Reagowanie, adaptacja i łagodzenie skutków.
Jeśli, jak sugeruje Międzynarodowy Zespól ds. Zmian Klimatu, pogłębienie się efektu cieplarnianego spowoduje ocieplenie w pierwszym stuleciu tego tysiąclecia, to w tej sytuacji, zdaniem IPCC, powinniśmy:
· zastosować niskonakładowe rozwiązania poprawiające sprawność urządzeń energetycznych w celu zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych;
· zlikwidować dopłaty do paliw kopalnych, które przyczyniają się - pośrednio lub bezpośrednio - do emisji gazów cieplarnianych;
· zastępować paliwa emitujące dużą ilość CO2 paliwem, które emituje go mniej, w celu zredukowania emisji gazów cieplarnianych;
· zwiększyć lub zintensyfikować pochłanianie i retencje gazów cieplarnianych przez pochłaniacze, takie jak lasy;
· stosować już istniejące technologie (i opracowywać nowe) w celu zredukowania emisji metanu i tlenków azotu powstających w wyniku procesów przemysłowych, uprawy roli, transportu i spalania paliw kopalnych;
· zinstytucjonalizować formy międzynarodowej współpracy polegającej na realizacji wspólnych przedsięwzięć, przepływie technologii i ustalaniu zasad handlu emisyjnego w celu zminimalizowania kosztów związanych z ograniczaniem emisji gazów cieplarnianych;
· planować i wprowadzać w życie rozwiązania ułatwiające adaptację do zmieniających się warunków klimatycznych;
· podejmować dodatkowe badania nad przyczynami i skutkami zmian klimatu oraz możliwościami przystosowania się do zmian;
· prowadzić badania nad rozwojem technik umożliwiających dalsze zwiększenie sprawności obiektów energetycznych, minimalizowanie emisji gazów cieplarnianych, a wreszcie pozyskanie energii z innych niż paliwa kopalne źródeł;
· rozwijać zinstytucjonalizowane mechanizmy, takie jak np. systemy ubezpieczeń, w celu bardziej równomiernego rozłożenia ryzyka strat, do jakich może dojść w efekcie zmian klimatu.
Jednym z ważnych zagadnień jest to, jak i kiedy powinniśmy rozpocząć przystosowanie się do globalnego ocieplenia. Często mówi się, ze potrzebna będzie adaptacja dwojakiego rodzaju. Pierwsza polega na przyjęciu postawy „poczekamy - zobaczymy” i reakcji na zmiany dopiero wówczas, gdy już się pojawia. Druga zaś polega na podejmowaniu działań wyprzedzających rozwój wydarzeń, aby zminimalizować wszystkie możliwe negatywne skutki ewentualnych zmian bądź tez zwiększyć nasza zdolność do szybkiego i niezbyt kosztownego przystosowania się do nich.
Adam Mickiewicz "Dziady część III"