Wyszukiwarka:
Artykuły > Pozostałe >

SPRAWDZIAN Z HISTORII

SPRAWDZIAN Z HISTORII Sprawę polską na Kongresie Wiedeński podjął Aleksander I, mając nadzieje na jak największe nabytki w postaci ziem byłego Księstwa Warszawskiego i zamierzając wzmocnić swe wpływy rosyjskie w Europie. Wszedł w porozumienie z Fryderykiem Wilhelmem III – władcą Prus, któremu obiecał odszkodowanie w postaci części Saksonii. Opór przedstawiła mu Anglia i Austria. Spór zakończył się kompromisem : - z większości ziem dawnego Księstwa utworzone zostało Królestwo Polskie pozostające w ścisłej unii personalnej z Cesarstwem Rosyjskim. Pierwszym władcą był Aleksander I - Poznańskie, Bydgoskie z Toruniem i Wolne Miasto Gdańsk, a także 2/3 Saksonii zostało włączone do Prus. Z ziem dawnego Księstwa włączonych do Prus utworzono Wielkie Księstwo Poznańskie z zagwarantowaną autonomią - Kraków z ziemiami przyległymi to Rzeczpospolita Krakowska, która była pod kontrolą trzech mocarstw - Kopalnie soli w Woliczce zostały włączone do Austrii KONSTYTUCJA 27 XII 1815 - unia personalna z Rosją - car rosyjski królem Polski - w kraju króla zastępuje namiestnik – gen. Józef Zajączek władza ustawodawcza : sejm i senat. - Posłowie szlacheccy i mieszczaństwo na równych prawach - Brak inicjatywy ustawodawczej - Uchwalała prawa cywilne karne, administracyjne - Obradowała nad budżetem - Przekazywała petycje na ręce monarchy - Sejm zwoływane co 2 lata na 30 dni - Decydował o sprawach poboru do wojska - Mógł pociągać ministrów i wyższych urzędników do odpowiedzialności konstytucyjnej przed sądem władza wykonawcza - rada stanu : zajmowała się kontrolą administracji państwowej, opracowywała projekty ustaw - rada administracyjna : pięć komisji Rządowych działających pod przewodnictwem namiestnika pozycja władcy - władza wykonawcza - prawo veta wobec uchwał sejmu - zwołuje sejm i Senat - może zmieniać konstytucje - posiada inicjatywę ustawodawczą - stał na czele armii - mianował urzędników, namiestnika Konstytucja przewidywała - 30 tyś armię - podział administracyjny na 8 województw - gwarantowała prawa ( z wyjątkiem Żydów ) równość, wolność, nietykalność, tolerancję, - wolność druku - język polski urzędowy - urzędy dla Polaków Przykłady łamanie konstytucji - rzadkie zwoływanie sejmu ( styczeń 1818, luty 1820, marzec 1825, kwiecień 1830 ) - sejm nie miał wpływu na budżet - wprowadzono cenzurę - zawieszono wolność druku - zamykano niektóre czasopisma - nie wpuszczano posłów na obrady - fałszowano wybory OPOZYCJA Legalna a) ugrupowanie „Kaliszanie” ( bracia Niemojowscy ) domagali się przestrzegania praw zawartych w konstytucji. Efekt : zastosowano areszt domowy, nie wpuszczono ich na obrady b) działalność prasy liberalnej domagającej się przestrzegania prawa, wolności ( „Gazeta Codzienna”, „Kurier Warszawski” ) Nielegalna – spiski, młodzież licealna, studencka, wojskowa Studenckie – „Oni wszyscy maluczcy, ale patrz w ich serce, najlepiej ogień zdusić dopóki w iskierce” – Nowosi. - „Painta Coina” (wszystko wspólne) głosiła radykalne hasła przeciw wyzyskiwaczom - Związek Młodych Polaków – głosiła hasła niepodległościowe ( Goszczyński, Heltman, Mochnacki ) - Filomaci ( przyjaciele nauki ) i Filareci ( przyjaciele cnoty ) T. Zan, A.Mickiewicz Wojskowe - Wolno mularstwo narodowe – major Walerian Łukasiński. Cel : utrzymanie łączności między Polakami z trzech zaborów, zjednoczeniem ziem polskich pod berłem cara. W 1821 przekształcone w Towarzystwo Patriotyczne : walka o niepodległość - Sprzysiężenie Podchorążych w Szkole Podchorążych. Na czele stał Piotr Wysocki. Oni wywołali powstanie listopadowe ROZWÓJ PRZEMYSŁOWY Przemysł Galicja - Słabo rozwinięty, jedynie kopalnie soli w Wieliczce, Bochni; - węgiel na Śląsku Cieszyńskim, - przemysł włókienniczy oparty o produkcję chałupniczą Zabór pruski - Poznańskie, Pomorze, Warmia i Mazury – brak przemysłu, jedynie gorzelnie, młyny, krochmalnie, cukrownie - Gdańsk – przemysł okrętowy, fabryka narzędzi ( Hapiolt Cegielski w Poznaniu ) - Na Śląsku : kopalnie, górnictwo, hutnictwo, gwałtowny rozwój miast ( Wałbrzych, Zabrze ) Rolnictwo Galicja - słabe gleby - rozdrobnione gospodarstwa - peryferyjne położenie - brak rynków zbytu, niskie ceny zbóż - zadłużenie gospodarstw - jedynie uprawiano ziemniaka, Zabór pruski - większe gospodarstwa nastawione na zysk - wprowadza się roślinność przemysłową : ziemniak, buraki, chmiel, konopie ) - rozwija się hodowla - uwłaszczenie chłopów – 1823 OKRĘGI PRZEMYSŁOWE W KRÓLESTWIE Okręg łódzki – Łódź, Zgierzch, Pabianice - przemysł włókienniczy, bawełniany, sukiennicy - kilka tysięcy tkaczy przybyło z okolic Śląska i Saksonii, otrzymali oni pożyczki, kredyty od rządu, zwolnienie z wojska - zniesienie granicy celnej z Rosją - przez Łódź przebiegała linia kolejowa Staropolski – Między Kielcami, a Sandomierzem - przemysł hutniczy, maszynowy, metalowy Zagłębie dąbrowskie - kopalnia cynku, węgla kamiennego Okręg warszawski - przemysł spożywczy, chemiczny, przetwórczy, maszynowy, obuwniczy POWSTANIE LISTOPADOWE PRZYCZYNY Wewnętrzne - łamanie konstytucji - ożywienie spisku podchorążych - pogarszała się sytuacja gospodarcza kraju - wzrost nadziei Polaków na odzyskanie niepodległości Zewnętrzne - lipcowa rewolucja we Francji - wywalczenie przez Belgię niepodległości - możliwość interwencji wojsk Rosyjskich we Francji i w Belgii Powstanie wybuchło 29 listopada 1830 r. skierowane było przeciw Polakom zasiadającym w sejmie Przebieg nocy listopadowej - wyjście na ulice Warszawy Podchorążych - akcja na Belweder - zdobycie arsenału z bronią ( poparcie powstania przez ubogą Ludność Powiśla i Starego Miasta - wycofanie się księcia Konstantego z wiernymi wojskami do Wiebrza Ukształtowanie się władz powstańczych - 3 grudzień powołanie Rządu Tymczasowego pod Kierownictwem Adama Czrtoryskiego - krótki okres dyktatury gen. Józefa Chłopickiego ( 5 grudnia – 17 stycznia ) - 25 styczeń 1831 powołanie Rządu Narodowego z księciem Czartoryskim na czele Obozy patriotyczne Ugodowy Konserwatyści z czartoryskim na czele, przeciwni środkom rewolucyjnym – nie wierzyli we własne siły, czyli na pomoc mocarstw zachodnich, nie dostrzegali konieczności przeprowadzenia reform Umiarkowani liberałowie „Kaliszanie” – Niemojowscy, chcieli walczyć o niepodległość, przeciwni udziałowi chłopów w powstaniu, dostrzegali konieczność przeprowadzenia ograniczonych reform społecznych ( oczynszowanie chłopa ) Radykalny „Towarzystwo Patriotyczne” dzieli się na prawicę (Lelewel, Mochnacki) oraz lewicę (Krępowski, Pułaski) walka o niepodległość w oparciu o wszystkie warstwy społeczne, pełne uwłaszczenie chłopów 25 stycznia 1831 – detronizacja cara przez sejm i wojna polsko rosyjska - na czele armii rosyjskiej staną Iwan Dybicz – 115 tyś wojska - na czele armii polskiej stanął Michał radziwł, Józef Skrzynecki, Józef Krukowiecki, Maciej Rybiński Miejscowość Daty Dowódca Wynik StoczekDobro 14 II J. DwernickiJ. Skrzynecki Zwycięstwo Olszynka Grochowska 19-25 II M. Radziwiłł Remis WawerDąb WielkiIganie III-IV Prądzyński Zwycięstwo Ostrołęka 26 IV Skrzynecki Przegrana Oblężenie Warszawy 6-7 IX Krukowiecki Modlin 9 X Umiński Zamość 21 X Przyczyny upadku - wojskowa przewaga rosyjska - kunktatorstwo przywódców - nieudolność przywódców - nierozwiązana sprawa chłopska - słabe uzbrojenie - wypuszczenie z Polski wojsk Konstantego - nie pozyskanie Korpusu Litewskiego - nie zdobycie magazynu w Siedlcach - nie rozbito Gwardii Rosyjskiej - obojętność państw sąsiednich STRATY - duże straty ludnościowe - wywózki w głąb Rosji - wcielenie uczestników do wojsk rosyjskich - konfiskata majątków szlacheckich - represje wobec ludności cywilnej ( wprowadzono j. Rosyjski ) - utracono autonomię – statut organiczny ZYSKI - wyrobienie wizerunku Polaka rewolucyjnego - inspiracja do rozwoju literatury - ukazało siłę i wolę walki Polaków o niepodległość - pokazało osiągnięcia polskiej sztuki wojennej - uratowano państwa sąsiednie od interwencji rosyjskiej - pokazano innym narodom, że można wystąpić przeciw zaborcy - scalało rozbite społeczeństwo ( uczestniczyli w nim Polacy z różnych zaborów PRZEBIEG POWSTANIA STYCZNIOWEGO Branka – przymusowy pobór do wojska z 14/15 1863 r. ok. 10 tyś mężczyzn. Manifest Tymczasowy Rządu wzywający wszystkie narody i ludy do walki przeciwko rządom carskim Organizacja władz patriotycznych - 17 II 63 r. dyktatorem Ludwig Mierosławski - 10 III dyktatorem Marian Langiericz - rola naczelnika Warszawy – Stefan Bobrowski ( 12 IV ginie ) - 10 V przekształcenie Tymczasowego Rządu Narodowego w Rząd Narodowy. Składa się z 6 wydziałów ( jakby ministerstwa ds. zagranicznych, wewnętrznych, wojny, skarbu, kasy, policji. Za granicą Rząd ten posiada agencje : Paryż, Sztokholm, Rzym, Wiedeń, Szwajcaria - decyzje władz powstańczych były anonimowe a uwiarygodniała go pieczątka - 18 X – 11 IV 64 r. dyktatorem Romuald Traugutt ( 5 VIII stracony na stokach Cytadeli ) - Aleksander Waszkowski – stracony w lutym 1865 Stosunek państw i narodów - papież Pius IX – modlitwy za sprawę polską - Anglia, Francja, Austria – noty dyplomatyczne proszące o nadanie Polakom autonomii - Prusy – 8 II 1863 konwencja Alwensleben – Prusy ofiarują pomoc Rosji - Angielscy, francuscy robotnicy 22 VII 63 r. strajki popierające sprawę Polską Zasięg powstania - Żmudź – Zygmunt Sierakowski - Litwa – Konstanty Kalinowski - Polesie – Romuald Traugutt - Lubelszczyzna – kś. Stanisław Brzózka, Walenty Wróbelski - Kraków – Marian langiewicz, Apolinary Kurowski - Kielce – Józef Hauke-Bosek - Wielkopolska – Ludwik Mierosławski - Zygmunt Podlewski Pomoc - Galicja – napływ ochotników - Warmia i Mazury – 300 osób - Pomorze – 500 osób - Wielkopolska – 3 tyś osób Represje rosyjskie ( wprowadzane przez gen. Fiodora Berg i gub. Michała Murewicza - kontrybucje - odpowiedzialność zbiorowa - konfiskaty majątków - zsyłki na Sybir - publiczne egzekucje - wieszanie bez sądów Dlaczego powstanie upadło ? - represje rosyjskie - przewaga militarna wroga - zły moment wybuchu - rozbicie na białych i czerwonych - brak pomocy z zewnątrz SKUTKI Pozytywne - 15 miesięcy walk - 200 tyś osób przewinęło się przez armię - stoczono 1200 pojedynków Negatywne - poległo 25 tyś żołnierzy - 7 tyś do niewoli - całe straty ludzkie – 250 tyś - skonfiskowano 3454 majątków, 800 zabrano, - 10 tyś osób wyemigrowało - 40 tyś ludzi zesłano na Syberie