Wyszukiwarka:
Artykuły > Studia >

Powstanie, podstawy prawne oraz cel działania funduszy emerytalnych.

Powstanie, podstawy prawne oraz cel działania funduszy emerytalnych. Zasady tworzenia i funkcjonowania Powszechnych Towarzystw Emerytalnych określa ustawa z dnia 28 sierpnia 1997, opublikowana w Dzienniku Urzędowym z dnia 20 listopada 1997 roku (Ustawa o funkcjonowaniu funduszy emerytalnych). Ustawa ta nadaje funduszom osobowość prawną i określa ich cel jako gromadzenie środków pieniężnych i ich lokowanie, z przeznaczeniem na wypłatę członkom funduszu, po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego. Organem zarządzającym funduszem jest towarzystwo emerytalne. Czas trwania funduszu jest nieograniczony. Fundusz może być utworzony jako otwarty lub pracowniczy. Organem kontrolującym prawidłowość działania funduszy jest Urząd Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi, który podlega bezpośrednio Prezesowi Rady Ministrów. Jest on odpowiedzialny za wydawanie zezwoleń na utworzenie funduszu. Towarzystwa emerytalne prowadzą wyłącznie działalność w formie spółek akcyjnych. Celem towarzystwa jest wyłącznie tworzenie i zarządzanie funduszami oraz ich reprezentowanie wobec osób trzecich, i wyłącznie towarzystwo jest uprawnione do prowadzenia takiej działalności. Towarzystwo może utworzyć i zarządzać tylko jednym funduszem, chyba że zarządzanie więcej niż jednym funduszem jest skutkiem przejęcia przez towarzystwo zarządzania innym funduszem albo połączenia towarzystw. Powszechne towarzystwo zarządza funduszem odpłatnie, natomiast pracownicze towarzystwo nie może mieć celu zarobkowego. Akcjonariusze pracowniczego towarzystwa nie mają prawa do udziału w zysku rocznym. W chwili utworzenia towarzystwa wartość jego kapitału akcyjnego musi wynosić co najmniej 4000000 Euro, i kapitał ten musi być pokryty wyłącznie wkładem pieniężnym. Towarzystwo musi utrzymywać kapitał na poziomie 2000000 Euro, i nieuzupełnienie tego kapitału w terminie wyznaczonym przez UNFE (w ciągu 3-12 miesięcy), może być podstawą do cofnięcia przez UNFE zezwolenia na działanie tego towarzystwa. Towarzystwo odpowiada wobec członków funduszu za wszelkie szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem swych obowiązków w zakresie zarządzania funduszem i jego reprezentacji, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie tych obowiązków jest spowodowane okolicznościami, za które towarzystwo nie ponosi odpowiedzialności i którym nie mogło zapobiec mimo dołożenia najwyższej staranności, wtedy szkoda jest pokrywana ze środków Funduszu Gwarancyjnego. Towarzystwa mogą dokonywać fuzji, lecz zgodę na nią, lub na przejęcie innego towarzystwa musi wyrazić UNFE. Składki wpłacane przez członków funduszu w wysokości i na zasadach określonych w ustawie, są przeliczane na jednostki rozrachunkowe. Całkowita wartość jednostek rozrachunkowych jest zawsze równa całkowitej wartości aktywów netto funduszu przeliczonych na te jednostki. Składki oraz otrzymane wypłaty transferowe mogą być przeliczane również na części ułamkowe jednostki rozrachunkowej, a wartość środków na rachunku członka może być wyrażona w takich częściach ułamkowych. Wartość aktywów netto funduszu oraz wartość jednostki rozrachunkowej jest ustalana zgodnie z zasadami wyceny aktywów i zobowiązań funduszy. Zgodnie z ustawą, członek funduszu nie może rozporządzać środkami zgromadzonymi na swoim rachunku. (jedynym wyjątkiem są rozrządzenia członka funduszu na wypadek jego śmierci – wtedy zgromadzone składki są przekazywane osobom wskazanym przez zmarłego). W przypadku postępowania egzekucyjnego wobec członka funduszu, egzekucji podlegają jedyni środki pieniężne zgromadzone w ramach pracowniczego funduszu emerytalnego, nie podlegają jej natomiast wartości zgromadzone w ramach funduszu otwartego. Fundusze mogą stosować zniżki przy pobieraniu opłat uwzględniając długość stażu członkowskiego danej osoby w funduszu, lecz w przypadku osób posiadających ten sam staż nie jest dozwolone różnicowanie wysokości opłat. Dozwolone jest pokrywanie przez towarzystwo kosztów zarządzania funduszem bezpośrednio z aktywów funduszu, jednak w kwocie nie wyższej niż 0,05% wartości zarządzanych aktywów netto w skali miesiąca. Towarzystwa mogą lokować aktywa funduszu w: bez żadnych ograniczeń w obligacjach Skarbu Państwa i innych gwarantowanych przez państwo papierach wartościowych do 75 proc. środków OFE mogą lokować w świadectwa rekompensacyjne dla sfery budżetowej i emerytów do 40 proc. w akcje spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie do 20 proc. w depozyty bankowe i bankowe papiery wartościowe do 15 proc. w jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych i w obligacje komunalne dopuszczone do publicznego obrotu do 10 proc. w akcje spółek notowanych na Centralnej Tablicy Ofert GPW lub nienotowanych na giełdzie, lecz dopuszczonych do publicznego obrotu do 10 proc. w akcje NFI i w certyfikaty emitowane przez fundusze inwestycyjne do 10 proc. w obligacje całkowicie zabezpieczone, emitowane przez podmioty inne niż komunalne i dopuszczone do publicznego obrotu; jeżeli nie znalazły się w publicznym obrocie, próg obniża się do 5 proc. do 5 proc. w obligacje komunalne nie dopuszczone do publicznego obrotu do 5 proc. w obligacje przedsiębiorstw, których akcje notowane są na GPW do 5 proc. w akcje spółek notowanych na giełdach zagranicznych Ustawa zobowiązuje fundusz do wybrania depozytariusza, któremu na podstawie umowy, powierzy przechowywanie swoich aktywów. Depozytariuszem może być bank krajowy, który musi spełnić wymogi narzucone przez artykuł 158 ustawy. Otwarty fundusz, który przyjmował składki co najmniej przez 24 miesiące, ustala na koniec każdego miesiąca kończącego kwartał wysokość stopy zwrotu za ostatnie 24 miesiące. Wysokość stopy zwrotu jest podawana do wiadomości UNFE, oraz jednej z agencji informacyjnych wskazanych przez ten Urząd. Wysokość średniej ważonej stopy zwrotu wszystkich otwartych funduszy Prezes Urzędu Nadzoru podaje do publicznej wiadomości. Średnią ważoną stopą zwrotu wszystkich otwartych funduszy za okres 24 miesięcy jest suma iloczynów stopy zwrotu każdego z otwartych funduszy, o których mowa w art. 170, i wskaźnika przeciętnego udziału w rynku danego otwartego funduszu. Wskaźnikiem przeciętnego udziału w rynku danego otwartego funduszu jest średnia arytmetyczna wskaźnika udziału w rynku w ostatnim dniu roboczym miesiąca poprzedzającego okres 24 miesięcy i wskaźnika udziału w rynku w ostatnim dniu roboczym miesiąca przypadającego na koniec okresu 24 miesięcy. Wskaźnikiem udziału w rynku otwartego funduszu, w określonym dniu, jest iloraz wartości aktywów netto tego funduszu i wartości aktywów netto wszystkich otwartych funduszy, według stanu na dzień obliczenia wskaźnika. W celu zabezpieczenia niedoborów funduszy emerytalnych oraz w celu pokrycia szkód w jakim powszechne towarzystwo nie ponosi za nie odpowiedzialności lub jeżeli szkody te nie mogą być pokryte z jego masy upadłości, utworzono Fundusz Gwarancyjny, którego administratorem jest Krajowy Depozyt. Jego przychodami są wpłaty dokonywane przez powszechne towarzystwa z własnych środków oraz przychody z lokowania środków Funduszu Gwarancyjnego. Wpłaty powszechnego towarzystwa do Funduszu Gwarancyjnego stanowią określoną procentowo, identyczną dla wszystkich otwartych funduszy, wartość aktywów netto otwartego funduszu zarządzanego przez to towarzystwo. Całkowita wartość środków Funduszu Gwarancyjnego nie może przekraczać 0,1% wartości aktywów netto wszystkich otwartych funduszy, chyba że wartość zobowiązań Funduszu Gwarancyjnego wobec otwartych funduszy emerytalnych przekracza tę wielkość. Otwarte fundusze emerytalne są zobowiązane raz w roku ogłaszać prospekt informacyjny we wskazanym w statucie dzienniku o zasięgu krajowym, zawierające jego statut, informacje na temat wyników działalności inwestycyjnej funduszu oraz zatwierdzone roczne sprawozdanie finansowe funduszu, są także zobowiązane doręczać każdemu członkowi, w regularnych odstępach czasu, nie rzadziej jednak niż co 12 miesięcy, pisemną informację o środkach znajdujących się na rachunku członka, terminach dokonanych w tym okresie wpłat składek i wypłat transferowych oraz przeliczeniu tych składek i wypłat transferowych na jednostki rozrachunkowe, a także o wynikach działalności lokacyjnej funduszu. Są także zobowiązane, na każe żądanie członka, udzielić mu na piśmie informacji określającej pieniężną wartość środków zgromadzonych na jego rachunku.