Wyszukiwarka:
Artykuły > Wypracowania >

ROZWÓJ TRAGEDII ANTYCZNEJ. JEJ CECHY I FUNKCJE - OMÓW ODWOŁUJĄC SIĘ DO WYBRANEGO PRZYKŁADU


Pierwszego aktora wprowadził Tespis, drugiego Ajschylos ("Prometeusz w okowach", "Persowie", "Oresteja") - ograniczając jednocześnie rolę chóru, na plan pierwszy wysunął partie dialogowe. Trzeciego aktora wprowadził Sofokles ("Antygona", "Król Edyp", "Elektra"),który również zróżnicował dialog dramatyczny, operował kontrastami charakterów postaci, stosował motywację psychologiczną i nagłe zmiany nastroju. Eurypides ("Andromacha", "Medea") pogłębił problematykę psychologiczną tragedii, zerwał z bezwzględna wiernością wobec fabuł mitologicznych, wprowadził pomyślne zakończenie.

Cechy tragedii na podstawie Antygony. (Nowy po śmierci Eteoklesa władca Teb, Kreon, zakazał pogrzebania Polinejka, jako zdrajcy i wroga ojczyzny. Zakazowi temu sprzeciwia się siostra zabitego - Antygona.)

  1. FATUM - bohaterowie tragedii są uwikłani w konflikt między własnymi racjami a siłami wyższymi: losem, prawami historii, interesem społecznym, normą moralną, ślepymi prawami natury. O sytuacji bohaterów decyduje fatum, przeznaczenie - ludzie starożytni wierzyli bowiem, że każdy ma przydzielony przez odwieczne prawo los, nad jego przebiegiem czuwały Mojry. Przeznaczeniem Antygony było przekleństwo, które ciążyło nad rodem Labdakidów.
  2. KONFLIKT TRAGICZNY - konflikt racji (miłość i posłuszeństwo prawom boskim kolidują z racją stanu). Konflikt tragiczny polega na istnieniu przeciwstawnych, równorzędnych racji, pomiędzy którymi nie sposób dokonać wyboru. Każde wyjście przynosi bohaterowi klęskę.
  3. IRONIA TRAGICZNA - w tragedii greckiej losy bohatera układają się tak, że popełnia on "nieszczęśliwe zbłądzenie" (Arystoteles). Bohater nie wie, że popełnia zbrodnię, lub czyn niegodny. Takie przeciwieństwo między samoświadomością bohatera a jego rzeczywistą sytuacją nazywamy właśnie ironią tragiczną. Np. Edyp zabija swojego ojca i żeni się z własną matką, mimo iż wiedząc od wyroczni o tej możliwości starał się jej za wszelką cenę uniknąć.
  4. TRAGIZM - kategoria estetyczna. Wywołuje tę jakość szczególny sposób konstrukcji losów bohaterów, usytuowanych w konflikcie tragicznym. Bohater niezależnie od siły charakteru, szlachetnych intencji, sprowadza na siebie zgubę, śmierć lub klęskę swoich idei.
  5. PODNIOSŁY JĘZYK - co łączy się z tragizmem.
  6. BUDOWANIE TRWOGI - poprzez konflikt tragiczny i ironię tragiczną. Trwogę bowiem budzi tylko nieszczęście człowieka, który jest do nas podobny.
  7. POSTACIE są symbolami pewnych postaw, idei. Kreon to racja stanu, Antygona to religia i miłość do brata.
  8. Starcie uczucia , rozumu i siły wyższej z wolnością człowieka (Antygona).
  9. Kontrasty i paralelizmy w świecie postaci.
  10. Każda postać tragedii antycznej cierpi (Kreon, Antygona, Hajmon - syn Kreona i narzeczony Antygony).

Cechy tragedii:

  • jedność czasu, miejsca i akcji
  • czas - 2 godziny
  • miejsce - dom, lub przed domem
  • akcja - jeden wątek
  • tylko trzech aktorów, posłaniec powiadamia o innych wydarzeniach zbiorowych, które nie są pokazane.
  • nigdy nie pokazywano śmierci.
  • istnienie chóru => zadania.
  • kowentyje, narracja i pointa.
  • postacie monumentalne, uosabiające idee, nigdy nie zmieniają poglądów.
  • przeplatanie wypowiedzi aktorów i chóru (zaczyna i kończy chór).

Budowa tragedii

  1. PROLOG - wprowadzenie

PARADOS - pieśń wejściowa chóru. W tej części następuje zapoznanie się z tematem utworu, przedstawienie bohaterów, kończy się wydarzeniem rozpoczynającym dalszy ciąg akcji.

  1. EPEJSODION - akt

STASIMON - pieśń chóru komentująca wydarzenia Te dwie części mogą się powtarzać do pięciu razy.

PERYPETIA - punkt kulminacyjny

KATASTROFA - rozwiązanie akcji

  1. AKSYDOS - epilog

Zakończenie z udziałem chóru.

Funkcje tragedii

KATHARSIS - oczyszczenie.

Dzieło antyczne miało celowo oddziaływać na odbiorców. Oczyszczać duszę i dawać jej pełne wyzwolenie. Arystoteles tę funkcję przypisał tragedii, działaniu akcji tragicznej, która wywołuje w widzu litość i trwogę.

Global Quality