. Jest to odpowiedzialność materialna wynikająca z przepisów kodeksu pracy, kodeksu cywilnego. Zgodnie z k.p. dyrektor ponosi odpowiedzialność majątkową do wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia. Z punktu widzenia k.c. ponosi odpowiedzialność kontaktową i .....? Odpowiedzialność karna. Określona ona jest przepisami prawa karnego i przepisami prawa wykroczeń i jeżeli dyrektor popełni przestępstwo lub wykroczenie ponosi odpowiedzialność karną. Odprawa dyrektora przedsiębiorstwa państwowego Odwołany dyrektor ma prawo do sześciomiesięcznego wynagrodzenia zwanego odprawą. Reguluje to art.39 ustawy o p.p. Poprzednie przepisy bardzo szeroko traktowały odprawę. Praktycznie każdy odwołany dyrektor otrzymywał odprawę. Dzisiaj generalną zasadą jest, że dyrektor otrzymuje odprawę, ale w przepisach ustawowych istnieje dość dużo przesłanek mówiących o tym, kiedy jej nie otrzyma. Są to następujące przypadki: -Jeżeli odwołanie nastąpiło na wniosek dyrektora. -Jeżeli odwołanie nastąpiło z przyczyn określonych