Wyszukiwarka:
Artykuły > Studia >

Pojęcie i rodzaje przestępstw

Pojęcie i rodzaje przestępstw Nie każdy czyn zabroniony przez prawo jest przestępstwem. Przestępstwem jest tylko taki czyn, który został zabroniony w pewien szczególny, kwalifikowany sposób: pod groźbą kary. Przestępstwo jest to zawiniony czyn człowieka, społecznie niebezpieczny, zabroniony pod groźbą kary. Wśród przestępstw wyodrębnia się różne kategorie, zależnie od przyjętych kryteriów. 1) Ze względu na wysokość grożącej kary przestępstwa dzielą się na zbrodnie i występki. Zbrodnia to czyn zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 3 lat albo karą surowszą. Występek to czyn, za który grozi kara pozbawienia wolności przekraczająca miesiąc, kara ograniczenia wolności lub grzywna powyżej 30 stawek dziennych. 2) Z uwagi na skutek, przestępstwa dzielą się na materialne i formalne lub inaczej na skutkowe i bezskutkowe. Przestępstwo materialne to takie, na które składa się: a) działanie sprawcy, b) skutek tego działania. Przestępstwa materialne stanowią zdecydowaną większość. Należy do nich kradzież, rozbój, zabójstwo, uszkodzenia ciała i in. Natomiast przestępstwo formalne tym się odznacza, że do jego popełnienia dochodzi przez samo działanie sprawcy, bez względu na skutek. 3) Ze względu na rodzaj winy sprawcy, odróżnia się przestępstwa umyślne i nieumyślne. Elementem przestępstwa umyślnego jest umyślna wina sprawcy. Przestępstwo nieumyślne popełniane jest z winy nieumyślnej. 4) Ze względu na sposób zachowania się sprawcy, można przestępstwa podzielić na popełnione przez działanie i popełnione przez zaniechanie. Na przykład popełnia przestępstwo dyrektor przedsiębiorstwa, który nie zawiadomi prokuratury o kradzieży, dokonanej na terenie zakładu. 5) Ze względu na sposób ścigania, przestępstwa dzielą się na przestępstwa ścigane z urzędu i przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego. Przeważająca część przestępstw jest ścigana z urzędu przez oskarżyciela publicznego, najczęściej prokuratora. Należą do nich wszystkie poważniejsze przestępstwa. Do przesępstw ściganych z oskarżenia prywatnego ( tzw. prywatno-skargowych ) należą przestępstwa popełnione na szkodę jednostki, o niewielkiej szkodliwości społecznej ( np. obraza, naruszenie nietykalności cielesnej ). W charakterze oskarżyciela występuje tu pokrzywdzony. 6) Ze względu na rodzaj dóbr chronionych orzez prawo karne, rozróżnia się przestępstwa polityczne i przestępstwa pospolite. Przestępstwa polityczne skierowane są przeciwko podstawom ustroju państwa, a sprawca działa z pobudek politycznych. Do przestępstw pospolitych zalicza się wszystkie pozostałe przestępstwa.