"Romantyczność" A. Mickiewicza jako manifest programu literatury romantyzmu w Polsce
|
|
|
|
Utwór ten uznawany był
przez romantyków (i jest nadal) za kwintesencję romantyzmu; zawiera on wiele
elementów rozwijającej się literatury romantycznej; Irracjonalny
stosunek do świata prezentuje Mickiewicz już w motcie zaczerpniętym z
Szekspira: "Zdaje mi się, że widzę... gdzie? Oczyma duszy mojej";
założeniem (typowo właśnie romantycznym) jest przeciwstawienie rzeczywistości
i świata duchowego; Bohater
pokazany w utworze prezentuje jedną z podstawowych cech wszystkich
późniejszych postaci: nieszczęśliwą miłość, tu związaną z Karusią, która tak
bardzo kochała swego wybrańca, że w dwa lata po jego śmierci nadal zachowała
głębokie uczucie i stara się z nim skontaktować duchowo (widzi go na jawie,
dlatego uznano ją za obłąkaną, nie reaguje na wezwania ludzi); scence tej
przyglądają się dwie ważne postacie: starzec, przedstawiciel oświecenia
(uznaje się go za Jana Śniadeckiego), który opowieści Karusi uznaje za bujdy
i wierzy tylko w siłę swego "szkiełka i oka"; oraz poeta - podmiot
liryczny, który wyobrażenia Karusi uważa za coś normalnego i oczywistego,
solidaryzuje się z nią w jej cierpieniu; uważa on, że uczucia silniej do
niego przemawiają i mają na niego większy wpływ; krytykuje starca i jego
"martwe prawdy" i stwierdza, że nigdy nie pozna on prawd żywych radzi
mu i innym "Miej serce, patrzaj w serce"; Karusia
wykazuje jeszcze inną cechę bohatera romantycznego: odwrócenie się od świata
i bunt przeciwko niemu: "Nie lubię świata, Źle mnie w złych ludzi
tłumie"; targają nią sprzeczne uczucia: boi się ducha ukochanego (wygląd
trupa), ale chce aby pozostał z nią, bo go kocha; Ważną
romantyczną cechą ballad jest ludowość, która objawia się tu w budowie
(przekazy ustne), bohaterze z ludu, ludowej moralności (miłość wieczna),
motywie zaczerpniętym na pewno z podań ludowych; pojawia się, choć słabo
nakreślona, tajemniczość - widzenia ukochanego Karusi jako ducha; właśnie
tylko lekka sygnalizacja nastroju stanowi podstawę, aby sądzić, że jest to
utwór programowy, a przedstawiona scenka rodzajowa stanowiła tylko pretekst
do zadania pytania, czy wiedzę czerpać można tylko z postrzegalnego; Co to stuki artystycznego przedstawienia, pojawiają się kilka spraw: nowatorstwo w konstruowaniu ballady, synkretyzm gatunku (narracja z epiki, dramatyczne dialogi i ujęcie w wierszowaną formę); |
|
Mit grecki - pojęcie i podział
Biblia
Literatura parenetyczna; ideał rycerza i władcy, ascety - świętego, oraz kochanka
Quo Vadis
"Treny" J. Kochanowskiego
Topos śmierci w kulturze i sztuce średniowiecza
Adam Mickiewicz „Dziady” cz. II, IV, I
Molier "Świętoszek" - charakterystyka Tartuffe'a
Filozofowie greccy.
Barok - literackie i ideowe wyznanie epoki
Henryk Sienkiewicz „Potop”
Barok - charakterystyka epoki.
„Pan Tadeusz” czyli Ostatni zajazd na Litwie...
Filozofia starożytnej Grecji i Rzymu
Wizja Boga, świata i człowieka...
Prometeizm i mesjanizm w "Dziadach części III" Adama Mickiewicza
Wybrane mity greckie, ich sens oraz ponadczasowy charakter
"Świętoszek” Molier’a – charakterystyka postaci
Porównaj dwie wybrane relacje literackie z życia w obozach