Wyszukiwarka:
Artykuły > Biografie >

Rej Mikołaj

Rej Mikołaj

• ur. 1505 • zm. 1569 •
   

Mikołaj Rej, choć nosił rodowy przydomek "z Nagłowic", to urodził się w Żórawnie k. Halicza 4 II 1505. Do szkół uczęszczał w
Skalmierzu, Lwowie i Krakowie, ale wedle tradycji nie przykładał się zbytnio do nauki. Dopiero na dworze wojewody sandomierskiego
Andrzeja Tęczyńskiego, gdzie przebywał w latach 1525-30, zaczął się ćwiczyć we władaniu piórem.Pierwszym znanym nam w
całości utworem Reja jest Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem, która ukazała się drukiem (1543)
pod pseudonimem Ambroży Rożek. W latach 40. XVI w. zetknął się Rej z ideami reformacyjnymi i zainteresował tematyką religijną,
czego efektem był przekład Psałterza Dawidów (ok.1546) oraz dialogowany przekład luterskiego katechizmu (ok.1543). W 1545 wydał
Żywot Józefa, dialogowaną historię starotestamentowego patriarchy, a w 1549 Kupca, moralitet o antykatolickim zabarwieniu. Widać
tu już wyraźnie sympatie luterańskie, które niebawem zmienią się w kalwińskie. W 1557 wydał Rej Postyllę, zbiór swego rodzaju
kazań czy też komentarzy do Ewangelii. Rok później ukazuje się Wizerunek własny żywota człowieka poczciwego, swoisty
podręcznik filozofii, ale i mądrości życiowej, łączący nauki starożytnych z punktem widzenia szlachcica-ziemianina. W 1562
wychodzi Źwierzyniec, w którym rozmaitych stanów, ludzi, Źwirząt i ptaków kstałty, przypadki i obyczaje są właśnie wypisane. Na
dzieło to, swego rodzaju leksykon, składa się kilkaset ośmiowierszowych epigramatów. W części Źwierzyńca zwanej Figlikami wiele
jest dowcipów o księżach. W tym okresie Rej jest już zdecydowanym krzewicielem kalwinizmu. Zamyka kościoły w należących do
siebie miejscowościach - Bobinie, Nagłowicach, Okszy i Rejowcu - a na ich miejsce zakłada zbory kalwińskie. Pisze też swe
najbardziej antykatolickie dzieło: Apocalypsis, to jest Dziwna sprawa skrytych tajemnic Pańskich (1565). Następny utwór Reja,
Źwierciadło albo Kstałt, w którym każdy stan snadnie się może swym sprawam jako we źwierciadle przypatrzeć, ma już inny
charakter. Przedstawiając swój pogląd na świat unika Rej polemicznej zapalczywości. W najważniejszej części dzieła, Żywocie
człowieka poczciwego, daje obraz idealnej egzystencji szlacheckiej. Mikołaj Rej zmarł we wrześniu 1569.