STRUKTURY ORGANIZACYJNE
Podział struktur ze względu na:
• więzi organizacyjne: rodzaj stosunków między częściami organizacji (Iudźmi i składnikami zasobów rzeczowych) mających wpływ na powodzenie organizacji;
• rozpiętość kierowania, określającą Iiczbę pracowników, którymi efektywnie może kierować jeden przełożony.
Struktury ze wzglądu na rodzaj więzi organizacyjnych:
Więzi organizacyjne wyrażają się przepływem informacji albo innych rzeczy
(zasileń) miedzy częściami organizacji. Do podstawowych więzi organizacyjnych należy:
1) więź służbowa, określająca zależność podwładnego od przełożonego, zwana hierarchiczną; najważniejszą jej cechą jest uprawnienie przełożonego do decydowania o zadaniach, które powinien wykonać podwładny podczas pracy;
2) więź funkcjonalna, występująca w dwojakiej postaci:
a) jako więź służbowa między funkcjonalnymi przełożonymi (a więc przełożonymi, którzy wydają decyzje tylko w ramach określonych funkcji) a podwładnymi; więź ta nazywa się więzią funkcjonalno -¬hierarchiczną
b) jako więź między członem funkcjonalnie uzależniającym a członem funkcjonalnie uzależnionym, polegająca na doradzaniu, pomaganiu, nie zaś dysponowaniu; jest to więź funkcjonalna wspomagania.
3) więź techniczna, polegająca na wzajemnym uzależnieniu członków zespołu w działalności związanej z wymianą zasileń I informacji;
4) więź informacyjna, polegająca na jednostronnym tub wzajemnym informowaniu się o wszelkich stanach rzeczy i ich zmianach.
Struktury ze względu na rozpiętość kierowania:
- smukłe (duża ilość szczebli kierowania, względnie mała rozpiętość kierowania)
Zalety:
• zapewnienie ścisłego nadzoru we wszystkich komórkach organizacyjnych
Wady:
• łatwość zniekształcania obiegu informacji i wywoływania redundancji
• niezbędność licznych czynności koordynacyjnych
• sprzyjanie dyrektywnemu stylowi kierowania
- płaskie
Zalety:
• zbliżenie kierownictwa do bezpośrednich wykonawców
• poprawa jakości informacji, gdyż wprawdzie wymiana informacji miedzy kierownikiem i podwładnym jest bardziej pracochłonna, lecz mniejsze są zniekształcenia i redundancja informacji
Wady:
• zbliżenie kierownika do wykonawcy nie oznacza, że musi wystąpić zwiększenie kontaktów; duża liczba podlegających kierownikowi komórek może osłabić częstość kontaktów.
Ze względu na przewagę określonego rodzaju więzi organizacyjnych wyróżnia się struktury:
- liniowa ( o przewadze więzi służbowych)
- struktura liniowa wzbogacona doradcami funkcjonalnymi
Zalety:
• możliwość jednoznacznego ustalania zakresów kompetencji odpowiedzialności
• możliwość zapewnienia szybkiej decyzji
• możliwość wyzwolenia dużej inicjatywy pracowników w przypadku właściwej decentralizacji kierowania
• duża stabilność struktury
Wady:
• sztywna organizacja, nie dająca się łatwo przystosować do zmiennych warunków
• możliwość skutecznego przytłumienia inicjatywy pracowników w przypadku silnej centralizacji kierowania
• konieczność posiadania przez kierowników szerokiego zakresu wiedzy ze względu na potrzebę udzielania kompetentnych rad
- funkcjonalna (hierarchiczna lub wspomagana)
Istotą jest zapewnienie specjalizacji w realizacji określonych funkcji
Zalety:
• zapewnienie bezpośredniego nadzoru przez kompetentnych, wyspecjalizowanych kierowników
• dokonanie podziału pracy między kierowników, w pełni odpowiadającego ich kwalifikacjom
• wysoka zdolność dostosowawcza organizacji do nowych warunków
Wady:
• brak jedności rozkazodawstwa
• trudności w koordynacji czynności kierowniczych
- sztabowa (sztabowo-liniowa)