Wyszukiwarka:

Wszędzie ------------------ Artykuły Newsy Informacje Linki Pliki

Przedstaw model osobowości bohatera romantycznego i jego ewolucje w literaturze polskiej tego okresu. Nie ma romantyzmu bez bohatera romantycznego. Jest to postać zrośnięta z epoką, organizująca większość utworów – symbol człowieka młodego pierwszej połowy XIX wieku. Zarysujmy schemat ogólny : młodość bohatera romantycznego określona jest przez samotność, poczucie wyobcowania wśród ludzi, wrażliwość i bunt wobec świata. Młody romantyk kocha, lecz jest to uczucie tragiczne, bez szans powodzenia. Młodzieniec ten z reguły jest poetą i reprezentuje romantyczną interpretację istnienia: dopuszcza irracjonalizm, metafizykę, mistycyzm. Punkt przełomowy w jego biografii to samobójstwo, popełnione w wyniku zawodu miłosnego, często poprzedzone ślubem ukochanej z kimś innym ( tzw. lepszą partią). Druga część biografii bohatera to życie po samobójstwie. Moment śmierci jest z reguły niejasno określony – nasz bohater żyje dalej. Następuje w nim wielka metamorfoza. Przeistacza się z nieszczęśliwego kochanka w bojownika o sprawę ojczyzny. W walce o wolność sięga po wszelkie środki ( spisek, bunt, zamach), czasem dwuznaczne moralnie. Teraz przymioty bohatera to: prometeizm, mesjanizm. Bohater prywatnie przegrywa, lecz jego idea zostaje zwycięska, przyszłość zaś jest nieokreślona. Za bohatera romantycznego z pewnością możemy uznać Konrada Wallenroda. Jest to typ postaci byronicznej. Jest samotny i tajemniczy, o zmiennym imieniu, zbuntowany, sam jeden walczy z Zakonem Krzyżackim. W imię wyższych celów popełnia czyn dwuznaczny moralnie. Musiał wybrać pomiędzy miłością do ojczyzny a miłością do kochanej Aldony. Poświęcił swoje życie prywatne. Z kolei gdyby wybrał własne dobro też był by nieszczęśliwy, gdyż odczuwałby wyrzuty sumienia, że nie pomógł ojczyźnie. Bohater musi wybrać także między honorem a zwycięstwem nad Krzyżakami. Sposoby walki, jakie obiera nie godzą się z kodeksem rycerskim. Gdyby jednak chciał walczyć według zasad prawego rycerza, nie byłby w stanie pokonać Krzyżaków i zaprzepaściłby przyszłość ojczyzny. Gustaw – Konrad z Dziadów A. Mickiewicza to idealny typ bohatera romantycznego. Kocha i jest odrzucony, ponieważ jest zbyt nikłą partią. W części IV daje wyraz ogromowi swego cierpienia graniczącego z obłędem – tu funkcjonuje jako Gustaw – poeta – nieszczęśliwy kochanek. Bohater przeżywa tragedię miłosną, wspomina swoją miłość oraz ślub ukochanej z innym człowiekiem. Mamy tu do czynienia z drobiazgową analizą psychiki i odczuć nieszczęśliwie zakochanego człowieka. W części III Gustaw zapisuje na ścianie swoją metamorfozę: „Umarł Gustaw, narodził się Konrad”. Bohater przestał istnieć dla świata jako kochanek – przekreślił dotychczasowy etap życia. Teraz jest już „żołnierzem sprawy narodowej”, spiskowcem i więźniem. W imię ojczyzny występuje nawet przeciw bogu – to jest zły czyn. Jest dumny, poezje pragnie wykorzystać jako oręż. Pojedynek z Bogiem przegrywa, lecz życie nie jest zakończone – wizja ostatnia to Konrad w szeregu sybirskich skazańców. W wielkiej improwizacji Konrad zwraca się do Boga żądając władzy ( „rządu dusz”), mógłby bowiem wykorzystać ją dla dobra narodu. Charakteryzuje bohatera prometeizm ( poświęcenie dla dobra ogółu,), tytanizm ( próby podjęcia totalnego wysiłku dla dobra sprawy), mesjanizm ( chęć spełnienia swojej misji, rola mesjasza poświęcającego się dla idei) a nawet: czyn, który z punktu widzenia moralności jest dyskusyjny lub wręcz nieetyczny(mord, bluźnierstwo, zdrada). Czyn taki zawsze posiada motywacje, jaką są intencje bohatera. W przypadku Konrada takim czynem jest bluźniercze wystąpienie przeciw Bogu. Jacek Soplica z Pana Tadeusza A. Mickiewicza to bohater romantyczny, który przeszedł swoją ewolucję. Jest on inny niż Gustaw – Konrad. Nie jest poetą, inna jest jego młodość. Inaczej wygląda jego walka patriotyczna - jest emisariuszem, działa wśród tłumu, nie jako wybitna jednostka. Nie próbuje się zabić po miłosnym zawodzie, a gdy umiera na końcu utworu – umiera naprawdę. Tym nie mniej jego związek z bohaterem romantycznym jest silny – ta sama tragedia miłosna, przeistoczenie z bojowego, dumnego Soplicy w skromnego księdza Robaka, zamiana miłości na walkę. Najlepiej określić Jacka Soplicę jako nietypowego bohatera romantycznego. Pierwszy etap – młodość bohatera – odbiega od typowego układu. Soplica jest zawadiaką – zupełnie nie pasuje do portretu uduchowionego, wrażliwego poety. Lecz miłość Jacka do Ewy Horeszkówny jest nieszczęśliwa. Uczucie nie może zrealizować się w małżeństwie – zostaje zerwane ręką ojca panny. W życiu Jacka Soplicy dokonuje się metamorfoza, lecz nie tyle po odmowie przez Horeszków ręki Ewy, co po nieszczęsnym, niemal przypadkowym zabójstwie Horeszki. Soplica przemienia się w księdza Robaka i dopiero wtedy nosi wiele cech romantycznych. Teraz jest samotny, waleczny, tajemniczy, jest bojownikiem o sprawę kraju, działa w ukryciu. Lecz nie działa jednostkowo, nie bierze całej idei wyzwolenia na siebie, przeciwnie, jego działalność jest racjonalna, jest jednym z wielu emisariuszy, przygotowuje powstanie na Litwie. Poza tym nietypowa dla bohatera romantycznego jest skromność księdza Robaka – nie ma tu cienia „wywyższania się ponad tłumy ”, przeciwnie, jest głęboka pokora i szczera pokuta. Podsumowując można stwierdzić, że Jacek Soplica nosi wiele cech bohatera romantycznego ( nieszczęśliwa miłość, metamorfoza, zmiana imienia, samotność, tajemniczość, walka o sprawę kraju, poświecenie dla idei własnego życia). Ma też jednak cechy nietypowe: hulaszczą młodość, przypadkowe małżeństwo, zbrodnie na tle prywatnej zemsty, skromność i racjonalne działania. Kordian – tytułowy bohater dramatu Juliusza Słowackiego to znów typ idealny. Młody, wrażliwy, o poetyckiej naturze, jest zakochany w nieco starszej Laurze. Odrzucony, strzela do siebie. Żyje dalej – zwiedza Europę i przeistacza się w bojownika o wolność kraju, bierze udział w spisku, decyduje się zabić cara. To właśnie to – królobójstwo jest dyskusyjnym czynem Kordiana i nie dochodzi do skutku. Finał także jest nie jasny. Trwa egzekucja. Kordian ma zostać stracony, pędzi już posłaniec z ułaskawieniem, lecz nie wiadomo czy zdąży. Pierwszy etap życia Kordiana to jego wczesna młodość. Bohater jest młodzieńcem niezwykle wrażliwym, delikatnym, poetą zjednoczonym z przyrodą. Przeżywa nieszczęśliwą miłość do Laury. Ważną rolę w tej części odgrywa stary sługa Grzegorz, który wygłasza 3 opowieści: „O Janku co psom szył buty”, Opowieść z walk napoleońskich i dramatyczną historię z niewoli w Rosji o bohaterskim Kazimierzu, który zapłacił życiem za bunt. Są to 3 propozycje życia: Pierwsza – koncepcja samodzielności, zaradności i praktycyzmu życiowego. Druga – to propozycja udziału w patriotycznej, zespołowej walce o wolność kraju. Trzecie – to koncepcja spisku, konspiracji i jednostkowej walki o ojczyznę. Kordian – człowiek niezdecydowany – w końcu wybierze tą trzecią drogę. Tymczasem popełnia samobójstwo i żyje dalej jako duch. Czyn ten jest punktem zwrotnym w życiu Kordiana. Następny etap jego życia to podróże. Jest bohaterem poszukującym – prawd życiowych,, wartości kulturowych, szans politycznych. Znajduje się w Anglii, we Włoszech, gdzie romans z Wiolettą uświadamia mu sprzedajność kobiet, istnienie miłości jako towaru handlowego, wreszcie wizytuje papieża w Watykanie. Podczas spotkania papież zajęty jest bardziej papużką niż losami świata- nakazuje Polakom siedzieć cicho i czekać. Prawdziwa metamorfoza Kordiana dokonuje się na Mont Blanc. Kordian rozważa swoje sprawy, podobnie jak Hamlet waha się. Wreszcie podejmuje decyzję i z okrzykiem „Polska Winkelriedem narodów!!” Przenosi się do Polski. Następuje kolejny etap – romantyczne wcielenie w bojownika walki o wolność ojczyzny. Chce dokonać zamachu na cara, jednak jest to zadanie ponad jego siły. Drogę zastępują mu strach i imaginacja, trumny królów, grzech królobójstwa okazuje się zbyt wielki. Kordian mdleje w progu sypialni carskiej. Pojmany, skazany na śmierć dokonuje czynu żołnierskiego – przeskakuje konno szpaler szfolożerów. Kiedy Kordian ma już być rozstrzelany z drugiej strony biegnie goniec z uwolnieniem. Kordian jest typowym bohaterem romantycznym, lecz jest także w pewnym stopniu kompromitacja postaci tego typu. Jest ożywionym ideałem rycerza o doskonałej moralności, lecz zarazem typem „nieudacznika życiowego”. Można powiedzieć, że wiele marzy a mało może. Między jego ideologią a czynem rozciąga się przepaść. I tak, od byrononicznego Konrada Wallenroda po naczelne postacie dramatu romantycznego i eposu, przebiega ewolucja bohatera romantycznego. Wypada wspomnieć, że wyśmiał go Aleksander Fredro. Trzeba zaznaczyć, że stał się ten typ wzorcem postawy syna wciąż walczącego narodu polskiego. Mit bohatera romantycznego jest podobno zakorzeniony w psychice każdego Polaka, choć są tacy którzy twierdzą, że ostatnio w dobie komputera i biznesu – zanika. .