Wyszukiwarka:

Wszędzie ------------------ Artykuły Newsy Informacje Linki Pliki

POLITYKA PIENIĘŻNA – ISTOTA, CELE, INSTRUMENTY, DZIAŁANIE, WADY, ZALETY Polityka pieniężna polega na użyciu podaży pieniądza jako instrumentu realizacji ogólnych celów polityki gospodarczej. Instytucją publiczną, za pomocą której państwo prowadzi politykę pieniężną jest bank centralny, który spełnia 3 funkcje: 1) jest instytucją emitującą pieniądz gotówkowy 2) jest bankiem banków 3) jest bankiem państwa – sprawuje kontrolę nad podażą pieniądza, finansuje deficyt budżetu państwa Głównym celem polityki pieniężnej jest zapewnienie stabilności cen. Bank centralny może wpływać na realizację ogólnych celów polityki ekonomicznej tylko w sposób pośredni, przez regulację zmiennych będących celami pośrednimi polityki pieniężnej. Cele pośrednie muszą spełniać 3 warunki: a) reagowaćb) na instrumenty polityki pieniężnej c) pozostaćd) w jednoznacznej relacji z celami ogólnymi polityki ekonomicznej e) byćf) łatwo obserwowalne Takie zmienne jak podaż pieniądza, stopy procentowe, kurs walutowy – pełnią rolę wskaźników (indykatorów) polityki pieniężnej, tzn. przekazują informacje czy polityka pieniężna jest bardzie ekspansywna czy restrykcyjna. Regulowanie podaży pieniądza Władze publiczne usiłują dostosować wzrost podaży pieniądza do poziomu przewidywanej aktywności gospodarczej oraz nie dającego się uniknąć wzrostu cen. Równanie Fishera: M*V=P*T M-masa pieniężna V-prędkość cyrkulacji (jest dość stała w czasie) P-przeciętny poziom cen T-liczba transakcji 2 definicje pieniądza w obiegu: 1) w wąskim znaczeniu=> M1=gotówka+depozyty na żądanie 2) w szerszym znaczeniu=> quasi-pieniądz (substytuty pieniądza): M2=M1+depozyty terminowe w bankach komercyjnych M3=M2+depozyty terminowe niebankowych instytucji finansowych Bank centralny może wpływać na podaż pieniądza: ð bezpośrednio – przez kontrolę bazy monetarnej, czyli zasobu pieniądza wielkiej mocy (gotówka w obiegu pozabankowym oraz rezerwy gotówkowe banków komercyjnych); kontrola ta odbywa się przez operacje otwartego rynku mające bezpośredni wpływ na rezerwy gotówkowe banków komercyjnych ð pośrednio – przez bezpośrednie oddziaływanie na poziom stóp % Podaż pieniądza = Baza Monetarna * Wskaźnik kreacji pieniądza Operowanie zmianami stóp % Stopa procentowa jest ceną płaconą przez pożyczkobiorcę posiadaczowi kapitału pożyczkowego lub oszczędzającemu, który zdeponował w banku swój pieniądz. We współczesnej gospodarce st. % pełni 2 funkcje: funkcję wskaźnika – informuje o polityce pieniężnej i o intencjach rządu funkcję bodźca – jednak wpływ st.% na realne procesy gospodarcze jest ograniczony, bo: a. reakcja sektorów gospodarki na zmianę st.% jest zróżnicowana b. niektóre inwestycje mają podstawowe znaczenie dla przetrwania przedsiębiorstw (modernizacja) c. rentownośćd. inwestycji musi byće. oceniania w długim okresie f. restrykcyjne oddziaływanie st.% zależy także od inflacji Zbyt wysoka st.% nadmiernie hamuje konsumpcję i inwestycje, zbyt niska natomiast nie zapewnia odpowiedniej mobilizacji oszczędności oraz odpowiedniej selekcji inwestycji z punktu widzenia ich efektywności. Oddziaływanie na kurs walutowy Stabilizacja kursu walutowego jest celem pośrednim polityki pieniężnej. Orientowanie się na kurs walutowy oznacza, że uwzględnia się jego duży wpływ na ceny eksportu i importu oraz pośredni wpływ na poziom cen krajowych. Spadek płynnego kursu walutowego znaczy, że polityka pieniężna jest zbyt liberalna i że nadmierny popyt wywołuje nadwyżkę importową oraz towarzyszącą temu deprecjację waluty krajowej. Nadmiernie restrykcyjna polityka pieniężna powoduje nadwyżkę eksportową i aprecjację waluty krajowej. Kurs walutowy nie w pełni wyraża zmiany w sytuacji i polityce pieniężnej ponieważ: wpływa na poziom cen krajowych i jest przez nie determinowany wahania kursu walutowego, zwłaszcza w krótkich okresach, są wywołane: · zmianami stopy inflacji w kraju i za granicą · przepływami kapitału · interwencjami walutowymi władz · koniunkturalnymi zmianami w gospodarce światowej Instrumenty polityki pieniężnej można podzielić na 2 grupy: instrumenty za pomocą których bank centralny oddziaływuje na płynność bankową (czyli podaż kredytów oraz ma ich koszt) instrumenty typu administracyjnego związane z bezpośrednią kontrolą banku centralnego nad działalnością kredytową systemu bankowego Oddziaływanie na płynność bankową: Bank centralny oddziaływuje na płynność bankową kontrolując sumę rezerw stawianych do dyspozycji banków komercyjnych oraz wpływając na koszt korzystania z tych rezerw. Czyni to za pomocą 3 instrumentów: zmiany stopy redyskontowej – polega na ustalaniu przez bank centralny stopy redyskontowej (stopy % stosowanej przez bank centralny przy udzielaniu pożyczek bankom komercyjnym) operacji otwartego rynku – wywierają bezpośredni wpływ na wielkość rezerw banków komercyjnych, a tym samym na rozmiary dostępnego kredytu oraz na ilość pieniądza w obiegu. Operacje otwartego rynku są to działania polegające na kupowaniu i sprzedawaniu przez bank centralny publicznych papierów wartościowych. Jeżeli bank centralny skupuje emitowane przez rząd pap. wartościowe, to zwiększają się rezerwy gotówkowe banków komercyjnych (zwiększa się baza monetarna=>rozwój operacji kredytowych i zwiększenie podaży pieniądza). O.o.r. są uważane za najskuteczniejszy instrument polityki pieniężnej. ustalaniu poziomu rezerw obowiązkowych – (rezerwy obowiązkowe to część rezerw całkowitych znajdujących się w banku, która z mocy prawa nie może być wykorzystywana do tworzenia pieniądza przez udzielanie pożyczek). Wyraża się ja w % depozytów płatnych na żądanie złożonych w banku. Jeżeli bank centralny chce zwiększyć podaż pieniądza (ekspansywna lub miękka polityka pieniężna) to może: obniżyć stopę redyskontową w celu zwiększenia rozmiarów pożyczek udzielanych bankom komercyjnym zakupić wyemitowane przez rząd papiery wartościowe na otwartym rynku obniżyć poziom wskaźnika rezerw obowiązkowych Jeżeli bank centralny chce zmniejszyć podaż pieniądza (restrykcyjna/twarda polityka pieniężna), to może: podwyższyć stopę redyskontową i w ten sposób ograniczyć ogólną sumę pożyczek udzielanych bankom komercyjnym przez podwyższenie stopy dyskontowej sprzedawać wyemitowane przez rząd papiery wartościowe posiadane przez bank centralny podwyższyć poziom wskaźnika rezerw obowiązkowych Wzrost podaży pieniądza i obniżenie st.% zwiększa popyt globalny, a w konsekwencji inwestycje, zatrudnienie oraz poziom aktywności gospodarczej. Bezpośrednia kontrola kredytów bankowych – racjonowanie kredytów: Polega na ograniczaniu sposobami administracyjnymi wzrostu podstawowego źródła pieniądza tzn. wzrostu kredytów banków i innych instytucji finansowych. Zaletą racjonowania kredytów jest to, że umożliwia skuteczną kontrolę podstawowego źródła kreacji pieniądza. Wadami są: szkodzenie konkurencyjności między bankami szkodzenie utrzymaniu równowagi za pomocą st. % przeszkadzanie w ukształtowaniu się jej na poziomie zapewniającym efektywną selekcję inwestycji. Selektywna polityka kredytowa polega na uruchamianiu instrumentów, które dzięki zastosowaniu swoich procedur (np. racjonowanie kredytów) lub dzięki pośrednictwu sieci instytucji finansowych modyfikują zachowania instytucji pożyczkowych lub ułatwiają dostęp do kredytu pewnej kategorii przedsiębiorców. Instrumentem selektywnej polityki kredytowej są kredyty o preferencyjnej stopie procentowej. Polityka ta musi uwzględniać następujące warunki: nie może naruszać zasad globalnej polityki pieniężnej działania selektywne muszą być jasno zdefiniowane również w celu zapewnienia dobrej alokacji zasobów Polityka pieniężna musi być prowadzona w sposób precyzyjnie związany z polityką dochodową i polityką budżetową. Polityka pieniężna wpływa na poziom cen i powinna zapewnić ich stabilność. Silnie restrykcyjna polityka pieniężna może powodować redukcję zatrudnienia, a nadmiernie ekspansywna sprzyja tendencjom inflacyjnym i może powodować żądania płacowe.