Wyszukiwarka:
Artykuły > Studia >

PRAWO ADMINISTRACYJNE

PRAWO ADMINISTRACYJNE Administracja jest to jedna z podstawowych dziedzin działalności państwowej, polegająca na zarządzaniu, bądź ogół organów państwowych zajmujących się administrowaniem. Administracją jest wszystko, co nie jest ustawodawstwem i wymiarem sprawiedliwości. Za administrację państwową uważa się tę z podstawowych form działalności państwa, która polega na organizowaniu bezpośredniej, praktycznej realizacji zadań państwa, w oparciu o obowiązujące przepisy. Prawo administracyjne to zespół norm regulujących: 1) strukturę i kompetencję organów administracji państwowej, 2) stosunki prawne powstające w toku wykonawczo-zarządzającej działalności tych organów. Prawo konstytucyjne stanowi punkt wyjścia dla uregulowań administracyjnoprawnych. Stosunki prawa administracyjnego to stosunki nierówno ważnych partnerów, z Prawne formy działania administracji 1) stanowienie przepisów prawnych Zależnie od swoich kompetencji organ administracyjny ma prawo posługiwania się w swojej działalności aktami normatywnymi, za pomocą których ustanawia powszechnie obowiązujące przepisy prawa. Najwyżej stojący w hierarchii organ, Rada ministrów, wydaje rozporządzenia i podejmuje uchwały. 2) wydawanie aktów administracyjnych Rozstrzygnięcie większości spraw następuje w postaci aktu administracyjnego. Kończy on postępowanie administracyjne i stanowi załatwienie wniosku zainteresowanej osoby lub instytucji. 3) Zawieranie porozumień administracyjnych Występuje między organami, które nie są sobie podporządkowane. Jest przydatne, gdy w grę wchodzi konieczność podjęcia i prowadzenia wspólnej działalności organizatorskiej w sprawach podlegających ich kompetencją i regulowanych prawem administracyjnym. 4) Zawieranie umów Istotą jest tutaj porozumienie dwóch lub więcej stron, które w danej sytuacji są prawnie równorzędne. 5) Prowadzenie działalności społeczno-organizatorskiej Niezgodność aktu administracyjnego z przepisami może być poważna lub błaha, w zależności od tego, jakiej sprawy dotyczy. 1) Wada nieistotna - jeśli akt administracyjny narusza przepis, mający tylko charakter porządkowy, wadliwość nie powoduje dla aktu administracyjnego żadnych ujemnych skutków. Akt administracyjny jest nadal ważny, wymaga jedynie uzupełnienia i sprostowania. 2) Wada istotna - przepisy kodeksu postępowania administracyjnego uznają za nieważny akt administracyjny, gdy: a) został wydany przez niewłaściwy rzeczowo organ, b) został wydany bez podstawy prawnej, c) dotyczy sprawy, która została poprzednio rozstrzygnięta ostateczną decyzją, d) został skierowany do osoby nie będącej stroną w sprawie, e) w razie wykonania wywołałby czyn zagrożony karą, f) zawiera inną wadę, powodującą nieważność aktu z mocy wyraźnego przepisu prawa. Obecnie każdy akt administracyjny broniony jest domniemaniem ważności, co jest kompetentny w załatwianej sprawie. O wszczęciu postępowania zawiadamia się wszystkie osoby będące stronami w sprawie. Stronami mogą być obywatele, podmioty gospodarcze, państwowe jednostki organizacyjne, organizacje społeczne. W celu ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, organ administracyjny przeprowadza stosowne dowody. Podstawowe znaczenie w postępowaniu administracyjnym mają dowody z dokumentów. Stosowane są także dowody z zeznań świadków, dowody z opinii biegłych i inne. Wszystko to zmierza do ustalenia rzeczywistego stanu faktycznego, zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, która oznacza, że organ sam ocenia wiarygodność poszczególnych dowodów i odpowiednio je traktuje. Postępowanie administracyjne powinno się charakteryzować szybkością i elastycznością, tzn. dostosowaniem form do rodzaju załatwianej sprawy. Jeśli sprawa jest prosta, powinna być załatwiana prosto i niezwłocznie. Organ administracyjny może zarządzić przeprowadzenie rozprawy, w szczególności wtedy, gdy może się to których jeden jest reprezentantem państwa i jest wyposażony w określoną część władzy państwowej. Przepisy składające się na prawo administracyjne dzielimy na: 1) przepisy odnoszące się do struktury organów administracyjnych, 2) przepisy regulujące tok działania organów administracyjnych, 3) przepisy odnoszące się do sposobu załatwiania poszczególnych rodzajów spraw. Organy administracji państwowej 1) podział ze względu na skład: a) Organ kolegialny (np: Rada Ministrów) składa się z pewnej liczby osób, a decyzję zapadają w nim zespołowo, w drodze uchwały podjętej większością głosów. Organy takie stosowane są, gdy chodzi o merytoryczną i prawną trafność decyzji. b) Organ jednoosobowy (np: minister) składa się z jednej osoby, a decyzje zapadają jednoosobowo. Organy takie stosowane są, gdy wymagana jest szybkość podejmowania decyzji. c) Tworząc kolegia o charakterze doradczym przy organach jednoosobowych łączy się zalety obu tych organów. Prowadząc tę działalność organy nie występują z pozycji władczej, stosują namowę, perswazję i inne środki oddziaływania. 6) Wykonywanie czynności materialno-technicznych Są to wszelkie czynności faktyczne organu administracyjnego i jego funkcjonariuszy, wykonywane w toku urzędowania. Wyróżniamy czynności wewnętrzne (sporządzanie sprawozdania, napisanie protokołu), czynności z którymi organ występuje na zewnątrz. Akt administracyjny to jednostronne władcze wyrażenie woli organu administracji państwowej, załatwiające konkretną sprawę i skierowane do oznaczonego adresata. Ma on następujące cechy: 1) jest wydawany przez organ administracyjny, 2) organ państwowy korzysta z posiadanych uprawnień władczych, występuje jako rozkazodawca, 3) jest zdarzenie prawnym. PODZIAŁ AKTÓW ADMINISTRACYJNYCH ma zapobiec samodzielnemu ocenianiu aktu przez zainteresowane podmioty i swobodnemu decydowaniu, czy go wykonać. POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE Przez postępowanie administracyjne należy rozumieć tok czynności organu administracyjnego i stron, zmierzający do wydania aktu administracyjnego. Przy wydawaniu aktu administracyjnego konieczne jest przestrzeganie pewnych formalności i rygorów, w celu zabezpieczenia naruszania prawa i nadużywania władzy przez organy administracyjne. POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE OGÓLNE Postępowanie administracyjne "ogólne" to podstawowy rodzaj postępowania organów administracji państwowej. Do trybu postępowania ogólnego należą mianowicie wszelkie sprawy, które nie zostały - na mocy wyraźnych przepisów - przekazane do któregoś z postępowań szczególnych. Dla wydawania pewnych rodzajów decyzji przyczynić do przyspieszenia lub uproszczenia sprawy. Do nader istotnych reguł wprowadzonych przez kodeks postępowania administracyjnego należy ograniczenie czasu załatwiania sprawy do dwóch miesięcy, a w postępowaniu odwoławczym do jednego miesiąca. 3. Decyzja Decyzja jest aktem administracyjnym rozstrzygającym i kończącym sprawę w danej instancji. Decyzja powinna mieć formę pisemną i posiadać następujące elementy: 1) oznaczenie organu wydającego decyzję, 2) data wydania decyzji, 3) oznaczenie stron, do których decyzja jest skierowana, 4) podstawa prawna decyzji, 5) rozstrzygnięcie sprawy (osnowa decyzji), 6) pouczenie o możliwości odwołania, terminach i trybie, 7) podpis pracownika, który w imieniu organu wydaje decyzję (z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego), 8) uzasadnienie (w wyjątkowych przypadkach organ jest zwolniony od 2) podział ze względu na zasięg działalności a) Organami centralnymi (np: Rada ministrów, ministrowie, Główny urząd statystyczny) są te organy administracji, które obejmują swoim działaniem teren całego kraju, zgodnie z przyznanymi im w konstytucji i innych ustawach kompetencjami. Wśród centralnych organów administracji państwowej specjalną grupę stanowią organy naczelne. b) Organ terenowy to taki organ, którtego kompetencję rozciągają się jedynie na określoną część terytorium państwa, odpowiadającą z reguły jednostce podziału administracyjnego. Występują one na różnych szczeblach, podlegając sobie wzajemnie. 3) Organy o kompetencji ogólnej i szczególnej Wśród organów administracyjnych wyróżniamy takie, które zajmują się zarządzaniem wszystkimi lub przynajmniej większą ilością dziedzin życia na danym terenie oraz takie, którym podlega tylko jedna dziedzina zarządu państwowego. Organem o kompetencji ogólnej jest np: wojewoda, a a) zewnętrzne - są to akty, które organ administracji państwowej kieruje do innego adresata niż podległy organ administracyjny, a więc "na zewnątrz", poza krąg administracji (do obywatela, jednostki gospodarczej, organizacji społecznej), b) wewnętrzne - są to akty kierowane przez organ administracyjny (nadrzędny) do innego organu administracyjne (podległego). Akty te nie wychodzą poza krąg organów administracyjnych. c) deklaratywne - ustalają w sposób wiążący, że w danej sytuacji wynikają z ustawy dla adresata obowiązki i prawa, sam jednak tych obowiązków i praw nie tworzy. d) konstytutywne - należą w ścisłym znaczeniu do aktów administracyjnych, mają charakter twórczy, Tworzą one, zmieniają i uchylają stosunki prawne. Skutek prawny następuje tu więc nie z mocy sam ustawy, lecz aktu administracyjnego opartego na ustawie. Przykładem aktu administracyjnego konstytutywnego jest nadanie obywatelstwa polskiego cudzoziemcowi, natomiast przykładem aktu administracyjnego deklaratywnego jest poświadczenie posiadania obywatelstwa polskiego. stworzono tryby szczególne (postępowanie wywłaszczeniowe, przymusowe i in.). W postępowaniu administracyjnym ogólnym podejmowane są decyzje w sprawach budowlanych, sanitarnych, drogowych, mieszkaniowych, rolnych, leśnych, przemysłowych, melioracyjnych i in. 1. Zasady postępowania administracyjnego 1) zasada prawdy obiektywnej - oznacza ciążący na organie administracyjnym prowadzącym postępowanie obowiązek dążenia do możliwie najwierniejszego odtworzenia rzeczywistego stanu faktycznego, na podstawie którego ma nastąpić wydanie decyzji, 2) zasada udziału stron w postępowaniu - oznacza, że postępowanie administracyjne toczy się przy aktywnym udziale zainteresowanych w treści przyszłej decyzji stron, 3) zasada kontroli społecznej nad postępowaniem administracyjnym - społeczeństwo jest żywotnie zainteresowane w ścisłym przestrzeganiu prawa przy wydawaniu decyzji administracyjnych. uzasadnienia decyzji). Załatwienie poszczególnych spraw cząstkowych, nasuwających się w toku postępowania administracyjnego, następuje w drodze postanowień, które nie dotyczą istoty rozpatrywanej sprawy i nie kończą postępowania. 4. Środki odwoławcze Od każdej decyzji przysługuje stronom odwołanie do organu wyższego szczebla. Wniesienie odwołania powoduje z reguły wstrzymanie wykonania wydanej decyzji i powtórne zbadanie sprawy. Przepisy kodeksu postępowania administracyjnego znają trzy środki odwoławcze: 1) odwołanie - wnosi strona w ciągu 14 dni od ogłoszenia lub doręczenia decyzji. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem organu, który wydał decyzję, do organu wyższego szczebla. Nie przysługuje odwołanie jedynie od decyzji naczelnych organów administracji państwowej. Odwołanie nie wymaga szczególnego uzasadnienia. Decyzja organu odwoławczego jest ostateczna i nie podlega zaskarżeniu w toku działalności instancji. o szczególnej np: minister. Stosunek administracyjno prawny jest stosunek społeczny uregulowany przez przepisy prawa administracyjnego. Ma on następujące cechy: 1) jedną ze stron jest zawsze organ administracji państwowej wyposażony w uprawnienia władcze tzw. imperium, jest to więc stosunek nierównorzędnych partnerów, z których jeden reprezentuję państwo i może w danej sprawie narzucić swoją wolę, drugi zaś jest mu w określonym stopniu i zakresie podporządkowany. 2) przedmiotem stosunku administracyjnego są jedynie sprawy należące do kompetencji organów administracji państwowej, 3) stosunki administracyjno prawne powstają najczęściej z mocy aktów administracyjnych pomiędzy organem wydającym akt i adresatem aktu. Niekiedy nawiązują się one z mocy samego prawa. Wreszcie przyczyną powstania stosunku administracyjnoprawnego może być zgłoszenie przez obywatela lub inną jednostkę prawną pod adresem organu roszczenia o określone zachowanie się. e) pozytywne - jest to akt załatwiający sprawę zgodnie z przedstawionym wnioskiem. f) negatywne jest to akt, który odmawia całkowicie lub częściowo żądaniu strony. Odmowne załatwienie podania przez organ administracyjny jest również aktem administracyjnym, stwarza bowiem dla wnoszącego podanie pewną sytuację prawną, np. daje mu prawo wniesienia odwołania itd. WAŻNOŚĆ AKTU ADMINISTRACYJNEGO 1) Akt administracyjny może być wydany jedynie na podstawie ustawy lub przepisów wykonawczych, co wynika z zasady działania organów administracji państwowej wyłącznie w ramach przepisów prawa. 2) Akt administracyjny powinien pochodzić od właściwego organu i mieścić się w ramach jego kompetencji. 3) Akt administracyjny często może być wydany tylko po przeprowadzeniu określonego przez przepisy prawne postępowania i przy zachowaniu pewnych wymagań formalnych 4) zasada uwzględnienia z urzędu interesu społecznego i słusznego interesu stron - organ administracyjny powinien mieć na uwadze z jednej strony interes społeczny, z drugiej zaś nie wolno mu dopuścić do naruszenia słusznego interesu uczestnika postępowania, czyli takiego, który nie pozostaje w kolizji z przepisami prawa i zasadami współżycia społecznego. Zasady pomocnicze: zasada odrębności postępowania administracyjnego, zasada oficjalności, zasada względnej jawności, zasada dwuinstancyjności, zasada swobodnej oceny dowodów, zasada dyspozycyjności, zasada prostoty i koncentracji, zasada ograniczonego formalizmu, zasada trwałości decyzji administracyjnej. 2. Przebieg postępowania administracyjnego Pierwszą decyzją organu administracyjnego jest stwierdzenie, czy jest organem właściwym do wydania decyzji. Właściwość rzeczowa odpowiada na pytanie, jaki rodzaj spraw należy do danego organu, właściwość miejscowa zaś mówi, który z organów danego rodzaju i szczebla 2) zażalenie - przysługuje stronom od zapadających w toku postępowania postanowień, ale tylko w przypadkach wyraźnie wskazanych w kodeksie postępowania administracyjnego. Wnosi się je w ciągu 7 dni od daty ogłoszenia lub doręczenia postanowienia. 3) wniosek o wznowienie postępowania - jest nadzwyczajnym środkiem odwoławczym. Zmierza on do podjęcia na nowo postępowania, które zostało zakończone wydaniem ostatecznej decyzji. Wznowienie postępowania może nastąpić tylko w szczególnych przypadkach: decyzja wydana została w wyniku przestępstwa (np. przekupienia urzędnika), dowody, na których oparł się organ okazały się fałszywe (np. podrobione dokumenty), wyjdą na jaw nowe okoliczności, nie znane w chwili wydania decyzji. Wznowienie postępowania może nastąpić zarówno na skutek wniosku strony, jak i z urzędu. Wniosek o wznowienie powinien być złożony w ciągu miesiąca od uzyskania wiadomości o przyczynie uzasadniającej wznowienie. 5. Sądowa kontrola decyzji administracyjnych Decyzje ostateczne w administracyjnym toku instancji podlegają - w zakresie ustalonym w kodeksie postępowania administracyjnego - kontroli sprawowanej przez Naczelny Sąd Administracyjny z punktu widzenia ich zgodności z prawem. Do kontroli tej dochodzi w przypadku wniesienia skargi na decyzję administracyjną. Do wniesienia skargi jest uprawniona strona postępowania administracyjnego, której decyzja dotyczy i która jest z niej niezadowolona, uważając że decyzja narusza prawo. Poza tym skargę może wnieść organizacja społeczna biorąca udział w postępowaniu, a także prokurator. Skargę wnosi się w ciągu 30 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji, do sądu administracyjnego, za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżoną decyzję w ostatniej instancji. Organ ten przekazuje sądowi skargę wraz z aktami sprawy oraz własną odpowiedzią na skargę. Organ administracyjny może też - jeżeli uzna skargę w całości za słuszną - sam zmienić Wszczęcie postępowania w sprawach o wykroczenia następuje na podstawie wniosku o ukaranie. Wniosek taki może złożyć oskarżyciel publiczny, pokrzywdzony, instytucja państwowa lub społeczna oraz osoba fizyczna. Oskarżycielem publicznym w sprawach o wykroczenia jest w zasadzie policja. Rozprawa odbywa się ustnie i jest jawna. Nieobecność obwinionego, który został prawidłowo zawiadomiony, nie wstrzymuje rozpoznania sprawy. Rozprawa jest w takim przypadku prowadzona zaocznie. Kolegium może jednak odroczyć rozprawę i zarządzić przymusowe doprowadzenie obwinionego, jeśli jego obecność okaże się potrzebna. Celem rozprawy jest wszechstronne wyświetlenie sprawy. Po zamknięciu rozprawy i naradzie kolegium wydaje orzeczenie. Orzeczenie ogłasza się ustnie, a na żądanie strony doręcza także na piśmie. Doręczenie orzeczenia z urzędu następuje zawsze po rozprawie zaocznej. Od wydanego orzeczenia każdej ze stron przysługuje odwołanie. Odwołanie wnosi się do sądu rejonowego w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia lub doręczenia orzeczenia egzekwowanej należności z uzyskanej w ten sposób kwoty). b) egzekucję obowiązków o charakterze niepieniężnym - wyegzekwowaniu tych obowiązków służą następujące środki przymusu: grzywna w celu przymuszania, wykonanie zastępcze, odebranie rzeczy ruchomej, odebranie nieruchomości, opróżnienie lokali i innych pomieszczeń, przymus bezpośredni. Grzywnę stosuje się w celu wymuszenia takiego świadczenia, które może być wykonane tylko przez samego zainteresowanego, albo zaniechania lub znoszenia czegoś. Grzywna może być nakładana kilkakrotnie w tej samej lub wyższej kwocie (osoby fizyczne: jednorazowo nie więcej niż 30zł, łącznie nie więcej niż 150zł., osoby prawne analogicznie 150 i 1500zł.) Wykonanie zastępcze polega na powierzeniu komu innemu wykonania świadczenia na koszt i ryzyko zobowiązanej osoby. Przymus bezpośredni stosuje się, gdy zawiodły inne środki lub gdy ich użycie nie jest celowe (opieczętowanie przedmiotu, zaplombowanie pomieszczenia, użycie broni lub uchylić decyzję. Stronami w toczącym się postępowaniu przed sądem administracyjnym są skarżący oraz organ administracji państwowej. Orzeczenie zapada po przeprowadzeniu rozprawy. Uwzględniając skargę sąd uchyla decyzję w całości lub części, a w szczególnych przypadkach stwierdza jej nieważność. Od chwili przejęcia sprawy do rozpoznania sąd administracyjny może - a w niektórych przypadkach ma obowiązek - wstrzymać wykonanie zaskarżonej decyzji. Jeżeli decyzja administracyjna została przez sąd uchylona, organ ten wydaje nową decyzję w sprawie, uwzględniając ocenę prawną wyrażoną w orzeczeniu sądu administracyjnego. 6. Skargi i wnioski Do złożenia skargi na działalność organu lub wniosku zmierzającego do usprawnienia tej działalności uprawniony jest każdy obywatel, instytucja itd. Złożenie skargi lub wniosku nakłada na organ obowiązek zbadania sprawy i udzielenia w odpowiednim czasie odpowiedzi. na piśmie, za pośrednictwem kolegium, które wydało zaskarżone orzeczenie. Skład orzekający sądu utrzymuje w mocy zaskarżone orzeczenie lub je uchyla. W razie uchylenia orzeczenia sprawa zostaje przekazana do ponownego rozpoznania kolegium, bądź też sąd sam wydaje nowe rozstrzygnięcie, zmieniając zaskarżone orzeczenie w całości lub w części. W postępowaniu odwoławczym nie można orzec kary aresztu ani kary ograniczenia wolności. Orzeczenie o ukaraniu wydane przez kolegium zastępuje w sądzie akt oskarżenia. Wyrok sądu w takiej sprawie je prawomocny i z wyjątkiem niewielkiej grupy spraw nie podlega zaskarżeniu w drodze rewizji. Od nakazu karnego przysługuje odwołanie. Zachodzi również postępowanie przyspieszone, gdy w razie szerzenia się na danym terenie określonych wykroczeń, wojewoda wyda taką decyzję. Postępowanie nakazowe - wymierzenie kary nastepuje bez rozprawy (bez wysłuchania obwinionego, przeprowadzenia dowodów). Podstawą takiego postępowania może być tylko wmiosek o ukaranie - to formy przymusu bezpośredniego). Organy policji mogą stosować niektóre z wymienionych środków w celu wyegzekwowania wydanych poleceń (w ramach uprawnień), bez potrzeby wydawania tytułu wykonawczego. Przedmiotem skargi może być każdy wywołujący niezadowolenie przejaw działalności konkretnego organu administracji lub jego pracowników. Przedmiotem wniosku jest ulepszenie działania aparatu państwowego bez związku z konkretnymi zaniedbaniami. POSTĘPOWANIE W SPRAWACH O WYKROCZENIA Postępowanie w sprawach o wykroczenia prowadzone jest przez kolegia do spraw wykroczeń. Organy te są obecnie związane z sądami rejonowymi. W omawianym postępowaniu podlegają osądzeniu wykroczenia, czyli drobne czyny karalne, zagrożone karą aresztu do 3 miesięcy, karą ograniczenia wolności do 3 miesięcy, karą grzywny do 5000 zł lub karą nagany. Organami pierwszej instancji są kolegia na szczeblach gminnych i równorzędnych. Odwołanie wnosi się do sądu rejonowego. Orzekają one w sprawach o wykroczenia związane z charakterem działalności tych organów. sporządzony przez instytucję państwową lub społeczną i poparty załączonymi dowodami. Wymierzoną karą jest tylko grzywna (5-625zł.) Postępowanie mandatowe jest prowadzone przez funkcjonariuszy policji i funkcjonariuszy niektórych innych organów. Mogą oni wymierzać w drodze mandatu grzywnę (5-500zł). Ukaranie w trybie postępowania mandatowego może nastąpić, jeżeli: a) sprawca został schwytany na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem, b) funkcjonariusz pod nieobecność sprawcy stwierdzi naocznie popełnienie wykroczenia, a nie zachodzi wątpliwość co do osoby sprawcy. W razie odmowy zapłacenia grzywny organ sporządza wniosek o ukaranie i kieruje go do kolegium do spraw wykroczeń. POSTĘPOWANIE PRZYMUSOWE Postępowanie przymusowe (inaczej egzekucyjne) w administracji ma na celu zmuszenie określonej osoby do wykonania aktu administracyjnego. Postępowanie przymusowe nie ma na celu ukarania, lecz wymuszenie posłuchu dla poleceń władzy. Właściwym do rozpoznania sprawy w pierwszej instancji jest to kolegium, na terenie działania którego sprawca dopuścił się wykroczenia. Kolegium składa się z przewodniczącego, jego zastępców i członków. W postępowaniu przed kolegium do spraw wykroczeń wymierzane są następujące kary: a) areszt od 1 tygodnia do 3 miesięcy, b) ograniczenie wolności od 1 miesiąca do 3 miesięcy, c) grzywna od 10 do 5000 zł, d) nagana. Grzywnę można orzec obok kary aresztu, jeżeli sprawca dopuścił się wykroczenia w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Orzekając grzywnę w większej wysokości kolegium ustala także zastępczą karę aresztu, na wypadek nieiszczenia grzywny przez skazanego. Obok wymienionych kar zasadniczych kolegium może także wymierzać następujące kary dodatkowe: zakaz prowadzenia określonej działałalności lub wykonywania czynności związanych z wymaganym zezwoleniem, zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych (na okres do 3 lat), przepadek rzeczy, podanie orzeczenia do publicznej wiadomości. Organ administracyjny, który wydał decyzję i chce, żeby była ona wykonana w drodze przymusowej, powinien zwrócić się z tym do organu prowadzącego postępowanie przymusowe. Przeprowadzenie postępowania przymusowego musi poprzedzić akt zwany zagrożeniem. Organ administracyjny zwraca się do zainteresowanej osoby z żądaniem wykonania aktu administracyjnego w określonym terminie i jednocześnie wskazuje środek przymusu, który w przeciwnym razie zostanie zastosowany. Wyróżniamy: a) egzekucję należności pieniężnych - ma ona na celu przymusowe wykonanie takich aktów administracyjnych lub przepisów, które nakładają obowiązek zapłacenia państwu określonej kwoty pieniężnej. W tym postępowaniu stosowane są następujące środki: egzekucja z pieniędzy (gotówki), egzekucja z wynagrodzenia za pracę, egzekucja z wkładów oszczędnościowych i rachunków bankowych, egzekucja z wierzytelności i innych praw majątkowych, egzekucja z ruchomości (polegająca na sprzedaży rzeczy w drodze licytacji i potrącenia