Rozwój teatru greckiego. Wybitni dramatopisarze

Rozwój teatru greckiego. Wybitni dramatopisarze.

Teatr grecki wyrósł z uroczystości ku czci Dionizosa. Dwa razy w roku obchodzono je, świętowano, bawiono się i oglądano przygotowane widowiska. Pierwsza uroczystość organizowana w II połowie marca nosiła nazwę Dionizjów Wielkich, drugą zaś odbywaną jesienią w okresie winobrania nazywano Dionizjami Małymi (miejskimi).

Pierwotnie widowiska uświetniające te uroczystości obejmowały występy chóru oraz tańce. Ich uczestnicy występowali w maskach oraz koźlich skórach.

W VI w. p.n.e. Tespis wprowadził na scenę pierwszego aktora, który prowadził rozmowy z chórem. Ten dialog dał początek prawdziwemu teatrowi. Na przełomie VI i V w. p.n.e. Ajschylos wprowadził drugiego aktora, a w V w. p.n.e. Sofokles włączył trzeciego. Od tej pory dialogi mogli ze sobą prowadzić aktorzy w towarzystwie chóru. Starożytni nie wykraczali poza trzech aktorów równocześnie. Istotą tragedii jest tzw. sytuacja tragiczna lub tragizm, co oznacza, że z przedstawionego konfliktu nie ma jednoznacznego wyjścia.

Tragedia antyczna czerpała tematykę z mitologii, stosując zasadę trzech jedności: miejsca, czasu, akcji, zawsze wprowadzała chór, który komentował wydarzenia, podpowiadał właściwe rozwiązania, przestrzegał lub pouczał.

Jedną z głównych kategorii tragedii antycznej jest katharsis - oczyszczenie. W trakcie oglądania widz wzbudzał w sobie litość i trwogę i przeżywał proces oczyszczenia, co zapewniało mu spokój wewnętrzny.

W czasie Dionizjów odbywały się konkursy dramatyczne. Autorzy mogli zgłaszać po cztery sztuki, w tym trzy tragedie i jeden dramat satyrowy. Ich wartość oceniała publiczność. Sofokles w tych konkursach zwyciężył osiemnaście razy.

Dramat nie był podzielony na akty i sceny jak dziś. Jego częściami składowymi były: - parodos - wejście chóru na scenę i śpiewanie przezeń pieśni, - dialog aktora z chórem, - epeisodion - scena przy ponownym wejściu aktora, - stasimon - stojąca pieśń chóru, - kommos - scena lamentu, - exodos - końcowa pieśń chóru.

Epeisodiony i stasimony powtarzały się kilkakrotnie.

Dzisiejsza nazwa tragedia wywodzi się od słów "tragos ode". Największymi dramaturgami starożytnej Grecji byli: - Ajschylos (525-456) - 90 sztuk, zachowało się 9 dzieł, - Eurypides (480-406) - ok. 90 sztuk, z których znamy 17, - Sofokles (496-406) - napisał ok. 120 sztuk, z których znamy osiem ("Ajas", "Antygona", "Król Edyp", "Edyp w Kolonie", "Elektra", "Trachinki", "Filoklet", "Tropiciele"- dramat satyrowy).