Wyszukiwarka:

Wszędzie ------------------ Artykuły Newsy Informacje Linki Pliki

PAPIERY WARTOSCIOWE W DZIAŁALNOŚCI BANKU Obligacje podobnie jak akcje mogą być : - imienne - na okaziciela. W razie zbycia obligacji wszystkie uprawnienia i korzyści z nich wynikające przechodzą na nabywcę. W przypadku obligacji imiennych emitent w warunkach emisji może wprowadzić zakaz lub ograniczenie ich zbywania. W oparciu o ustawę emitentami obligacji mogą być: 1) podmioty prowadzące działalność gospodarczą posiadające osobowość prawną; 2) gminy, związki międzygminne oraz miasto stołeczne Warszawa; 3) inne podmioty posiadające osobowość prawną, upoważnione do emisji obligacji na podstawie innych ustaw, np.: banki na podstawie ustawy Prawo bankowe, Skarb Państwa i NBP w oparciu o inne przepisy. Wynikające z obligacji wierzytelności mogą być: - zabezpieczone całkowicie ( zastaw, hipoteka lub inny sposób określony w ustawie) - zabezpieczone częściowo - nie zabezpieczone. Emitent obligacji odpowiada za zobowiązania wynikające z ich emisji całym swoim majątkiem. Bony - to papiery wartościowe o charakterze pożyczkowym, o terminie wykupu nie przekraczającym 1 roku. Wyróżniamy bony: 1) skarbowe 2) pieniężne. Bony skarbowe emitowane są na podstawie zarządzenia Ministra Finansów, w odcinkach o z góry określonych nominałach, sprzedawane są zaś z dyskontem na przetargu organizowanym przez Narodowy Bank Polski. Wykup bonów skarbowych następuje po upływie terminu na jaki zostały sprzedane i według wartości nominalnej. Bony tego rodzaju emitowane są na okaziciela. Z kolei bony pieniężne emitowane są przez Narodowy Bank Polski. Bony tego rodzaju mają określoną wartość nominalną oraz termin wykupu liczony od daty zakupu uwidocznionej na bonie. Oferowane są one na przetargach krajowych jednostkom organizacyjnym jak również osobom fizycznym. Z reguły, bony pieniężne emitowane są na okaziciela, jednak NBP może nadać im charakter imienny na życzenie posiadacza , jeszcze przed terminem jego wykupu. POJĘCIE I RODZAJE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH ORAZ UDZIAŁÓW Papiery wartościowe są dokumentami stwierdzającymi istnienie określonego prawa majątkowego ( najczęściej wierzytelności ), utrwalonymi w taki sposób, że posiadanie dokumentu jest niezbędną przesłanką do dochodzenia lub przekazania tego prawa. W praktyce występują różne rodzaje papierów wartościowych, które można podzielić ze względu na : 1) przedmiot uprawnień w nich inkorporowanych 2) regulację obrotu papierami wartościowymi. Ze względu na przedmiot uprawnień w nich inkorporowanych papiery wartościowe podzielić można na: a) papiery opiewające na wierzytelności pieniężne, np. weksle, czeki, obligacje, bony pieniężne i skarbowe itp.; b) papiery zawierające uprawnienie do rozporządzania towarem znajdującym się pod pieczą wystawcy dokumentu, np. dowody składowe; c) papiery, w których inkorporowane są prawa udziałowe w spółkach akcyjnych, tzw. akcje. Ze względu na regulację obrotu, papiery wartościowe można podzielić na: a) imienne – legitymujące osobę imiennie wskazaną w treści dokumentu, która może przenieść przysługujące jej prawo na inną osobę, tylko w drodze przelewu ( cesji ) i wydania dokumentu; b) na zlecenie, które legitymują osobę wymienioną w dokumencie oraz każdego, na kogo prawa zostały przeniesione przez indos i przekazany dokument; c) na okaziciela, które nie wskazują uprawnionego , bowiem jest nim każda osoba, która dokument posiada; przeniesienie praw z tego dokumentu wymaga jedynie wydania dokumentu. W świetle naszego prawa udziały nie są papierami wartościowymi. Udziały to dokumenty wystawiane na wkłady wspólników do kapitału spółki z o.o. lub członków do funduszu spółdzielni, które uprawniają do uczestniczenia w kierowaniu jednostką i podziale zysku. Najczęściej występującymi w bankach papierami wartościowymi są: 1) akcje 2) obligacje 3) bony. Akcja jest papierem wartościowym stwierdzającym udział jej posiadacza w kapitale spółki akcyjnej, uprawniającym jej właściciela do uczestniczenia w walnych zgromadzeniach oraz zyskach spółki. Uczestnictwo to wyraża się w wartości nominalnej akcji. Akcje mogą być wydawane jako: a) imienne b) na okaziciela. Akcje imienne, czyli zawierające dane identyfikujące akcjonariusza ( jego imię i nazwisko ), które ujmowane są w księdze akcyjnej. Mogą być wydane akcjonariuszom po zarejestrowaniu spółki, nawet przed pełną wpłatą kapitału akcyjnego. Przeniesienie praw z tych akcji wymaga ich wręczenia oraz pisemnego oświadczenia o woli zbycia ich określonemu nabywcy, co potwierdzone powinno być wpisem w księdze akcyjnej. Akcje na okaziciela nie zawierają wskazania osoby akcjonariusza. Zbywane są przez wręczenie ich nowemu akcjonariuszowi, z tym jednak, że nie mogą być wydane akcjonariuszowi przed pełną wpłatą należności za akcje. Jeżeli wpłata będzie tylko częściowa to zgodnie z Kodeksem Handlowym należy wydać imienne świadectwo tymczasowe. Akcje dają ich posiadaczowi określone prawa, z tytułu których można je podzielić na: a) akcje zwykłe b) akcje uprzywilejowane. Akcje zwykłe dają ich posiadaczom prawa wynikające ze statutu, a akcje uprzywilejowane dają szczególe uprawnienia, np.: - prawo głosu, jednak nie więcej niż 5 głosów na jedną akcję; - dywidendy - podziału majątku - pierwszeństwo objęcia akcji z nowej emisji - inne. Obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji ( obligatoriusza ); zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia ( wykupu obligacji ). Świadczenie to może mieć charakter: - pieniężny, polegający na zapłacie należności głównej lub należności ubocznych (odsetek lub różnicy między ceną nominalną a ceną emisyjną ) w sposób i w terminach w warunkach emisji; - niepieniężny, który może polegać na realizacji przyznanego obligatariuszowi: · prawa do udziałów w przyszłych zyskach emitenta; · prawa do zamiany obligacji na akcje spółki będącej emitentem tych obligacji (obligacje zamienne ); · prawa pierwszeństwa do objęcia emitowanych w przyszłości akcji spółki będącej emitentem tych obligacji ( obligacje z prawem pierwszeństwa ). Papiery wartościowe występujące w banku oraz udziały można ująć w 4 grupach; 1. Finansowy majątek trwały(akcje i udziały) 2. Papiery wartościowe handlowe i lokacyjne 3. Pozostałe papiery wartościowe 4. Własne papiery wartościowe Trzy pierwsze należą do obcych papierów wartości które znajdują się w aktywach bilansu FINANSOWY MAJĄTEK TRWAŁY tworzą: a. dotacje dla: -oddziałów zagranicznych -bankowych biur maklerskich b. pożyczki udzielone przez bank innym podmiotom , na terminy nie krótsze niż określone odrębnymi przepisami (są to długie terminy) ,które podlegają zwrotowi w ostatniej kolejności. W przypadku upadłości lub likwidacji pożyczkobiorcy. c. akcje i udziały w jed. zależnych . d. akcje i udziały w jed. stowarzyszonych. e. udziały mniejszościowe Banki komercyjne przejmując udziały w jednostkach zależnych i stowarzyszonych „mogą aktywnie współpracować w zakładaniu przedsiębiorstw”. Ustawa o rach. Nie definiuje pojęcia jednostek zależnych i stowarzyszonych ale odnosi się do nich przy określeniu jednostki dominującej. PAPIERY WARTOŚCIOWE HANDLOWE I LOKACYJNE Bank nabywa papiery wartościowe w celu ulokowania wolnych środków ,które zostały mu powierzone przez różne podmioty. Zarówno papiery handlowe i lokacyjne mogą być: -z prawem do kapitału -dłużne PAPIERY WARTOŚCIOWE HANDLOWE są papierami krótkoterminowymi są przeznaczone do obrotu czyli do sprzedaży w krótkim okresie czasu na rynku kapitałowym lub pieniężnym.(na dłużej niż 6 miesięcy) PAPIERY WARTOŚCIOWE LOKACYJNE jako lokaty są papierami długoterminowymi, są to takie, których termin wykupu przypada co najmniej po upływie roku od dnia bilansowego mające za zadanie trwałe przyjmowanie dochodu o stałej lub zmiennej wysokości. Papiery wartościowo lokacyjne- stanowią formę udostępniania śr. pieniężnych innym podmiotom gosp.- emitentom w zamian za korzyści w postaci dochodu kapitału (oprocentowania czy dywidendy) ,są one alternatywną formą zagospodarowania płynności banków w stosunku do innych alternatywnych produktów. Papiery wart. Lokacyjne stają się ,obok systemu budżetowego i bankowego ,trzecim kanałem przemieszczania kapitałów oraz kredytowania przedsięwzięć w sferze gospodarczej i poza- gospodarczej. Ceną ewidencyjną papierów wartościowych lokacyjnych jest cena nabycia. Generalną metodą wyceny jest cena rynkowa czyli możliwa do uzyskania nie większa jednak niż cena nabycia. Papiery wartościowe lokacyjne dzielimy na dwie grupy: 1. krótkoterminowe -do tych zaliczamy papiery dotyczące pożyczek(lokat) o okresie nie przekraczającym 1 roku ;należą tu: -bony (weksle) skarbowe -bony bankowe i emitowane przez przedsiębiorstwa 2. długoterminowe –o okresie zwrotu przekraczającym 1 rok od dnia nabycia przez subskrybenta. Należą tu: -średnioterminowe papiery wartościowe. Papiery lokacyjne spełniają wieloletnie funkcje ekonomiczne: 1. stanowią ważny instytut akumulacji i wprowadzania do obrotu gospodarczego wolnych... środków finansowych ,umożliwiających ich lepsze wykorzystanie dla wzrostu efektywności gospodarki. 2. umożliwiają centralizacje i przekształcenie w duże kapitały również drobnych kwot oszczędności a także transformację kapitałów krótkoterminowych. w długoterminowe. 3. Ułatwiają przypływy środków z mniej do bardziej efektywnych dziedzin gospodarki. 4. Sygnalizują różny stopień efektywności ekonomicznej rozmieszczenia i wykorzystania kapitałów w różnych sferach gospodarki i różnych organizacjach skupiających kapitały. 5. Stwarzają posiadaczom szansę osiągania z lokat pieniężnych wyższych dochodów w porównaniu z dochodami uzyskiwanymi w przypadku deponowania środków w bankach, lokowania w nieruchomościach itp. 6. Ułatwiają normowanie operacji spekulacyjnych, jakie są przeprowadzone przez niektóre osoby fizyczne lub prawne dysponujące wolnymi środkami pieniężnymi. 7. Upraszczają tworzenie mieszanych kapitałów oraz przemiany form własności przedsiębiorstw. Papiery handlowe i lokacyjne mogą być papierami; 1. dopuszczonymi do publicznego obrotu, są to papiery wartościowe znajdujące się w . publicznym obrocie na podstawie wydanej zgody lub z mocy prawa 2. nie dopuszczonymi do publicznego obrotu, są przedmiotem obrotu odbywającego się na zasadzie umów cywilno –prawnych. PUBLICZNY OBRÓT –jest pewnego rodzaju reklamą w środkach masowego przekazu mającą na celu nakłanianie do nabycia praw z emitowanych w serii pap. Wartościowych ,jeżeli proponowanie nabycia skierowane jest do więcej niż 300 osób albo do nie oznaczonego adresata ,z wyjątkami ustalonymi przez ustawodawcę. Obrót pap. wartościowe możemy podzielić na : a. pierwotny występuje ,gdy emitent sprzedaje pap. wartościowe. b wtórny –występuje , gdy pap. są sprzedawane i kupowane przez kolejnych inwestorów. Wtórny obrót publiczny pap. wart. Może być obrotem; *giełdowym –który odbywa się pod nadzorem –w Polsce- komisji pap. wartościowych, a czynności związane z obrotem wymagają pośrednictwa podmiotów prowadzących przedsiębiorstwo maklerski ,ale sam obrót dokonywany jest na giełdzie. *poza giełdowy –w którym transakcja kupna i sprzedaży pap. wartościowych odbywa się w podmiotach prowadzących przedsiębiorstwo maklerskie. Następny podział pap. wartościowych handlowych i lokacyjnych pozwala wydzielić pap. wart.: 1. przedstawiające prawo do kapitału czyli AKCJE 2. nie przedstawiające prawa do kapitału czyli DŁUŻNE PAPIERY WARTOŚCIOWE czyli; pap. wartościowe reprezentujące wierzytelności pieniężne na sumy oznaczone , płatne we wskazanych terminach szczególnie obligacje oraz bony skarbowe , jak również inne pap. wartościowe przez zaistnienie zdarzeń losowych między innymi –losy loteryjne , polisy ubezpieczeniowe. W zależności od korzyści , jakich oczekuje inwestor lokujący środki w pap. wart. Można podzielić je na WALORY upoważniające do: *z góry ustalonego dochodu wyznaczonego w stosunku do nominalnej wartości dokumentu , przeważnie w formie stopy procentowej (papiery odsetkowe) zaliczamy tu: -obligacje -listy zastawne -skrypty dłużne oraz bony skarbowe i inwestycyjne itp. *zmiennego dochodu , zależnego od zyskowności przedsięwzięcia w ,którego finansowanie zaangażowało środki uzyskane z emisji pap. wartościowych: -akcje -certyfikaty inwestycyjne Ze względu na charakter lokaty ,wyodrębnić należy pap. wartościowe *pożyczkowe –stanowią formę pożyczki kapitału na określony czas ,po upływie którego podlega on zwrotowi właścicielowi ,należą też: -obligacje -bony pieniężne -listy zastawne -certyfikaty inwestycyjne zwrot śr. Ulokowanych może następować w różnych terminach *udziałowe –polegają na trwałym zaangażowaniu lokaty ,która przekształca się w kap. Własny emitenta, należą tu: -akcje. Banki poza dotychczas omówionymi pap. wart. Posiadają w swoich : 1. obligacje restrukturyzacyjne 2. pap. wartościowe przyjęte za wierzytelności 3. pap. wartościowe zakupione na pokrycie Funduszu ochrony środków gwarantowanych. OBLIGACJE RESTRUTURYZACYJNE- obligacje skarbowe wyemitowane przez Skarb Pań państwa na podstawie zarządzenia Ministra Finansów i przekazane przez Ministra Finansów bankom państwowym oraz bankom , w których Skarb Państwa posiada więcej niż 50% akcji lub udziałów , w celu zwiększenia funduszy własnych i rezerw banków. Są obligacjami imiennymi w okresie 3 lat od daty emisji ,po tym terminie stają się obligacjami na okaziciela. Nabywcami mogą być jedynie banki krajowe instytucje finansowe oraz Skarb Państwa. Zdobycie tych obligacji do upływu 3 lat od daty emisji może nastąpić jedynie za zgodą eminenta , z wyjątkiem gdy nabywcą jest Skarb Państwa. Obligacje są oprocentowane wg stopy procentowej ustalonej dla poszczególnych okresów odsetkowych (tj:6 miesięcy) jako średnia arytmetyczna ,z obowiązującym pierwszego dnia roboczego w każdym miesiącu danego okresu odsetkowego stopy kredytu redyskontowego NBP i zaokrąglonej do jednego miejsca po przecinku, oprocentowanie to naliczane jest od dnia emisji. Wykup obligacji nastąpi w 28 ratach kapitałowych i rozpocznie się po upływie 18 miesięcy od daty emisji. Wraz z płatnością pierwszej raty nastąpi pierwsza płatność odsetek wliczonych wg. bazowej stopy procentowej ,gdyż tylko ta część podlega wypłacie, a pozostała naliczona ,a nie wypłacana ,kwota odsetek powiększa wartość kapitału pozostającego do wykupu i podlegającego oprocentowaniu w kolejnych okresach odsetkowych. PAPIERY WARTOŚCIOWE PRZYJĘTE ZA WIERZYTELNOŚCI- to papiery przyjęte w zamian za długi od kredytobiorców. Papierami tymi są przede wszystkim akcje , ale mogą to być również inne papiery wartościowe znajdujące się w aktywach dłużnika. PAPIERY WARTOŚCIOWE ZAKUPIONE NA POKRYCIE FUNDUSZU OCHRONY ŚRODKÓW GWARANTOWANYCH- to skarbowe pap. wartościowe i bony pieniężne NBP , nabyte przez banki objęte systemem gwarantowania i zdeponowane na wyodrębnionym rachunku depozytowym w NBP lub w krajowym Depozycie Pap. Wartościowych. Portfel pap. wart. Składa się z różnych rodzajów instrumentów finansowych, które w aktywach bilansie banku ujęte są w 7 grupach: 1. dłużne pap. wart. Uprawnione do redyskontowania w Banku Centralnym 2. innych emitentów (w tym odkupione własne) 3. akcje ,udziały i inne pap. wart. O zmiennej kwocie dochodu 4. akcje i udziały w jednostkach zależnych -w instytucjach finansowych -w pozostałych jednostkach 5. akcje i udziały w jednostkach stowarzyszonych -w instytucjach finansowych -w pozostałych jednostkach 6. akcje i udziały w innych jednostkach o stałej kwocie dochodu -w instytucjach finansowych -w pozostałych jednostkach 7. akcje własne i udziały do zbycia Zgodnie z definicją Kazimierza Balińskiego i Kirę Jankowską „podmioty finansowe to banki , instytucje ubezpieczeniowe ,giełdy i inne podmioty prowadzące głównie operacje finansowe wg. standartów europejskich zalicza się tu też takie podmioty ,których bilanse wykazują w strukturze aktywów co najmniej 70% aktywów finansowych. -pieniądze -dewizy -pap. wartościowe -kredyty -pożyczki itp. Pozostałe podmioty to instytucje nie finansowe z których można wyodrębnić trzy grupy: -przedsiębiorstwa i spółdzielnie -osoby prywatne -inne podmioty nie finansowe Wśród klientów banku wyróżnia się oprócz dwóch w/w rodzajów podmiotów są także: -jednostki budżetowe do których zalicza się jednostki budżetu państwa i gminne jednostki budżetowe. Wśród papierów wartościowych obcych ( tj. znajdujących się w aktywach bilansu banku ) występują ponadto: 1) obligacje restrukturyzacyjne 2) papiery wartościowe przejęte za wierzytelności 3) papiery wartościowe zakupione na pokrycie funduszu ochrony środków gwarantowanych. Obligacje restrukturyzacyjne są to obligacje skarbowe wyemitowane przez Skarb Państwa na podstawie zarządzenia Ministra Finansów i przekazane przez Ministra Finansów bankom państwowym oraz bankom, w których Skarb Państwa posiada więcej niż 50% akcji lub udziałów, w celu zwiększenia funduszy własnych i rezerw banków. Są to obligacje imienne przez okres 3 lat od daty emisji, zaś po upływie 3 lat stają się obligacjami na okaziciela. Nabywcami obligacji restrukturyzacyjnych mogą być: - banki – jedynie krajowe - krajowe instytucje finansowe - Skarb Państwa. Zbycie tych obligacji po upływie 3 lat od daty ich emisji możliwe jest jedynie za zgodą emitenta, z wyjątkiem, gdy nabywcą jest Skarb Państwa. Obligacje restrukturyzacyjne oprocentowane są według stopy procentowej ustalonej dla poszczególnych okresów odsetkowych ( tj. sześciu miesięcy ), jako średnia arytmetyczna z stóp procentowych obowiązujących pierwszego dnia roboczego w każdym kolejnym miesiącu danego okresu odsetkowego, stóp kredytu redyskontowego NBP I zaokrąglonej do jednego miejsca po przecinku. Oprocentowanie naliczane jest od daty emisji obligacji. Wykupu obligacji restrukturyzacyjnych dokonuje się w 28 ratach kapitałowych i rozpoczyna się po upływie 18 miesięcy od daty ich emisji. Wraz z płatnością pierwszej raty następuje pierwsza płatność odsetek wyliczonych według bazowej stopy procentowej ( która ustalona jest na 0,05 ), gdyż tylko ta część podlega wypłacie, zaś pozostała naliczona, a nie wypłacona, kwota odsetek powiększa wartość kapitału pozostającego do wykupu a podlegającego oprocentowaniu w kolejnych okresach odsetkowych. Papiery wartościowe przejęte za wierzytelności są papierami przejętymi w zamian za długi, od kredytobiorców. Są to przede wszystkim akcje, choć mogą to być również inne papiery wartościowe znajdujące się w aktywach dłużników. Papierami wartościowymi zakupionymi na pokrycie funduszu ochrony środków gwarantowanych są skarbowe papiery wartościowe i bony pieniężne NBP, które objęte są systemem gwarantowania i zdeponowane na wyodrębnionym rachunku depozytowym w NBP lub w Krajowym Depozycie Papierów wartościowych. WYCENA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH. Papiery wartościowe nabyte przez bank ujmowane są w księgach rachunkowych w ciągu całego roku obrotowego w cenach nabycia. Papiery wartościowe wykazane w księgach rachunkowych muszą być wycenione na dzień bilansowy, a także w ciągu roku obrotowego, co najmniej na dzień sporządzenia sprawozdania podlegającego przekazaniu do NBP. Ważne jest aby odbywało się to przy zachowaniu zasady ostrożnej wyceny oraz wiernego odzwierciedlenia sytuacji majątkowej i finansowej banku. Wycena papierów wartościowych dokonywana jest odmiennie dla: 1) akcji w jednostkach zależnych i stowarzyszonych oraz dla lokacyjnych papierów wartościowych z prawem do kapitału 2) handlowych papierów wartościowych z prawem do kapitału 3) dłużnych papierów wartościowych 4) papierów wartościowych przejętych za wierzytelności 5) akcji własnych do zbycia 6) własnych wyemitowanych przez bank papierów wartościowych. Akcje w jednostkach zależnych i stowarzyszonych oraz lokacyjne papiery wartościowe z prawem do kapitału wyceniane są według cen nabycia pomniejszonych o odpisy spowodowane trwałą utratą ich wartości( określanej mianem depracjacji ). Za depracjację uznaje się zgodnie z zarządzeniem Prezesa NBP: - ponoszenie przez kolejne lata strat nie znajdujących pokrycia w kapitałach własnych spółki, której bank jest akcjonariuszem lub udziałowcem - utrzymywanie się przez okres trzech kolejnych miesięcy kursu akcji poniżej ceny ich nabycia. Wynika z tego, że papiery wartościowe wyceniane mogą być: § w cenie nabycia, lub § w cenie niższej, niż cena nabycia, tj. w cenie nabycia pomniejszonej o rezerwę na depracjację. Rezerwa owa może być w ciągu roku obrotowego rozwiązana w całości lub w części, w przypadku poprawy sytuacji jednostki oraz wzrostu cen akcji. Zatem tego rodzaju papiery wartościowe mogą być wycenione według cen nabycia lub poniżej tych cen, nie mogą natomiast być wycenione powyżej cen nabycia. Handlowe papiery wartościowe z prawem do kapitału wyceniane są: - według cen nabycia, lub - według cen zakupu (zgodnie z ustawą o rachunkowości ), jeżeli nie wypacza to sytuacji finansowej danej jednostki ( brak zapisu dotyczącego cen zakupu w zarządzeniu Prezesa NBP ) oraz jeżeli nie są one wyższe od cen sprzedaży netto, którymi dla papierów wartościowych notowanych na giełdzie są notowania ich kursu na giełdzie; na skutek spadku cen sprzedaży netto ( na skutek spadku kursu ) handlowe papiery wartościowe tracą na wartości; zobowiązuje to bank do wyceny papierów wartościowych tego rodzaju na dzień bilansu po cenie sprzedaży netto, jeżeli jest ona niższa od ceny nabycia; jednak jeżeli w kolejnym okresie, za który sporządzane jest sprawozdanie, nastąpi wzrost ceny sprzedaży netto powyżej poziomu z okresu poprzedniego, wówczas należy je wycenić po cenie niższej, a więc po cenie z poprzedniego okresu; to oznacza, iż nie dochodzi do częściowego przywrócenia wartości do ceny nabycia. Papiery wartościowe tego samego rodzaju nabywane są po różnych cenach, a następnie sprzedawane. Banki stosują 3 metody wyceny wartości rozchodu sprzedanych papierów wartościowych, a mianowicie: 1) metodę ceny przeciętnej, polegającą na ustaleniu przed każdym kolejnym rozchodem ceny przeciętnej ( średniej ważonej ), wyliczanej jako iloraz stanu papierów wartościowych w wyrażeniu wartościowym przez ich ilość; 2) metodę ceny najwcześniejszej, polegającą na wycenie rozchodu papierów wartościowych po cenach tych papierów, które bank nabył najwcześniej, zaś po ich wyczerpaniu, po cenach tych , które nabył jako drugie; 3) metodę ceny najpóżniejszej, polegającą na wycenie rozchodu papierów wartościowych po cenach tych papierów, które bank zakupił najpóżniej, zaś po ich wyczerpaniu po cenach papierów z poprzedniego zakupu. Dłużne papiery wartościowe wyceniane są według aktualnej ceny sprzedaży, bez względu na to czy zaliczane są do papierów wartościowych handlowych czy lokacyjnych. Aktualna cena sprzedaży według słowniczka sporządzonego dla potrzeb planu kont banków to cena nabycia powiększona o zapadłe odsetki lub dyskonto przypadające na dany okres. Z definicji tej wynika, że aktualna cena sprzedaży może być tylko wyższa od ceny nabycia papierów wartościowych. Natomiast zgodnie z ustawą o rachunkowości cena sprzedaży to cena możliwa do uzyskania w dniu bilansowym, co oznacza, że może ona być tak wyższa, jak i niższa od cent nabycia. Pomimo, że przepisy zarządzenia Prezesa NBP nie definiują pojęcia ceny sprzedaży ( aktualnej ceny sprzedaży ) według jednej, czy drugiej definicji, przyjmuje się, iż to ustawa o rachunkowości określa zasady wyceny tego rodzaju papierów wartościowych. Papiery wartościowe przejęte za wierzytelności wyceniane są według ceny możliwej do uzyskania, którą ustala się jako różnicę pomiędzy kwotą długu, za który je przejęto a utworzoną rezerwą .I tak: - wartość przejętych akcji notowanych na giełdzie ustala się biorąc pod uwagę sytuację finansową emitenta oraz średni kurs notowań giełdowych; gdy wyliczona cena jest wyższa od możliwej do uzyskania ceny sprzedaży ( czyli notowań z dnia wyceny ), wówczas wyceny dokonuje się według niższej ceny możliwej do uzyskania; - wartość przejętych akcji nie notowanych na giełdzie ustala się na podstawie sytuacji finansowej podmiotu, którego akcje przejęto; jeżeli kapitały ( fundusze ) ocenianego podmiotu skorygowane o wynik finansowy wykazują wartość zerową bądż ujemną, wówczas należy utworzyć rezerwę na pełną kwotę długu, za który akcje przejęto; jeżeli natomiast wykazują one wartość dodatnią, wówczas tworzy się rezerwę jedynie na różnicę pomiędzy kwotą długu a ustaloną wartość przejętych akcji. Akcje własne do zbycia wycenia się w cenie nabycia, nie wyższej od wartości nominalnej. Własne wyemitowane przez bank papiery wartościowe wycenia się według ich wartości nominalnej.